Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

 
SA’D ibn ABU VAQQOS, to‘liq ismi Molik ibn Vahb ibn Abdumanof al-Qurayshiy Zahriy 
(taxm. 590-674) - sahoba, makkalik ilk musulmonlardan. Asharai Mubashsharadan, 
Muhammad (sav)ning qo‘riqchilaridan biri. Quraysh qabilasidan, Rasuli Akramning 
onalari Omina kabi Bani Zahra urug‘idan bo‘lgan. Madinaga ko‘chib borgan 
muhojirlardan. Rasululohning barcha g‘azovatlarida qatnashib, u kishining hurmatlariga 
sazovor bo‘lgan. Royat jasur, mard inson, mohir mergan hisoblangan. Uhud jangida 
Rasuli Akramning yonlarida turib jang qilgan Sa’d mingdan ortiq o‘q otgan. Eronga 
yuborilgan qo‘shinga lashkarboshi etib tayinlangan. Unga shuhrat keltirgan Qodisiya 
jangvda (636y.) Rustam boshchiligidaga 40 ming kishilik fors qo‘shinlari yengilgan. 
So‘ng Madoin (Ktesifon) sh.ni hujum bilan olgan va Sosoniy shoxlarining behisob 
xazinalarini qo‘lga kiritgan. Ma’lum muddat Eron va Iroq noibi bo‘lgan. Umar (ra) 
zamonida (638 y.) Kufa sh.ni qurgan. Usmon (ra)ning fojiali o‘limidan so‘ng biror ishga 
qo‘shilmagan, xalifalikka da’vogarlik qilmagan. Jamal va Siffin janglarida ishtirok 
etmagan. Muoviya huzuriga chaqirtirilganda bormagan. Madina tashqarisidaga uyida 84 
yoshvda vafot etgan. Vasiyatiga binoan, Badr jangida kiygan va 55 y.dan beri asrab 
kelgani - jundan to‘qilgan bir jubbasi bilan kafanlangan.
 
SA’Y - Safo va Marva tepaliklari orasida chopish, umra va haj marosimlari shartlaridan 
biri. S. tavofdan so‘ng bajariladi. S. taxminlarga ko‘ra, Safo va Marva tepaliklarida 
turgan Isofa va No’ila ma’budlariga sajda qilishning mustaqil marosimi bo‘lgan. 
Musulmon an’anasida S.ning kelib chiqishi haqida bir necha fikrlar bor. Shulardan biriga 
ko‘ra, nomi zikr etilgan tepaliklar Odamato va Momohavoning dam olish joylari bo‘lgan 
ekan, shuning xotirasi sharafiga S. bajo etiladi. Boshqa bir fikrga binoan Ibrohim (as) 
S.ni bajo etib Allohga ibodat qilish marosimini ado etgan. Uning yo‘liga Iblis turib olgan 
va Ibrohim (as) qochishga majbur bo‘lgan. Hojar va uning o‘g‘li Ismoil (as)ning azob-
uqubatlari haqidagi fikr eng ko‘p tarqalgan. Chanqoqlikdan nobud bo‘layotgan Ismoil 
(as)ni kutqarish uchun Hojar suv izlab yetti marta Safo va Marva oralig‘ida chopgan. 
Tavof qilgach, ziyoratchi Masjid al-Haromdan chiqib chap oyog‘i bilan qadam bosishni 
boshlab Safo tepaligiga ko‘tariladi, yuzini Ka’baga o‘giradi, Allohga iltijo qilib, o‘ziga 
shafqat qilishni va balo-qazolardan saqlashni so‘raydi, so‘ngra tepalik etagiga o‘rnatilgan 
ustun (mil)gacha pastga tushadi, u yerdan Marva etagidagai boshqa bir ustungacha 
chopadi, shundan keyin shu tepalikka ko‘tariladi. U yerda Ka’baga qarab duo o‘qiydi va 
Safoga qaytadi. S. yetti marta bajariladi. Agarda ziyoratchi "kichik haj" (umra)ni ado 
etayotgan bo‘lsa, unda S.dan so‘ng ehrom holatidan chiqadi. Agar umradan so‘ng haj 
qilinadigan bo‘lsa, ziyoratchi haj tugaguncha ehrom holatida qoladi. S. haj marosimining 
muhim sharti (rukn al-haj) hisoblanadi, uni bajarish vojibdir. Biroq S.ni bajarmaslik 
hajni bekor qilmaydi, kafforat uchun kurbonlik qilinsa bas.

---

Islom Ensiklopediyasi