Microsoft Word Materiallar Full

TƏLƏBƏLƏRİN BİLİKLƏRİNİN AVTOMATİK QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ 

SİSTEMLƏRİNİN QURULMASINDA ANTİPLAGİAT PROQRAM                         

PAKETLƏRİNDƏN İSTİFADƏ İMKANLARI 

 

Əminə AĞAZADƏ  

Qafqaz Universiteti 

[e-mail] 

AZƏRBAYCAN 

 

Elm və texnikanın inkişafı hazırda cəmiyyətin yeni bir formasını - 

intellektual cəmiyyət yaratmışdır. İKT cəmiyyətin 

bütün təbəqələrində - adi məişətdən tutmuş insanların sosial, siyasi və digər fəaliyyətlərini də əhatə edir. Bu, ilk növbədə 

---

 Qafqaz Uni

özünü elm v

üçün - həm

texnologiyala

qədər demək

kurs, diplom

“Findsame” 

“Foreksis”  ş

Universiteti, 

hazırladığı  y

üçün tətbiq e

digər məqsəd

Məlumdur ki

cavabın bu v

elektron vəsa

Qeyd e

qiymətləndir

Müəyyə

elmi-nəzəri  ə

variantlarda t

Bəzi sis

paketi85-dən

əsaslanır.  Ə

alqoritmlərdə

(məsələn DE

formada rəqə

formulla

Burada 

N — kol

tf — mə

df — ver

dl — mə

dl

avg

 — m

Beləliklə

alqoritmlərin

deyil, həm  d

araşdırmalar 

1)  Bu 

Tələbələrin y

elektron baza

2)  Hər

tapılması üçü

3)  İmta

4)  Cav

mühazirədə o

5)   Qiy

Tədqiqat

istifadə edilə

(bu metodlar

lazımdır. Bu 

F(qiymə

Qeyd etm

 

II INTER

versity           

ə təhsildə gös

m  təhsil pro

arından müha

k olar ki, bütün

m işlərinin və r

proqram  məh

şirkətinin “An

Moskva  İqti

yoxlama, kurs

edilir. Lakin b

dlər üçün də, m

i, imtahan sua

vəsaitdə konkr

aitdə yerinin u

dilənləri nəz

rməsində bu si

n edilmişdir  k

əsaslara da m

təklif edilir. 

stemlər təkcə 

n çox dil üzr

Əksər sistemlə

ən istifadə edi

ESCRİPTİVE 

əmsal obrazı y

 

arı ilə hesablan

lleksiyada mə

tndə sözlərin 

rilmiş sözün r

ətnin uzunluğu

mətnlərin koll

ə, hər bir m

n bu universal

də  tələbələrin

aşağıdakı işlə

sistemlər əksə

yazılı imtahan

asını götürmək

r bir sual və 

ün istifadə edi

ahan cavabı su

vabların yerləş

onun oxşarı ax

ymətləndirmə 

tlarla müəyyə

ən sözlərin və 

rda cümlələrin

metodların bi

ətləndirmə) = 



mək lazımdır 

RNATIONA

              

stərir. Müasir 

sesində, həm

azirə  və semi

n tədris proses

referatların ha

hsulu Kalifor

ntiplagiat” si

sadiyyat, Men

  və diplom iş

bu proqram m

məsələn tələb

alları və cavab

ret yeri məlum

uyğunluğunu m

zərə alaraq, t

istemlərdən is

ki, bu sisteml

malikdirlər. Pr

ingilis və ru

ə yoxlama im

ər mətnlərin 

ir. Araşdırma

WORDS, . S

yaradılır. Mətn

nmış qiymətlə

ətnlərin sayı; 

tezliyi; 

rast gəlindiyi m

u; 

leksiyada orta

mətnin rəqəms

l xüsusiyyətin

n  imtahan cav

ərin həyata ke

ər hallarda mö

n cavablarının

k olar.  

onun cavabı

ilir. 

ualla birlikdə 

şdiyi  mətnin 

xtarılır.  

oxşarlıq faizl

ən edilmişdir 

ya cümlələrin

n leksik qurul

irlikdə istifadə

*sintaksis (q

ki, qiymətlənd

L SCIENTIF

tələbə indi İK

m  də  təhsildə

inar  məşğələl

sində istifadə 

azırlanmasında

rniya, Stenfor

istemi isə  Ru

necment və  H

şlərində digər

məhsullarından

bələrin yazılı c

bları fənnin m

mdur. Bu halda

müəyyən etmə

təqdim edilən

stifadə imkanl

lərin hər birin

roqram  təmin

s dillərində  d

mkanına mali

eyniliyini  y

alar nəticəsind

SİM, HEAVY

nin rəqəmsal o

əri əsasında he

mətnlərin sayı

a uzunluğudur

sal obrazı  on

ndən istifadə e

vablarının yo

çirilməsini mü

övcud axtarış 

n yoxlanılması

ı xüsusi üsull

mətn faylı şək

rəqəmsal obr

lərinə görə mü

ki, eyniliyin 

n sintaksis –qr

luşunun eynil

əsi xüsusi tənz

qiymətləndirm

dirmə aralığın

FIC CONFER

584 

KT texniki va

ənkənar fəali

lərdən başlam

edilir. Dünyan

a plagiatlıq ha

rd və Berkli 

usiya Federas

Hüquq  İnstitu

r  mənbələrdən

n təkcə plagia

cavablarının il

mühazirə və ya

a yuxarıda qey

ək üçün istifad

n  işdə ali m

arı araşdırılmı

nin güclü inter

natı kimi bu s

deyil, həm də

ikdir) işləyə  b

yoxlamaq üç

də məlum olm

Y SENT, LEX

obrazı əsasən 

eş funksiyalar

ı; 

r. 

nun hansı dil

edərək onlard

xlanılması  üç

üəyyən etmişd

sistemlərində

ı üçün axtarış 

la kodlaşdırıl

klində kompü

razı yaradılır  v

üəyyən edilir. 

müəyyən edi

rammatik quru

liyi ilə yanaşı

zimləyici 

 pa

mə)+(1-

)*lek

nın müəyyən e

RENCE OF Y

 

sitələrindən v

iyyətlərində

mış, tələbələri

nın müxtəlif tə

allarının müəy

universitetləri

siyasının Mo

utu və s. kimi

n istifadənin 

atlıq hallarının

lkin qiymətlən

a elektron tədr

yd edilən anti

də etmək olar

məktəb tələbə

ışdır.  

rfeysi və xüsu

sistemlər həm

ə digər dillərd

bilirlər. Bu s

çün klassik ş

muşdur ki, möv

X RAND və di

sözlərin çəki 

 

rı vasitəsi ilə y

ldə verilməyi

dan təkcə ənən

çün  də istifad

dir:  

 (Google, Alt

sistemi əvəzi

ır. Bu kodlar

üterə daxil edil

və yuxarıda  q

 

lməsində  təkc

uluşunun eyni

ı, semantik-m

arametrinin da

ksik(qiymətlən

edilməsi istiqa

YOUNG RES

        18-19 A

və proqram təm

istifadə edir

in test imtaha

əhsil müəssisə

yyənləşdirilm

i kimi dünya

oskva Dövlət 

i 180-dən çox

qanuni olub-o

n müəyyən ed

ndirilməsində

ris vəsaitinə ə

plagiat sistem

. 

ələrinin yazıl

usi  məlumat  b

m kommersiya

də  də (məsələ

sistemlərin nə

şinql üsulu 

vcud alqoritm

igər alqoritml

əmsallarının 

yaradılır.  

indən asılı  o

nəvi qaydada 

də etmək olar

aVista, Yahoo

inə imtahan k

rdan sualın  e

lir.  

qeyd edilən  a

cə sintaksis m

iliyinə əsaslan

məna tutumu d

axil edilməsi i

ndirmə) 

amətində tədq

SEARCHER

April 2014, B

minatından m

. Hazırda  tə

anlarının qiym

ələrində bu sis

məsində istifad

anın  məşhur  u

Universiteti,

x ali məktəbl

olmamasını  m

dilməsində dey

də istifadə et

əsaslanaraq tər

mlərindən məh

lı imtahan c

bazası olmaql

a  əsasında, hə

ən, Advego P

əzəri  əsasları 

əsasında yar

mlərin demək 

lərdə) mətnlər

olmayaraq qu

plagiatlığın y

r. Bu istiqam

o və s.) mətni

keçirilən fənni

elektron müha

alqoritmlər va

metodlardan  d

nır), həm də le

da  nəzərə alın

ilə əldə edilir:

qiqatlar aparılır

RS 

aku, Azerbai

müxtəlif məqsə

əhsildə komp

mətləndirilmə

stemlərdən ad

də edilir. Məsə

universitetləri

 Sankt-Peterb

ərində  tələbəl

müəyyənləşdir

yil, eyni zama

tmək mümkün

rtib edilir. Hə

hz cavablarla o

cavablarının  i

la yanaşı, həm

əm də açıq  d

Plagiatus proq

Zipf qanunla

radılmış müx

olar ki hamıs

rin bu və ya d

urula bilər.  M

yoxlanılması ü

mətdə apardığ

n oxşarını axt

n mühazirələr

azirələrdə yer

asitəsi ilə elek

deyil (bu meto

eksik metodla

nır) istifadə  et

 

r. 

ijan 

ədlər 

püter 

əsinə 

dətən 

ələn, 

ində, 

burq 

lərin 

rmək 

anda 

ndür. 

ər bir 

onun 

ilkin 

m  də 

demo 

qram 

arına 

xtəlif 

sında 

digər 

Məhz 

üçün 

ımız 

tarır. 

rinin 

rinin 

ktron 

odlar 

rdan 

tmək 

---

II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

585 

 Qafqaz University                         

          18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan 

ELEKTRON TİCARƏTİN İNKİŞAFI VƏ ELEKTRON TİCARƏT MODELLƏRİ 

 

Səba NƏSİBİ 

Qafqaz Universiteti 

[e-mail] 

AZƏRBAYCAN 

 

Elektron ticarət ticarətin ən yeni informasiya texnologiyaları tətbiq edilərək aparılan formasıdır. Müasir elektron ticarət 

özünün  ən yüksək inkişaf mərhələsindədir və müştərilərə internetdən istifadə etməklə  ən rahat şəkildə sifariş  və ödəniş 

etmək imkanı verir.  

Elektron ticarət anlayışı 1980 – ci ildə yaranmışdır, lakin bu sahənin inkişafı internetin inkişafına paralel aparıldığından 

internet vasitəsilə ilk alqı – satqı prosesi 1995 – ci ilə təsadüf edir. Təhlükəsizlik protokollarının (HTML) və DSL (rəqəmsal 

abunə xətti) yaradılması və inkişafı ilə əlaqədar bu sahə 2000 – ci ildən daha geniş tətbiq olunmağa başladı.  

Elektron ticarətin inkişafı dedikdə əsasən orada tətbiq olunan vasitələrin inkişafı nəzərdə tutulur. Bütün bu vasitələrin 

bir arada formalaşması ilə elektron ticarət modelləri yaranır. 

Elektron  əməliyyatlar firmalarla firmalar , firmalarla istehlakçılar, firmalarla dövlət orqanları, firmalarla xarici 

vətəndaşlar arasındakı əlaqələri ifadə etməkdədir. Bütün bu  üsullara və əlaqələrə  e – ticarətin modelləri deyilir. Elektron 

ticarətin məqsədi və strukturu eyni olan, iştirak edən tərəflərə görə fərqlənən bir neçə modelləri var. Bu modellərə qısaca 

baxaq: 

1.