Microsoft Word forma muhazire docx

Kartoqrafiya 

Ə

hlimanov R.M. 

 

onunla  sıx  əlaqədar  olan  morfometriya  xəritənin,  xüsusən  mühəndisi  və  elmi  tədqiqat 

işlərində  istifadə  edilməsi  üsulu  kimi  nəzərdə  tutulur.  Bu  kitabda  kartometriya  və 

morfometriya məsələləri “Xəritələrin istiadə edilməsi” bölməsində şərh edilir. 

7.  Kartoqrafiya  istehsalının  təşkili  və  iqtisadiyyatı-  kartoqrafiya  müəssələrinin 

istehsal-təsərrüfat  fəaliyyətinin  planlaşdırma  metodlarını  işləyib  hazırlayır,  onların  iş 

təcrübəsini öyrənir və ümumiləşdirir. 

Kartoqrafiyanın  riyaziyyat,  geodeziya,  topoqrafiya,  coğrafiya,  geologiya, 

torpaqşünaslıq və s. elmlərlə sıx əlaqəsi vardır. 

Riyaziyyatdan,  xüsusən  riyazi  kartoqrafiyada,  kartometriya  və  morfometriya 

işlərində daha çox istifadə olunur. 

Kartoqrdafiya geodeziyadan Yerin forması və ölçüləri haqqında dəqiq məlumat və 

istinad  məntəqələrinin  koordinatlarını  alır.  Topoqrafiya  və  aerotopoqrafiya  bütün 

coğrafiya  xəritələrinin  tərtib  edilməsi  üçün  ilk  kartoqrafik  materialları-ərazinin  böyük 

miqyaslı xəritəsini verir. 

Obyekt və hadisələrin xüsusiyyətlərini və bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqəsini vermək və 

onları  xəritələrdə  düzgün  təsvir  etmək  üçün  kartoqrafiya  coğrafiya,  geologiya, 

torpaqşünaslıq və s. təbiət elmlərindən məlumat alır. 

Katroqrafiya isə öz növbəsində coğrafi və başqa tədqiqtların aparılması üçün əvəz 

edilməz vasitə olan xəritə verir. Bu xəritələr üzrə təd 

qiqatçılar  (coğrafiyaşünaslar, 

kartoqraflar, geoloqlar, torpaqşünaslar və b.) müxtəlif obyekt və hadisələrin yer üzərində 

yayılma  qanunauyğunluqlarını,  bir-birilə  qarşılıqlı  əlaqəsini,  asılılığını,  inkişafını  və  s. 

xüsusiyyətlərini müəyyən edirlər. Heç də təsadüfi deyil ki, məşhur Sovet alimi akademik 

L.S.Berq xəritəni “coğrafiyanı alfa və omeqası” adlandırmışdır. 

 

Melikov Behruz

---