Microsoft Word lal? ?miraslanova -ias? m?hsul texno muhazir? m?tni II semestr doc

MÜHAZİRƏ 8. 
MÖVZU:  БАЛЫГ ЙАРЫМФАБРИКАТЛАРЫНЫН ИСТЕЩСАЛЫНЫН 
ТЕХНОЛОЪИ СХЕМИ, КЕЙФИЙЙЯТИНЯ ОЛАН ТЯЛЯБЛЯР 
 
Plan: 
1. Balıqların ilk emalı. 
2. Dondurulmuş balığın donunun açılması, balığın parçalanması. 
3. Sümük skeletli balıq, xırtdənək skeletli balıqlar və s.. 
4. Balıqdan hazırlanan yarımfabrikatlar. 
 
Balıq, ictimai iaşə müəssisələrinə diri, təzə, soyudulmuş, dondurulmuş 
duzlanmış,qaxac edilmiş və qurudulmuş halda gətirilir.İsti emal üçün 
diri,təzə,dondurulmuş və duzlanmış balıq götürülür. 
Diri balıq xörəyə sərf olununca akvariymlarda yaxud sulu vannalarda
saxlanılır. Emaldan qabaq balıq ağac toxmaqla gicəlləndirilir. 
Duzlanmış balıq ictimai iaşə müəssisələrinə,bir qayda olaraq qismən
parçalanmış halda daxil olur. 
Dondurulmuş balığın emaldan qabaq donu açılır,duzlanmış balıq isə
duzu çıxsın deyə,suya qoyulu
Dondurulmuş balığıın donunun açılması. 
Dondurulan zaman balıqda mürəkkəb və dönməz fiziki-kimyəvi proseslər 
gedir. Balığın ya suda, ya da 10-18 temperatur hava donu açıla bilər.
Tempuratur şəraitindən asılı olaraq balığın donunun açılması müddəti dəyişir.
Nərə cinsindən aid balıqların, naqqa balığının irisinin, habelə dondurulmuş 
filenin donu isə suda açılır. Bu məqsədlə balıq vannaya qoyub üstünə soyuq su 
tökülür. Burada balıqlar bir-birinə yapışmasın deyə, arabir qarışdırırlar.
Balığın donunun açılması sürəti balığın ölçüsündən, suyun temperaturundan 
və miqdarından asılıdır. 1kq balığa 1,5-2 l su götürülməlidir. Çəkisi 1 kq-a qədər 
olan xırda balığın 1,5-2 saat, çəkisi 2-5 kq olan iri balığın isə 3-4 saat ərzində donu 
açılır.

---

37 
Suda donu açılan balıq şişir və çəkisi, cinsindən asılı olaraq 5-10% ağırlaşır.
Donu suda açılan balıqdan mineral maddələrin bir hissəsi suya çıxır. 
Mineral maddələrin itkisini azaltmaq məqsədilə suya xörək duzu qatılır (1l 
suya çay balığı üçün 7q, dəniz balığı üçün isə 10-13q duz vurulur). 
Nərə balığının və ağbalığın donu otaq temperaturundan asılı olaraq 6-10 saat 
ə
rzində açılır. Dondurulmuş file özünün bükülmüş olduğu kağızının içində dondan 
azad edilir.