www.ziyouz.com kutubxonasi
175
ping‘illadi Azazello.
Shu payt mushukning darg‘azab pishqirgani eshitildi. Margarita esa:
— Jodugarning tirnoqlarini tatib ko‘r! — deb chinqirganicha Aloiziy Mogarichning yuziga chang
soldi.
To‘s-to‘polon ko‘tarildi.
— Nima qilyapsan? — iztirob bilan qichqirdi usta, — Margo, isnodga qo‘yma o‘zingni!
— Men qarshiman, bu isnod emas, — deb baqirdi mushuk.
Margaritani Korovyov ajratib oldi.
— Men vanna o‘rnatganman, — deb chinqirardi afti-angori qonga bo‘yalgan Mogarich, tishlari
takillab, keyin allaqanday bema’ni gaplarni javray boshladi, — bitta oqlashning o‘zi... keyin, kuporos...
— Judayam yaxshi bo‘ptida vanna o‘rnatganing, — dedi Azazello ma’qullab. — U vanna olishi
kerak, — so‘ng qichqirdi: — Daf bo‘l!
Shunda Mogarichning oyog‘i osmondan keldiyu yotoqxonaning ochiq derazasidan uchib chiqib
ketdi. Ko‘zlari baqrayib qolgan usta pichirlardi:
— O, bunisi endi Ivan hikoya qilgan voqealardan ham g‘aroyibroq bo‘ldi-ku! — u tamomila
hayratga kelib, atrofiga olazarak qararkan, nihoyat mushukka yuzlanib dedi: — Ma’zur tutasiz... sen...
sizmidingiz... — u mushukni «sen»lashni ham, «siz»lashni ham bilolmay esankirab qoldi, —
sizmidingiz tramvayga chiqqan o‘sha mushuk?
— Men edim, — dedi mushuk mamnuniyat bilan va ilova qildi: — Mushuk zotiga shunday
xushmuomalalik bilan murojaat qilishingiz qanday yaxshi. Odatda mushuklarni, negadir, «sen»lashadi,
garchi dunyoda bironta ham mushuk hech bir kimsa bilan qiyomatli do‘st tutunmagan bo‘lsa ham.
— Mening nazarimda siz mushukka unchalik o‘xshamayapsiz, — dedi usta ikkilanib, so‘ng
Volandga o‘girilib qimtinibgina ilova qildi: — Baribir hali kasalxonada meni qidirib qolishadi.
— Be, nega endi qidirishar ekan! — deb yupata boshladi Korovyov, shunda uning qo‘lida birdan
qandaydir qog‘ozlar, daftarlar paydo bo‘ldi, — shu xastalik varaqasi siznikimi?
— Ha.
Korovyov qog‘ozlarni olov yonib turgan kaminga tashladi.
— Hujjat yo‘q, demak, odam ham yo‘q, — dedi Korovyov mamnuniyat bilan, — bu — sizni
ijaraga qo‘ygan odamning uy daftari bo‘lsa kerak.
— Ha-a...
— Kim qayd qilingan bu daftarga? Aloiziy Mogarichmi? — Korovyov uy daftarining sahifasiga
pufladi, — vassalom, endi u yo‘q, keyin, shuni bilginki — bo‘lgan ham emas. Mabodo, uy sohibi sizni
ko‘rib ajablangudek bo‘lsa, Aloiziy tushingizga kirgan, deb ayting unga. Mogarich? Qanaqa
Mogarich? Hech qanaqa Mogarich bo‘lmagan. — Shu payt Korovyovning qo‘lidagi bog‘ichli uy
daftari birdan g‘oyib bo‘ldi. — Mana endi u uy egasining stoli g‘aladonida yotipti.
— Siz to‘g‘ri aytdingiz, — dedi Korovyovning bu qadar puxta ishlashidan hayratga kelgan usta, —
baski hujjat yo‘q ekan, demak, odam ham yo‘q. Mana, aynan men yo‘qman, chunki menda hujjat yo‘q.
— Meni kechirasiz, — deb chinqirib yubordi Korovyov, — qoraxayol
26
deganimiz xuddi mana shu
bo‘ladi, mana sizning hujjatingiz, — shunday deb Korovyov ustaga hujjat uzatdi. So‘ng ko‘zlarini
shiftga tikkancha Margaritaning qulog‘iga muloyim ohangda pichirladi: — Mana bu esa, sizning
buyumlaringiz, Margarita Nikolaevna, — shunday deb u Margaritaga chetlari kuygan daftar,
qovjiragan gul va fotografiya uzatdi, ayni paytda unga g‘oyat ehtiyotkorlik bilan omonat daftarcha ham
berdi, — bu yerda o‘zingiz qo‘ygan o‘n ming so‘m, Margarita Nikolaevna. Bizga birovning haqi kerak
emas.
— Mening panjam shol bo‘lsa bo‘ladi, ammo birovning narsasiga aslo tegmayman, — dedi mushuk
kekkaygancha va badbaxt romanning hamma nusxasini bosib toy qilmoqchi bo‘lganday, chamadon
26
Qoraxayol — yo‘q narsaning ko‘zga ko‘rinishi, gallyutsinatsiya