Microsoft Word kimyoi saodat ziyouz com doc

FASL 
Ilmi zohir birla ilmi botin orasidagi munosabat va muxolifat bayonida 
Bas, zohir ilmi - po‘st, va haqiqat ilmi - mag‘izdur. Bas, kishikim sa’y va jadal birla 
zohir ilmi va aqidai ahli sunnat va jamoani yo‘liga keltiribdur va ilmi haqiqatdin nasiba 
topmabdur. U pindor, ya’ni takabburlik bilan gumon qilurkim, hamma ilm mening 
bilganimdur deb. 
Bu nav’ gumonlar, mag‘rurlanishlar haqiqat yo‘liga parda bo‘lg‘usidur. Agar kishi bul 
tariqa dindordin yiroq bo‘lsa, ilmi zohir ilmi haqiqatga parda va to‘siq bo‘lmas. Ilmi 
zohir vositasi birla chandon fathu kushoyish aning holida ro‘y berurkim, martaba va 
darajasi g‘oyat kamoliga yetkusidur. 

---

Kimyoi saodat. Abu Homid G’azzoliy 
www.ziyouz.com кутубхонаси 
32
Ammo (ba’zi) so‘fiy johillar xayoli botilning bandida, uzoq muddat shubhaning 
hijob pardasida mubtalolikda qOltusidur. 
Bas, ul kishikim, ilm chirog‘ini qo‘lga keltiribdur, bu nav’ shubhalardin eminda, bu 
tariqa xatarlardin salomat manzilida sokindurlar. 
Bas, ilmi zohir haqiqat yo‘lida pardadur degan so‘zni valoyat va mukoshafot darajasiga 
yetgan kishidin anglasang, inkor qilmag‘il. Ammo ibohate toifasikim, shari’ sharifda harom 
va makruh ishlarni o‘zlariga halol va muboh bilurlar va yengil tabiatlilar behosil 
firqasikim, Makka va Madinani tavof qildim va mozorotlarni ziyorat aylab, piri murshidlar 
xizmatida bo‘ldim deb, zamonada paydo bo‘libdurlar, hargiz bular haqiqat holidan xabar 
topmabdurlar. Va lekin nojiz iboralarni so‘fiylar qavmidin yod olibdurlar, bu toifalarni qilur 
ishlari shabu-ro‘z palid va nojoiz so‘zlari birla xalqni rom qilmoq, joma va fo‘ta va muraqqa’ 
(yamoqli, quroq) sajjodalarini orasta aylab, ilmni va ulamolarni mazammat qilurlar. Bas, bu 
toifa shayotin xilqatidurlar. Xudo va rasulning dushmanidurlarkim, Xudo va rasul ilm 
o‘rganmoqni hamma xaloyiqg‘a farmon qilibdurlar. Bas, bu mudbir, xasis va yengil tabiatli 
nokaslar na kishi bo‘lg‘aylarkim, ilm va ulamolarga ta’na va malomat tariqatida 
kattachilik (tiliuzunlik) qilg‘aylar. Bovujud ulki, Xudo azza va jalla va rasuli akram (s.a.v.)ning 
hadisi shariflarida va oyati karimada necha martalab ulamolarni madh va sitoyish qilinibdur. 
Bas, bu mudbir nokaslar na ilmi holdin lazzat olmay, na ilmi zohirdin nasiba topmay, 
bu tariqa ta’na va malomatlari nechuk ravo bo‘lg‘ay? Bu toifa mudabbirlar ahvoli ul 
ahmaqning holiga o‘xsharkim. eshitibdurkim, kimyogarlik oltin ja’m qilmoqdin afzal. Andin 
oltun benihoyat hosil bo‘lur. Bu afzaldurkim, hamma zarning aslidur (deydilar). 
Bovujud ulkim, o‘zi kimyogarlikdan tamom bexabardur. Kimyo zardin afzal deb lof 
urmoq birla muflis va gurusnalikdin, ya’ni ochlik va harislikdin halok bo‘lurlar. 
Bas, anbiyo va avliyolarning kashfu karomatlari kimyoga o‘xshashdur. Va ulamolar ilmi 
oltinga o‘xshashdur. Sohibi kimyoning sohibi zardin fil-jumla afzalligi bor. 
Va lekin bunda bir daqiqa bordurkim, masalan bir kishi yuz dinor oltun bo‘lguncha 
kimyogarlikni bilsa, ming dinor oltuni bor kishidan afzal ermasdur. Kimyogarlik so‘zi 
olamda bisyordur. Va lekin (ruhiy) kimyogarlikni biladigan kishi bu zamonda topilmas. 
Ammo ul toifakim, kimyogarlik talabida lof urarlar, ularning kori oxiri qalloblikdur. Ba’zi 
so‘fiylarning holi ham bunga o‘xshashdur. Kishikim. riyozat tortib, suluk yo‘lig‘a kirgan birla 
kamol daraja topmog‘i nihoyati mushkul va nodirdur. 
Agar haqiqat yo‘lidin andak daraja topqon birla ulamolardin afzal bo‘lolmas. Va so‘fiylar holi 
aksar bu tariqa bo‘lurkim, ibtidoi holda andak natija hosil ko‘rar. Xilofi shar’iyni sababidin ul 
martabadan tushar. Va ba’ziga xayol va savdoyi g‘olib bo‘lur. Andin hech natija hosil bo‘lmas. 
Gumon qilurkim, ma’rifat darajasini hosil qilmishlar. Bu nav’i gumonlari botildur. 
Balki ulamolardin ul kishi afzaldurkim, ilmi haqiqatda ancha komil bo‘lg‘aykim, 
dini islomga taalluqi bor. Ilmni kishidin o‘rganmoqqa hojati bo‘lmay, o‘z zotidin ilmi 
ladunniy birla bilish, bu martabaga yetish nihoyati dushvordur. Bas, bilgilki, anbiyo 
va avliyolarni kashf va darajalariga tasdiq qilg‘il. Bu toifa mudbirlar holidin ogoh 
bo‘lmoq birla avliyoyi zul ehtiromlarga e’tiqodingni botil qilmag‘il. Ul kishikim, ilmga va 
ulamolarga ta’na va malomat tilini buribdur, albatta dunyo va oxiratdin benasiblik 
nishonasidur.