www.ziyouz.com kutubxonasi
37
— Bu bola chekkan azob, ehtimol, seningcha kamdir, ammo biz endi chidayolmaymiz.
Agar xotiningning zulmini to‘xtatolmasang, bolani bizga ber, o‘z nevaramday qarayman.
Yo‘qsa, biroz otalik burchingni ham bajar, yetimning chiroyi ochilsin.
Faridaxonim so‘zlarini tugatib o‘rnidan turarkan, yana qo‘shib qo‘ydi:
— Achchiq gapirdim, Mahmudbek! Lekin yetimning haqqiga rioya qilmaganing, bu
haqsizlikning oldini olmaganing uchun ertaga chekadigan azobing bundan anchayin
achchikroq bo‘ladi. Butun pushaymon bo‘larsan, balki kutulish yo‘lini toparsan, ammo
zrtangi pushaymon o‘zingga dushman bo‘ladi.
Faridaxonim taklif etklgan choyni ham ichmasdan turib ketgach, Maxmudbekni chuqur
o‘y bosdi. Eshitgan so‘zlari bag‘ini ezib yubordi. Ayol kishidan bunday haq so‘zlarni
eshitish osonmi? Agar kichikligidan kattalarga xurmat ruhida tarbiyalangan bo‘lmasa edi,
balki ko‘rsroq javob tsaytarib yuborardi. Ammo aytadigan so‘zlari nafsining himoyasidan
boshqa narsa bo‘lmasdi. O’zini bu ayoldan himoya qilishdan, unga o‘zini haq deb
qo‘rsatishdan nima foyda bor? Modomiki, ertaga aldab bo‘lmaydigan, har narsaning
xaqiqatini ayon qiladigan, zolimdan mazlumning haqqini Olib beradiganning huzuriga
borilganda mahallaning momosiga qiladigan dag‘dag‘asi Mahmudbekni qutqaradimi?
Aslida aytilgan so‘zlar naqadar achchiq bo‘lmasin haq, emasmi?! To‘g‘ri aytmadimi
momo? Uylanishidan murodi Yilmazninguzur-halovatini ta’min etishmasmidi? Qani u
halovat, qani u xuzur?!
Oqshom Sodiyaxonimga qarshi ilk bor achchiq gapirishining siri shunda edn. Tabiiyki,
Mahmudbek Faridaxonimning do‘konda aytgan achchiq gaplaridan so‘z ochmadi.
Sodiyaxonimga qarshi jangta chiqan Mahmudbek bundan keyin muvaffaqiyat
qozonadimi? Yoki Sodiyaxonim Yilmazga qarshi hiylalarini boshqa yo‘lga, boshqa usulga
almashtiradimi? Ta’qib etadimi? Javoblar taxmindan iborat. Vaqt ko‘rsatadi. Bunday
savollarga munosib javobni dono hakam vaqt bergusidir.
* * *
Bironta mahallada mish-mish to‘xtadi deyish — bugun quyosh chiqmadi deyish bilan
barobar. Buni ikki xotin uchrashganda beixtiyor qulog‘ingizga kirgan so‘zlardan ham
bilishingiz mumkin. Buday suhbatlarda yaxshi-yomon do‘stlari ortidan faqat ezgu
maqsadlar, odob va axloqdan so‘z ochgan fazilatli ayollar unchalik ko‘p emas.
Fotimaxonim qanchalik yaxshi bo‘lmasin, u xakda xilma-xil so‘zlarni qalashtirib
tashlaydiganlar oz emas. Odilbek uylanarkan, u xaqda hech narsani bilmasalarda: «Oh,
bechora go‘daklar, o‘gay ona qahrini ko‘radigan bo‘lishdi», — deya bolalar chekadigan
azoblardan fol ochadilar — bahs etadilar. Vaqt ularni haqsizlar safiga qo‘shdi.
Fotimaxonim kelishi bilan qaqshab qolishi kutilgan go‘daklarning chiroyi ochilib,
yomonlikka duch kelishlari o‘ylangan bolalar gulday pokiza holatga kirdilar. Bu safar
Fotimaxonimning onalarcha xarakatlarini o‘zining bolasi yo‘qligiga bog‘ladilar. «O’zining
bolasi bo‘lmagandan keyin hammaham shunday qiladida», —dedilar. «O’zining bolasi
tug‘ilsin ko‘ramiz, bularning bir pullik qimmati qolarmikin», —deydiganlar ham topildi.
Ajabo, bu gaplarni gapirganlarning o‘zlari ikki yetimga qarashi kerak bo‘lib qolsa, nima
qilarkinlar?! O’z bolalariday qarash u yoqda tursin, Yilmaz yoki Ismoilga qaralgandan sal
yaxshiroq tarbiyalay olishadimi? Haqiqat shuki, har kun yuzlab bolalar yetim qoladi.
Ammo bulardan faqat bitta-ikkitasigagina Fotimaxonim nasib etadi. Haligi
g‘iybatchilarning har biri Saniha, Sodiya bo‘la oladi, ammo Fotimaxonim bo‘la olishi
gumon.
Vaqt yana ularning yanglishganini ko‘rsatdi. Samiha tug‘ilgandan keyin ham Husayin va
Odilaning ahvollari o‘zgarmadi. Hatto Odilaninguch oylik Samihaga no‘xat yedirmoqchi
O’gay ona (roman). Ahmad Lutfiy Qozonchi
Dostları ilə paylaş: |