www.ziyouz.com кутубхонаси
90
birla bo‘lmasa, talbisdurkim, joiz emasdur.
Uchinchi, soqolini oqqa bo‘yamog‘liq makruhdur, to xaloyiq qari deb aning izzat va
hurmatini ziyoda qilg‘aylar. Bas, bu g‘oyat hamoqat (ahmoqlik)durki, izzat va hurmat ilm
birla va aql birla bo‘lg‘usidur, qariliq va yigitliq birla emasdur. Anas roziyallohu anhu
ayturlar: hazrati rasuli akram s.a.v. vafot bo‘lg‘on vaqtlarida yigirma tolag‘a yetib
soqollari oqarmagan edi.
To‘rtinchi ulki, o‘zini yigit ko‘rsatmoq uchun qariliqdan or qilib, soqolining oqini yulish
makruhdur. Bunday qilmoq Haq taolo ato qilg‘on nurdan or qilmoq bo‘lur. Bu kamoli
jaholatdur.
Beshinchi, yigitlikning boshlanishida o‘zini yosh, soqolsiz ko‘rsatmak uchun
havoyu-havas jihatdan soqolini yulmoq johillikdur. Haq taoloning farishtalari bo‘lur;
ularning tasbihi uldurkim:
«Alhamdu lillohil-laziy zayyanar rijola bil-loho va zayyanan nisoa bizzavoib», ya’ni
«Poklik birla yod qilurmiz ul xudoni, zebu oroyish berdi erkaklarga soqol birla va
xotunlarga zulf, kokil birla.
Oltinchi, boshning sochidan quloq tarafga zulfg‘a o‘xshash qo‘ymoq makruhdur.
Sakkizinchi, soqolning qarolig‘i va oqlig‘iga mag‘rurlik va ajab birla qarash makruxdur.
To‘qqizinchi, odobi sunnat uchun emas, balki xalqning ko‘ziga yaxshi ko‘rinish uchun
soqol qo‘yish makruhdur.
Uninchi, soqoli jo‘lida (paxmoq) va parishon qo‘yish makruxdur. Bu pindor (kibr,
mag‘rurlik) birlakim, xalq ani zohid va darvish kishi, toat va ibodatg‘a mashg‘ul bo‘lib, o‘zini
saklamoq va yasamoqg‘a fursati yo‘q deb o‘ylasin, deb qilg‘aylar. Bas, tahorat ahkomini bu
miqdor bayon qilmoq kifoyatdur.
To‘rtinchi asl Namoz bayonida Bilg‘ilki, namoz musulmonchilik binosining ustunidur. Va dinu mazhabning
bunyodi va hamma ibodatning peshravi (yo‘lboshlovchisi) va sayyididur. Har kishiki
besh vaqt namozning shartlarini bajo kelturib, o‘z vaqtida ado qilsa, Haq taolo birla
ahd qilishg‘on bo‘lurki, qiyomat kuni Haq subhonahu va taoloning himoyatida
bo‘lib, azobu uqubatdan xalos bo‘lg‘usidur. Va gunohi kabiradan o‘zga gunohlarga bu
besh vaqt namoz kaforat bo‘lur. Hazrati rasuli akram s . a . v . aytibdurlarkim,
besh vaqt namozning misoli sof va oqar suvg‘a o‘xshashdurkim, har kishining saroyi
oldida oqib turgan. Va har kuni ul suv birla besh marotaba g‘usl qilg‘ay. Rasuli akram
s.a.v. aytibdurlarki, namoz dinning ustunidur, har kishi namozni qo‘ldin yuboribdur,
dinni vayron qilibdur.
Sahobalar so‘radilar: Yo rasulalloh! Amallar orasida qaysi amal fozilroqdur? Dedilar: -
Namoz behishtning kalididur. Hazrati rasululloh s.a.v. aytibdurlar, Haq taolo
bandalariga tavhiddin keyin o‘zig‘a namozdan yaqinroq, do‘stroq hech nimarsani
farz qilmadi. Agar namozdan do‘stroq ibodat Haq taoloning dargohida bo‘lsa edi,
farishtalarni ul ibodatg‘a farmon qilur erdiki, farishtalar hammalari
namozdadurlar. Ba’zilari ruku’da, ba’zilari sujudda, guruhi qiyomda va guruhi
qa’dadadurlar.
Va hazrati rasuli akram s.a.v. aytibdurlar, qiyomat kuni amallar orasida avval
namozni hisob qilurlar. Agar namoz arkonlari tamom bo‘lsa, garchi o‘zga amallari noqis
bo‘lsa ham, namozi tufayli hamma amallarini qabul qilurlar. Hazrati rasuli akram
aytibdurlarki, kishi tahoratni yaxshilab olsa va namozni o‘z vaqtida ruku va sujudini
yaxshi bajo keltirib va dilni xushu’ va tavoze’ birla tutib namozni ado qilsa, ul namoz