www.ziyouz.com кутубхонаси
130
O’NINCHI ASL Avrod (duo vazifalari) tartibi «Unvoni musulmoniy»da bayon qilg‘on so‘zlardan ma’lum va ayondurki, odamiy bu
olamda g‘aribdur, zodi oxirat to‘plash , uchun bu olamga yuboribdurlar. Va ruh haqiqati
Haq taolo dargohidin kelgandur.
Yana ul makoni qudsga qaytgusidir. Bas, bu tijoratning sarmoyasi umrdurki, kundan-
kunga nuqson va damdan-damga ziyondur. Kishi, har nafsidin ogoh va har amalni xolisan
Allohtaolo uchun qilmasa, albatta ziyonkordur. Chunonchi, Haq taolo Qur’oni majidda xabar
berur:
«Val asri, innal insona lafiy husrin, illallaziyna omanuu va o’milus solihoti va tavasav bil- haqqi va tavasav bis-sabr». (Val asr). Oyatning tafsiri ulki: Qasamdur asr vaqtigaki, albatta inson ziyondadur. Faqat iymon
keltirgan, yaxshi ishlarni qilgan odamlar bundan mustasnodir.
Bas, umrning sarmoyasi hamisha o‘tkinchidur. Chunki odamiyni olur nafaslari Haq
taoloning qadim ilmida sanog‘lidur. Bu xatarni bilgan odamlar har nafaslarini bir gavhar
sanabdurlarki, aning birla saodati abadiyni mahkam ushlagan bo‘lur. Ushbu vajxdan hamma
nafaslarini ogohliq birla Haq taoloning zikri va fikrida o‘tkaribdurlar. Va har nafas
sarmoyasini oltin, kumush sarmoyasidan ziyoda bilibdurlar. Bas, kecha va kunduzning
hamma vaqtlarini bir yaxshi amal va zikri tasbehga ta’yin qilibdurlar. Hech vaqtni g‘ofil
o‘tkazmabdurlar va zoye’ qilmabdurlar, bilibdurlarki, saodati abadiyg‘a bu olamda Haq
taoloning unsu muhabbati dilida g‘olib bo‘lg‘an odamlar yetg‘usidur.
Bas, uns (do‘stlik) muhabbat, doimo zikr aytmoq va ma’rifat hosil qilmoq birla hosil
bo‘lur. Va ma’rifat tafakkurdan o‘zga nimarsa birla hosil bo‘lmas. Bas, zikr va fikrg‘a
mudovamat qilmoq saodat yo‘lidir.
Dunyoni tark qilmoq va ma’siyat lazzatidin kechmak zikr va fikr farog‘atig‘a olib kelur.
Davomli zikr aytmoq ikki tariqadur. Biri ulki, dilida hamisha Olloh der. Balki zikr aytmoqni
hadisi nafas derlar. Balki hamisha Haq taoloning zoti qadimi mutolaasiga berilgan va sifoti
va subuti mushohadasiga mustag‘raq bo‘lg‘ay. Va hech holda g‘aflatga yo‘l bermag‘ay. Bas,
bu martaba nihoyati aziz va mushkuldur.
Va har kishida toqat yo‘qturkim, dilni hamma holda bir sifat birla tutg‘ay. Ushbu sababdan
avrodi muxtaliflar (turli virdlar, toat vazifalari) ta’yin qilibdurlar. Ba’zi virdlar tamomi jismi
zohiriy birla, chunonchi namoz o‘tamak, ba’zisi til birla, chunonchi - o‘qimoq va tasbih
aytmoq va ba’zisi dilga taallukdur. Chunonchi, tafakkur qilmoq. Toki, inson har zamon bir
savob ishga mashg‘ul va har vaqt bir dardga omil bo‘lish birla oynai dilga g‘ubor, malomat va
zang, kulfat yetkizmag‘ay.
Bas, fazl uldurki, agarchi hamma vaqtlarini oxirat ishig‘a sarf qilolmasa ham, aksar
vaqtini sarf qilg‘ay, toki qilg‘an yaxshi ishlari tarozuda og‘irroq bo‘lg‘ay.
Bas, qiladigan yaxshi amallarini chin ixlos birla qilg‘ayki, ixlossiz qilingan amal
foydasizdur. Bas, aksar vaqtlarni oxirat ishiga ixlos birla sarf qilg‘ay. Chunonchi Haq
subhonahu va taolo xabar berur:
«Fasbir, ala mo yaquluna va sabbih bihamdi rabbika qabla tului-sh-shamsi va qabla g‘urubiho va min a’no’i-l-layli fasabbih va atrafa-n-nahori la’allaka tarzo». (Taho, 130). Sabr-toqat qiling va quyosh chiqishidan ilgari va botishidan avval Parvardigoringizga
hamdu sano va ul zotni pok deb tasbih ayting, kechaning avvali va oxirida, kunduzning