Microsoft Word mulki huquq doc

Müqavilənin  ləğv  edilməsi  dedikdə,  onun  hüquqi  qüvvəsinə  xitam  verilməsi  başa  düşülür.  Müqavilənin 

ləğv edilməsi həmişə onun vaxtından əvvəl xitam olunmasına səbəb olur. 

Müqavilənin dəyişdirilməsi və ləğv edilməsi əsasları (üsulları) qanunvericiliklə müəyyən edilir. Bu əsasların 

(üsulların)  dairəsi  bir  o  qədər  də  geniş  və  əhatəli  deyil.  Müqavilənin  dəyişdirilməsi  və  ləğv  edilməsinin  ən 

bvşlıca əsası (üsulu) tərəflərin sazişindən və razılaşmasından ibarətdir (MM-in 421-ji maddəsinin 1-ji bən-

di). Məsələn, şəhərdəki yaşayış evinin mülkiyyətçisi ilə tələbə arasında 3 il müddətinə evin kirayəyə verilməsi 

müqaviləsi bağlanır. Müqavilənin müddəti qurtarmamış tərəflər razılığa gəlirlər ki, müqavilə ləğv edilsin və ya 

onun müddəti iki il müəyyənləşdirilsin. Lakin tərəflərin razılığı ilə müqavilənin dəyişdirilməsi və ləğv edilməsi-

nin mümkünlüyü qanunla və ya müqavilə ilə məhdudlaşdırıla bilər, yəni qanunda və ya müqavilədə bunun üçün 

başqa qayda müəyyən edilə bilər. Məsələn, qanun müəyyən edir ki, üçüncü şəxsin xeyrinə bağlanmış müqavilə 

üzrə üçüncü şəxsin müqavilə əsasında öz hüququndan istifadə etmək niyyətini borcluya bildirdiyi andan tərəflər 

bağladıqları  müqaviləni  üçüncü  şəxsin  razılığı  olmadan  ləğv  edə  və  ya  dəyişdirə  bilməzlər  (MM-in  403-cü 

maddəsinin 5-ji bəndi). Məsələn, səxavətli kommersant öz qonşusunun (üçüncü şəxsin) adına banka əmanət qo-

yur və bankla depozit (bank əmanəti) müqaviləsi bağlayır. Qonşu əmanətçi hüququndan istifadə etmək niyyəti-

ni bildirir (MM-in 952-ji maddəsinin 2-ji bəndi). Bu andan kommersant və bankın ixtiyarı çatmır ki, həmin mü-

qaviləni üçüncü şəxsin (qonşunun) razılığı olmadan dəyişdirsin və ya ləğv etsin. Bu, yalnız üçüncü şəxs razılıq 

verdikdə mümkün ola bilər. 

Müqavilənin dəyişdirilməsinin və ləğv edilməsinin ikinci əsası (üsulu) tərəflərdən birinin tələbindən iba-

rətdir (MM-in 421-ji maddəsinin 2-ji bəndi). Bu üsul müqavilənin tərəflərdən birinin tələbi əsasında dəyişdiril-

məsini və ya ləğv edilməsini nəzərdə tutur. Qanunvericilik göstərilən qaydada müqavilənin dəyişdirilməsinin və 

ləğv edilməsinin iki halını nəzərdə tutur: 

●

 tərəflərdən birinin müqaviləni mühüm (əhəmiyyətli) dərəjədə pozması nəticəsində müqavilənin dəyişdiril-

məsi və ya ləğv edilməsi (MM-in 421-ji maddəsinin 2-ji bəndi); 

●

 qanunda və ya müqavilədə nəzərdə tutulan hallar əsasında müqavilənin dəyişdirilməsi və ya ləğv edilməsi 

(MM-in 421-ji maddəsinin 2-ji bəndi). 

Birinji halda müqaviləni bağlayan tərəflərdən biri müqaviləni mühüm dərəjədə pozur. Mühüm (əhəmiyyət-