Microsoft Word Materiallar Full

 

 

İLKOKULDA OKUMA VE YAZMA ÖĞRETİMİNİN ÖNEMİ 

 

Ahmet BAYAR 

Qafqaz Üniversitesi 

 

Dil kendi içinde kuralları olan bir iletişim aracıdır. Bu kuralların öğretimi ve öğrenilmesi  işi de kendine ait bazı 

kurallar taşımaktadır. İnsan kendi anadilini öğrenmesi süreci içerisinde ve daha sonraki aşamalarda da bu kurallar bütünü 

kendisini göstermektedir. Anadili bireyin başlangıçta annesinden, yakın aile çevresinden daha sonra da ilişkili bulunulan 

çevreden öğrenilen, insanın bilinçaltına inen ve bireylerin, topluma en güçlü bağlarını oluşturan, dildir. Anlaşmanın temel 

aracı, dildir. İnsan dil sayesinde çevresiyle ilişki kurar, yaşamını daha  da kolaylaştırır. Dil, düşüncenin kalıbı, hayatta 

başarının anahtarıdır.  İnsanoğlu, hayatta bu aracı kullanabildiği ölçüde başarılı olur. Anadili öğretimiyse; bireyin aile ve 

yakın çevresinden gelişigüzel kültürlenme süreciyle öğrenilen dilin, okullarda “ kasıtlı kültürlenme” yoluyla dilin 

kurallarının ve doğru kullanımlarının bireylere kazandırılması etkinliğidir. 

Çağdaş yaşam ve uygarlığın temeli, okuma ve yazmaya dayalıdır. En pratik etkinliklerden, en karmaşık toplumsal, 

ekonomik, bilimsel ve siyasal etkinliklere kadar her alanda okuma yazmanın önemli bir araç olduğu çok açıktır. İnsanın her 

alanda gelişimi anadilini öğrenmesi ile başlamaktadır. Toplumsal gelişme için bireylerin eğitimin temel taşı olan okuma ve 

yazma eğitimininde yeterli düzeyde beceri sahibi olması gerekmektedir. Aslında okuma yazma öğretimi bir amaç değil, 

eğitimin  amaçlarına ulaşmada kullanılan bir araçtır. 

Bireyin gelecekteki başarı ya da başarısızlığı, okuma yazmanın biçimi ve buna bağlı olarak  kazandırılacak beceri ve 

alışkanlıkların niteliği ile orantılıdır. Bu sebeble, okuma yazma öğretiminin amacı, çocuğa her ne biçimde olursa olsun  

okuma yazma öğretmek değil, çağdaş yöntem ve tekniklere uygun bir okuma yazma becerisi kazandırmaktır. Çünkü çağdaş 

yaşam, hızlı, doğru, anlamlı ve eleştirel bir bakış gerektirir. Okuma yazma öğretimi insanın düşencesini ortaya koyabilmesi 

için gerekli bir araç olarak kabul edilmektedir. 

Anadili öğretimi içinde “ilkokuma yazma öğretimi” adı verilen öğretim, bu öğretiminin alt yapısını oluşturmaktadır. 

Öğrencilerin bu dönemde kazanacağı dinleme, okuma, konuşma ve yazma becerilerini yaşam boyu kullanacaklardır. 

Özelllikle okuma yazma becerilerini kazanmada yapılacak hatalar, öğrencinin ileriki sınıflarda ve diğer derslerdeki 

başarısını olumsuz yönde etkileyecektir. 

Okuma yazma öğretimi altı basamakta gerçekleştirilmektedir. Her basamağın hedef davranışları, bir sonraki basamağın 

önkoşul davranışlarıdır. Bir diğer deyişle; okuma yazma öğretiminin bir önceki basamağı; bir sonraki basamağın 

önkoşuludur. Hazırlık basamağının davranışlarını öğrenemeyen, cümle basamağında başarısız olacak; cümle basamağının 

davranışlarını  öğrenemeyen öğrenci de sözcük ve hece basamağında başarısız olacaktır. Öğrencinin, birbirinin önkoşulu 

olan davranışları öğrenememe birikintisi; okuma yazma öğrenmesini kilitleyecektir. 

Kurallara uygun dil öğretimide ilkokulda başlar. İlkokulun birinci sınıfı, bunun ilk basamağını oluşturur. Tüm olumlu 

davranışlar, bu dönemde kazanılır; çocuk bu dönemde şekillenir. 

---