Microsoft Word kimyoi saodat ziyouz com doc

FASL 
Zakot bermoqning farzligi bayonida 
Bo‘lg‘ayki, musulmon odam zakot berurda besh (muhim) ishni bilgay. Avvali buki, farz 
bo‘lgan zakotni bermakni niyat qilgay. Va agar zakot bermak uchun (boshqa bir odamni) 
vakil qilib qo‘ysa, vakilga ham ijozat bergay. 
Toki zakot moli deb niyat qilib bergay. Va agar norasidaning molidan akasi zakot berur 
bo‘lsa (ukasi uchun), niyat qilib bergay. 
Ikkinchi ulki, vaqtiki yil tamom bo‘lsa, shitob qilgaykim, zakotni uzrsiz kechiktirmoq 
makruxdir. Ammo sadaqai fitrni ramazon ichida berish joizdur. Ramazon oyidan keyin berish 
durust emasdur. Ammo zakot mollarini shitob qilib, yilning avvalida berish durustdir. 
To‘rtinchi shart ulki, zakotni mazkur mol-mulk turgan shaharning faqirlariga bergay. 
Yana bir shaharning faqirlariga yubormagayki, magar o‘sha shaharda faqir xeshi bo‘lsa 
o‘shanga bergay. 
Beshinchi ulki, zakotni sakkiz toifaga bergay. Bu sakkiz toifadan uch guruhi bizning 
zamonada kamroqdur: g‘oziylar, mualliful qulub va omil zakot. Ammo faqir, miskin 
va yetimlar (muhtoj musofir) va qarzdorlar borki, shu toifalarga zakot berish 
kerak. 
Bu sakkiz toifaning sifati va siyratining bayoni: 
Avval - faqirlarga. Dunyoliqdan hech narsasi bo‘lmasa faqirdur. Agar bir kunlik rizqi 
bo‘lib, usti-boshi but bo‘lsa - faqir emasdur. Agar yarim kunlik ro‘zonasi (rizqi) bo‘lsa, 
ko‘ylagi bo‘lib, dastori bo‘lmasa, va yo dastori bo‘lib, ko‘ylagi bo‘lmasa - faqirdur. Agar 
tolibi ilm bo‘lsa, kasbu hunarga mashg‘ulligi tahsiliga mone’ bo‘lsa - faqirdur. 

---

Kimyoi saodat. Abu Homid G’azzoliy 
www.ziyouz.com кутубхонаси 
103
Ikkinchi - miskinlardur, (xarajati kirimiga qaraganda) ziyoda bo‘lsa, garchi uy-joyi, 
egni but bo‘lsa, va lekin bir yilga yetarli ozig‘i bo‘lmasa miskindur. Ammo hojatidan ziyoda 
nimarsasi bo‘lsa miskin emasdur. 
Uchinchi - ul toifaki, zakot molini g‘aniylardan olib jam’ qilib, darveshlarga berurlar. 
Bas, bu toifaning ajrini g‘aniylarning zakot molidan olib bermoq vojibdur. 
To‘rtinchi - muallifatul-qulub. Islomiyat boshlarida musulmon bo‘lganlarga zakot 
molidan olib berur edilar, toki qOltanlar islomga rog‘ib va moyil bo‘lib, dini islomga 
kirgaylar. 
Beshinchi - makotibdur. Masalan, qulning hojasi desaki, ikki yuz tanga pul topib 
bergil, seni ozod qilurman, desa, ul odamni makotib derlar. 
Oltinchi - qarzdorlardurki (zakot puliga muhtojdurlar). 
Yettinchi - g‘oziylardurki, fi sabililloh g‘azot qilgaylar. 
Sakkizinchi - musofirdurki; zodi rohi (yo‘l ozig‘i) va ulov kirasi bo‘lmagay. Agar 
kishi men darvesh va miskin desa, yolg‘onchiligi ma’lum bo‘lmasa, so‘ziga e’timod 
qilib, ishonib zakot bermak durustdir. Musofir, g‘oziy safarva g‘azotdan to‘xtasa, miskin 
kishi bo‘lmasa, ularga zakot berish durust emasdur. 
Izoh: Muallifatul-qulub - ilk islom davrida Qur’on hukmi bilan kofir kambag‘allarga 
ham zakot berilgan edi. Keyin bu oyat mansux - bekor bo‘lib, zakot faqat 
musulmonlarga berilgan. (Shamsiddin Somibek, Qomusul-a’lom.)