-suyun aşağı səviyyəsi.
-tayfunlar, sunamilər (qravitasiyalı dəniz dalğası), güclü dalğalar(5
bal və daha
yüksək), dəniz səviyyəsinin güclü ləngəri, erkən
buz örtüyü və ya hərəkətsiz
qalın buz qatı, gəmi və liman tikililərinin buzlaşması, sahil buzlarının qopması.
Daş
qınlar, subasmalar –çaylarda, göllərdə, dənizlərdə su səviyyəsinin qalxması
nəticəsində yerin xeyli ərazilərinin müvəqqəti olaraq su basmasıdır.
Bütün
fəlakətlər arasında təkrar olunma sayına görə, ərazinin əhatə dairəsinə və illik
iqtisadi ziyanın həcminə görə daşqınlar ön yeri tutur. Daşqınlar kiçik, böyük,
mühüm və faciəli olur.
Kiçik daş
qınlar düzənlik çaylarına xarakterikdir.
10-15 ildə
n bir olur.
Böyük daş
qınlar çay vadilərinin ətrafında böyük sahələrin su basmasına gətirir.
20 -25 ildən bir baş verir.
Mühüm daş
qınlar bütöv çay hövzələrini əhatə edir.
50 -100 ildə
n bir təkrar
olunur. Kənd təsərrüfatı sahələrinin 70%-i su altında qalır.
Faciə
li daş
qınlar bir və yaxud bir neçə çay sistemlərinin geniş sahələrini su basır.
100 -200 ildə
n bir baş verir və 70%- dən artıq kənd təsərrüfatı sahələri, şəhərlər,
yollar və s. su altında qalır.
Sunamilə
r-ən təhlükəli təbii dəniz hidroloji hadisəyə aid edilir,
yapon dilindən
“körfə
zdə
hündür dalğ
a” kimi tərcümə olunur. Sunami sualtı və sahilyanı
zəlzələlər nəticəsində yaranan dəniz dalğalarının bir növüdür. Okeanın
dibinin
qalxması, enməsi zamanı sahildə qəflətən qeyri –adi hündür ləpələr peyda olur.
Sunamilər torpağın tektonik hərəkətindən, sualtı vulkanların püskürməsindən,
okeanda böyük torpaq hissələrinin çökməsindən, yeraltı sürüşmələrdən yaranır.
Dostları ilə paylaş: