Microsoft Word Норматова Шоира darslik 11. 02 2015. doc

 
VI.
 
 Matndan quyidagi fikrga mos jumlani toping:
“Amir Temur jahon tarixidagi jarayonlarga ta`sir ko‘rsatgan”. 
 
G R A M M A T I K A 
O‘ZBEK TILIDA BUYRUQ, ILTIMOS MA’NOLARINING 
IFODALANISHI 
(Buyruq mayli) 
Buyruq maylidagi fe’l biror harakatni bajarishga undash, iltimos, 
maslahat, buyurish, istak, tashviq ma’nolarini bildiradi. O‘zbek tilida buyruq 
maylidagi fe’l tuslanganda quyidagi ma’nolarni ifodalaydi: birinchi shaxs 
istak, iltimos mazmunini (Biz endi boraylik), ikkinchi shaxs sof buyruqni 
(Qo‘lingni yuv), uchinchi shaxs boshqa bir subyekt orqali beriladigan 
buyruq, iltimos ma’nolarnini bildiradi (Ayting, kirsin). 
Buyruq maylidagi fe’llarning tuslanishi 
 
Birlik 
1-shaxs. 
Ayt
ay, 
o‘qi
y 
2-shaxs. 
Ayt
(gin), 
o‘qi
(gin) 
3-shaxs. 
Ayt
sin, 
o‘qi
sin 
Ko‘plik 
Ayt
aylik, 
o‘qi
ylik 
Ayt
ing, 
o‘qi
ng 
Ayt
sinlar, 
o‘qi
sinlar 
 

---

36

 
 Grammatik mavzu bo‘yicha mashqlar 
 
1
 
- mashq. 
Mos fe’llarni tanlang
: 
 
1. Siz topshiriqlarni o‘z vaqtida 
2. Yakshanba kuni botanika 
bog‘iga 
3. Siz ota-onangizni
4. Sen o‘zingni 
birov seni 
5. O‘zing o‘tirgan shoxga bolta 
6. O‘z uyingizni o‘zingiz 
maqtama
hurmat qiling 
maqtasin 
urma 
asrang 
boramiz 
bajaring