Microsoft Word navoiy saddi iskandariy nazm lotin ziyouz com doc
Yüklə 3,29 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.ziyouz.com
kutubxonasi 473 «Tarixi muluki Ajam» asarida uning haqida to‘xtalib, quyidagilarni yozgan: «Zob binni Tahmosb Feruz ham debturlar. Nasabi yuqori o‘tti. Odil podshoh erdi. Ko‘p vaqt Erondi Afrosiyob buzgon yerlarni isloh qildikim, yuz obodon-liqqa ko‘ydi, Derlarkim, yetti yil raiyyatdin xiroj olmadi. Va ba’zi xazoyinkim. Manuchehr va Nuvdardni qolib erdikim, Afrosiyob qiloi hasonatidin iliklay olmadi. Ul xazoyin bila yetti yil Zob Tahmosb saltanat asbobin tuzub, maosh o‘tkardi. Va Zol binni Som angach xidmatlar qildi va buzuq mamolikni tuzarda modallar qildi. Va Zob ikki rudxonakim, Zobin derlar, Iroq mulkida chnqardi. Va o‘z hayoti zamonida saltanatni Girshaspqa musallam tutti. Aning podshohliqin Banokatiy besh yil debtur. O‘zga tavorixda o‘ttuz yildur». 17. Garshosb—Peshdodiylar sulolasiga mansub podshhlardan. Alisher Navoiy «Tarixi muluki Ajam» kitobida Garshosb xakida quyidagicha ma’lumot beradi: «Garshosbning onasi» ibni Yamin binni Ya’qub alayhissalomning qizi erdi va otasi Zob binni Tahmosbning qardoshi erdi. Ko‘prak tavorixda Rustam Dostonni aning naslidin debturlar. Ammo faqir qoshida bu qavl yiroqroq ko‘rinur nevchunkim Zolkim, Rustamning otasidur, aning qoshida sipohlar erdi va Garshosbni «Guzida»da balki xeyli tavorixda Manuchehr nabiralarig‘a chiqaribturlar. Va Rustamni Som binni Narimon binni Atrut binni Obting‘a yetkurubturlar, vallohu a’lam. Garshosb bila chog‘ida Afrosiyob yana cherik tortib Erong‘a kelib, Garshosb bila masof tuzub, razm qildi. Afrosiyob urushida Garshosb favt bo‘ldi va Zoli Zar Zobilistondin cherik tortib kelib, Afrosiyobni Erondin chiqardi. Va Garshosbning saltanati zamomida ixtilofdur: «Nizomut-tavorix» va Banokatiyda yigirma yildur, «Guzida» bila «Muntaxab»da olti yil, ba’zida besh yil xam bor...». 18. Ajam—bu yerda Xuroson va Movarounnahrda mashhur qadimiy kuylardan birining nomi. XII 1. Kayqubod — Eronda hukm surgan kayoniylar sulolasining dastlabki afsonaviy podshohlaridan biri. Alisher Navoiy «Tarixi muluki Ajam»da uni bir yuz yigirma yil hukm surgan, deydi. 2. Rustam — Eronning mashhur afsonaviy qahramoni. Afsonalarga ko‘ra, Zolning o‘g‘li bo‘lgan Rustam Kayqubod va Kaykovuslar zamonida yashagan va mashhur qo‘shin boshlig‘i bo‘lgan. 3. Kovus— afsonalarga ko‘ra, Kayqubodning nabirasi. Kovus Eronlnpg afsonashsh kaeppy sulolaspdap bo‘lgan podshohlardan biri. Alisher Navoiy «Tarixi muluki Ajam»da Kovus yuz ellik yil podshohlig‘ qilgan, deydi. 4. Gudarz— Alisher Navoiy «Tarixi muluki Ajam»da uning to‘liq ismi Giv binni Gudarz Kashnod ekanligini aytadi. Eronning afsonaviy qahramonlaridan birning nomi. 5. Tus— Eronning afsonaviy qo‘shin boshliqlaridan biri. U Kayxusravga xizmat qilganligi to‘g‘risida Alisher Navoiy «Tarixi muluki Ajam»da ma’lumot beradi. 6. Siyovush — afsonaviy Kaykovusning o‘g‘li. Siyovush haqida Navoiy «Tarixi muluki Ajam»da yozadi: «...Kaykovusning o‘g‘li bor erdi, Sudobadin o‘zga anodin Siyovush otlig‘kim, Yusuf Alayhissalomdin so‘ngra aningdek jamil yigit yo‘q erdi... Va ani Rustam asrab erdi, tarbiyat topib erdi. Sudoba—ugay onasi anga oshiq bo‘lub erdi, andin kom hosil qila olmay, o‘z qo‘rqunchidin Kaykovus qoshi-da ani o‘zi bila badnom qilib chaqti va ul o‘z baroati uchun o‘tqa kirdi. Chun ul tuhmatdin muarro erdi, o‘tdin osiyb topmadi va atosining xato royi va talavvun mizojidin vahim qilib, Turong‘a Afrosiyob qoshig‘a bordi. Afrosiyob anga e’zoz va ikrom qilib, qizin berib, Turkiston viloyatin berdi. Ammo Girsiyuznnng hasaddin sioyat qilg‘oni bila tahqiq qilmay, ani begunoh o‘lturdi va aning borasig‘a ajab hayf yuzidin zulm bordi...». 7. Qayxusrav — qadimgi Eronning afsonaviy podshahlaridan biri bo‘lib, Alisher Navoiy «Tarixi muluki Ajam»da uni Siyovushning o‘g‘lch Kaykovusning nabirasi ekanligi haqida ma’lumot beradi. 8. Rustamu Zol — Rustamning otasi. 9. Luhrosb — Eronning qadimiy kayoniylar sulolasiga mansub afsonaviy podsholardan biri. Alisher Navoiy «Tarixi muluki Ajam»da Luhrosb haqida yozadi: «Luhrosb binni Avrand |