Microsoft Word Materiallar Full



Yüklə 18,89 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə363/1149
tarix30.12.2021
ölçüsü18,89 Mb.
#20088
1   ...   359   360   361   362   363   364   365   366   ...   1149
la), isim(ismiismə), sinif (sinfisinfə) və s. sözləri qeyd etmək olar. Maraqlıdır ki, əql sözü  yalnız bir müddət sonra 

dilimizin müvafiq  fonetik quruluş özəlliyinin diqtəsilə iki hecalı olmuşdur, lakin digər ərəb alınması hələ “KDQ” dastan-

larının mətnində müvazi işləklik nümayiş etdirərək həmin qaydanın icrasına “cəhd göstərmişdir”. Söhbət şükr etmək, şükr 

qılmaq fellərinin tərkibindəki ərəb alınmasından gedir. Həmin ərəb alınması həm şükr, həm şükür variantında işlədilmişdir. 

Müqayisə üçün deyək ki, digər mürəkkəb fel tərkibində yer alan ərəb alınmasında qısa saitin iştirakı müşahidə edilmir 

və həmin leksem müasir dildəki işlək variantından fərqli fonetik cild nümayiş etdirir. «Ol iki həlala yüz qırq yıl ömr ver-

dim», –dedi. Müasir Azərbaycan dilində  “həyat vermək, can vermək, yaşatmaq” mənalarını ifadə edən  ömür vermək  feli 

ilə yanaşı, eyni alınmanın iştirakı ilə yaranmış ömrü uzanmaq, ömrü vəfa etməmək, ömür keçirmək  mürəkkəb fel və feli 

frazeoloji birləşmələri də vardır ki, onların bəzilərində  qısa saitin iştirak etdiyini, bəzilərində isə reduksiyaya uğradığını 

görürük. Dastan mətnində müasir variantından fərqli olaraq, qısa saitsiz işlənən digər  ərəb alınması isə    fikr  sözüdür. 

“KDQ”-da  həmin  alınmanı   fikr etmək  mürəkkəb  felinin tərkibində izləyirik: Oğlan fikr eylədi, aydır: «Bir tama dirək 

ururlar, ol tama tayaq olur. Bən bunın alnına niyə tayaq olurbən-tuturbən» -dedi

“KDQ” dastanlarının dilində yer alan ərəb alınmalarında “uzun sait” amilini də yaddan çıxarmaq olmaz: 




Yüklə 18,89 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   359   360   361   362   363   364   365   366   ...   1149




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin