Microsoft Word ?hali cografiyas?

Mühazir& 19.

Ş&h&r yaşayış m&sk&nl&rinin tipologiyası v& t&snifatı
Tipologiya – mür kk b obyektl ri onların başlıca xass l rinin aşkara çıxarılması
sasında d rketm metodudur. Ş h rl rin tipologiyası m lum ş h rin başqaları arasında yerini mü yy nl şdirm k üçün lazımdır. Bu, onların h r birind ümumi inkişaf qanunauyğunluqlarının yaratdığı n h miyy tli c h tl ri tapmağa köm k edir. Ş h rin tipi onun n yığcam ş kild qısa xarakteristikası, bir növ, düsturudür.
Tipologiyanın başlanğıcı olan tasnifat – ş h rl rin hansısa bir lam t d r c sin , iqtisadi-coğrafi mövqeyin , yaranma tarixin gör bölgüsüdür. Tipologiya is
lam tl rin uzlaşması sasında ş h rl rin tipl r bölünm sidir. Onu tip gör t snifat, y ni t snifatın yüks k pill si adlandırmaq olar.
coğrafiyada ş h r m sk nl rinin aşağıdakı t snifat istiqam tl rind n istifad edilir: 1) böyüklüyün gör ( halinin sayı); 2) funksiyalarına gör ; 3) razi m k bölgüsünd ki iştirak d r c sin gör ; 4) m nş yin gör (genetik t snifat); 5) iqtisadi-coğrafi mövqeyin gör . Ş h r v ş h rsalma coğrafiyasında ş h rl rin böyüklüyüna göra aşağıdakı t snifatı q bul olunmuşdur: halisi 50 min n f r q d r olan kiçik ş h rl r, orta (50-100 min), böyük (100-250 min), iri (250-500 min), n iri (500 min-1 milyon), milyonçu ş h rl r (1 milyondan çox). Ş h rl rin h cmin gör t snifat qruplaşdırılması mü yy n m sk n tipl ri kimi kiçik, orta, böyük v milyonçu ş h rl rin tipologiyası il mü yy n q d r üst-üst düşür. Funksional tipologiya. Ş h rl rin yerin yetirdikl ri n geniş yayılmış funksiyalar tipologiyası xarakterin gör iqtisadi v qeyri-iqtisadi tipologiyalara bölünür.
6razi m k bölgüsünd yerin gör a) yerli laq l rd (k nd bölg l rinin iqtisadi, inzibati v m d ni m rk zl ri); b) bölg daxili m k bölgüsünd (iqtisadi rayonlar); c) bölg l rarası m k bölgüsünd ; ç) beyn lxalq m k bölgüsünd iştirak ed n ş h rl r ayırd edilir.
Funksional tipologiya statistik m lumatlara saslandıqda o, iqtisadi-statistik tipologiya olur.