www.ziyouz.com kutubxonasi
93
al-HAJAR al-ASVAD - q. Qora tosh.
HAZRAT XIZR MASJIDI - Samarqanddagi me’moriy yodgorlik. Shaharning eng qad.
masjvdi shu yerda kurilgan. Xizr (as) nomidan olingan. Masjidning hoz. binosi 19-a.
o‘rtalarida qad. bino poydevori ustida bunyod qilingan. Tik zinapoyadan darvozaxonaga
chiqib, chap tomondagi ravokdan peshayvonga o‘tiladi. Binoning shim.-g‘arbiy qismi
katta gumbazli xonaqoh. U 1854 y. ta’mir etilgan, peshayvon 1899 y., darvozaxona
1919 y. kurilgan. H.X.m. hozir ta’mirlangan.
HAZRATI IMOM MAJMUASI, Hastimom - Toshkentdagi me’moriy yodgorlik. Majmua
kurilishiga imom Abu Bakr Muhammad ibn Ali ibn Ismoil al-Qaffol ash-Shoshiy (904-
976)ning qabri asos bo‘lgan (q. Qaffol Shoshiy). Qabr va uning atrofida vujudga kelgan
qabriston hamda me’moriy yodgorliklar majmuasi (Kaykovus bog‘i bilan birga) Hazrati
imom nomi bilan ataladi. Saqlanib qolgan binolarning eng qad.si 16-a.ga oid. Dastlab,
16-a.ning 30-y.larida 2 ta maqbara qurilgan; kattasi Toshkentning shayboniylar
sulolasidan bo‘lgan xoni Suyunchxo‘jaxon maqbarasi deb taxmin etiladi. 16-a.ning 50-
y.larida bu binolar Baroqxon madrasasi me’moriy yodgorligi tarkibiga qo‘shilgan. O’sha
davrda Hazrati imom qabri ustida Qaffol Shoshiy maqbarasi bunyod etilgan. 16-a.
oxirlarida uning qarshisida "qush" uslubida Qaffol Shoshiyning avlodi, Boboxoji
maqbarasi qurilgan (bu bino 1939 y. buzib tapshangan). 16-a.da H.i.m.da sayrgoh bog‘
bo‘lgan (asriy chinorlar, qayrag‘och va b. daraxtlar, hovuz va ayvonlar mavjud edi), xalq
sayillari o‘tkazilgan. 19-a. o‘rtalarida Baroqxon madrasasi ro‘parasida Namozgoh
(Tillashayx), Mo‘yi Muborak madrasasi, Jome masjid (saqlanmagan) qurilgan. 20-a.
boshida olti ustunli, o‘n ikki gumbazli Tillashayx masjidi qayta qurilgan. H.i.m.da
O’zbekiston musulmonlari idorasi joylashgan.