Microsoft Word xosrov v? Sirin-nizami g?NC?VI. doc Nİzami GƏNCƏVİ
Yüklə 2,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
SübhodoK qıvnlıb qaldı ilantOK. Qarşısında tOKCo oturub Şapur Danışır, KÖnlııno bir homdom olur. О sorvin qolbindo hor пэ qayğı var, Onlardan olmuşdu Şapur xobordar. Şirin öz dordini xəbər verincən Şapur lalə K İ m i açıldı birdon. HindlitOK cylodi socdo poriyo. SanKİ Ütariddi o, M üştəriyə83. Dedi: "Forhad adlı bir cavan vardır, Usta mühondisdir. bir sonotıcardır. Hondoso clmindo xariqo saçar, "Mocosti", Iqlidis sirrini açar. B iz Ç’indo onunla yaşıd olmuşuq, Bir ycrdo oxuyub yaşa dolmuşuq. Ustamız bilirdi hor bir peşoni. Мэпэ qələm verdi, ona tişoni. Külünglo başlarKon sonotKarlığa. Yeri quş qayırıb yÜKİor balığa. Qızıl bir roııg alır işindon güllər, Daşlara domirlo Çin noqşi соког. Sonotinin sosi yayılm ış Ruma, Tişoylo qart daşı döndorir muma. Bu usta istəsə işb r düzələr, Bu çcşmo bir gülü, inan, yüz ebr. Usta olmayanda çotin gcdor iş, Ustanı tap, sonra bir işə giriş. 284
Ü z ü k qayırmağı bilər hor ycton. Zərdən, gümüşdən yox, mumdan vo gildən. Əmr ctson ycrino yctirorom mon. Fərhadı hüzura gətirərəm mon." Şapur öz sözünü bitiron zaman, Şirin süd qəmini çıxartdı yaddan. Günəşin güzgüsü göydo gülünco. Yumdu gözlərini yüz gözlü gcco. Şapur gedib gəzdi, tapdı Fərhadı. ХэЬэг verdi ona bu əhvalatı. Şirinin qəsrinə apardı onu, Oturtdu Kiırsüyo. aldı Könlünü. BöyüK dağ gövdoli о dağlar yaran Golondo camaat qalmışdı heyran. GörKomi böyüK bir filə oxşardı, Onda İk İ fılin qüvvoti vardı. Н эг эт K o n i z l o r i hörmot etdilər, Layiqli yer verib rahot etdilər. Pordo qabağında durmuşdu Forhad. B eli bağlı idi, qolları azad. Düşünüb deyirdi: "Hiyləgər foloK Indi göroK bizo пэ göstorocoK?" Qofloton bu fələıc vuraraq şobxun. Pordonin dalında qurdu bir oyun. Dodaqları şoKor. gülüşü şirin, О pordo dalından soslondi Şirin. ŞoKor qıfılları yaqutdan açdı, ŞoKoro yaqutdan azuqo saçdı. Onun ağacında yetişon xurma Verdi xurmalara bir qulaqburma. Süd haqqında onun şirin sözlori Heyrotdo qoymuşdu balı, şoKori. Ş o K o r tÖKİ'ılond o dodaqlarından Hosod aparırdı ona Xuzistan. D eyirbr şirinmiş dilinin dadı, Şirin qoyulmuşdur odur k İ, adı. 285
О şirin dillidən bunu deyim mon. Yatardı balıqlar, quşlar sosindon. Dodağının sözü bir abi-hoyat. Onun qarşısında qul olur nabat. Bir m əclisdə açsa dodaqlarını, Alardı hamının ixtiyarını. Qulağına çatsa onun bir sözü, Tez huşdan gcdordi Əflatun özü. Fərhad eşidincə onun sosini. Duydu k İ, itirir öz qüvvəsini. Dərdindən ah çəıcdi orda bir кэгэ, Xəstə adam K İm i yıxıldı уегэ. Torpağın üstündo çox yuvarlandı, II an to к qıvrıldı, alışdı, yandı. Şirin gördü Fərhad oldu biqorar. Tordan uçmuş quştOK
onun qolbi var. Ona уепэ sözlə elədi çara, Sözlə saldı onu ycnidon tora. Dedi: "Qulaq as, ey bilici ustad! Istoyimi doğrult, moııi e y b şad. Bir eşit, gör nodir Könlümdən кссоп. Bu dordli qolbimo şadlıq gotir son. Usta b iliyinb , iti əlinlə Bu qəsri abad et, gəl moııi dinb. B iz südo möhtacıq, sürübr uzaq, Bir çaro tap buna, biz rahət olaq. Burdan sürülərə çatana qodor Daşdan т о Ь к о т bir arx qazılsa əgər, Çobanlar sağarlar südü otlaqda, Xidmətçilər içor onu otaqda." Şirinin bu şirin söhbətlərindən Forhad most olmuşdu mey içmomişdon. Eşidirdi Şirin dediyi sözü, Ancaq anlamaqdan acizdi özü. D ili söz deməıcdən aciz qalaraq, Barmağını qoydu göz üsto ancaq. 286
Ordan çıxdı çölə əlində tişo. Şirinin eşqilə başladı işə. Soruşdu söhbəti bir əlaltından: "Qolbim Kordur - dedi, - sərxoşam, inan! Dediyi nə idi, bir siz söybyin,
k İ, п э
Şirin пэ istayir, bilincə Fərhad Razılıq eb y ib oldu xeyli şad. Bu işi görməKÇün çox təbsirdi, Şirinin işiyçün qəlbi əsirdi. Fərhad Külüng çaldı, daş quma döndü, Dağlar zərbəsindən bir m uma döndü. Külüngü qart daşı hey yara-yara, Daşlann bağrında açırdı yara. Otlaqdan başlayıb saraya qodor Vermişdi baş-başa gözəl mərmərbr. Qart daşlar içindo Kcçmodon bir ay Yaratdı doryatOK geniş, dorin çay. Qayada Kütbşmiş hor bir baltanın I k İ çəıcisiycən alırdı altun. Bir hovuz düzəltdi axırda - göyçoK. Kövsor hovuzu da olmaz onuııtoк. Daşları düzmüşdü e b diqqətlə Araya sığmazdı birtüK do b eb . Daşyonan daşdan bir hovuz yaratdı. SanKİ barmağından fbvvaro atdı. Ustanın эНпэ кссопо qodor. Adotdir K İ,
hor iş çotin görünor. Polad yüz dağ olsa, уепэ do. inan, Vurub parça-parça dağıdar insan. No çaro k İ, insan aciz qalaraq, Ölümo bir olac tapmayır ancaq. 287
ŞİR İN İN F Ə R H A D IN Ç Ə K D İY İA R X IN VƏ D Ü Z Ə L T D İY İ H O V U Z U N T A M A ŞA SIN A G E TM Ə Sİ Şirino dedilər: "Fərhad bir aya Tapşırdığın arxı çəıcdi saraya. Indi otlaqlardan hor axşam-səhər Süd axır hovuza - tomiz. tazə-tər." Durub çölo çıxdı о gözəl pori. Gördü süd arxını, hovzu, mormori. Düşündü: "Bu arxı, mormor hovuzu İnsan yaratmamış, yaranmış özü. ConnottOK bu hovuz, bu slid, bu dilbor! Y ox, insan olindon golm oz bu işlər!" Fərhadın işindon goldi hcyroto. Söylədi: "Eşq olsun belə sənəta!" Fərhad bu işbri qurtaran zaman Şirin oziz tutdu onu dostlardan. Dedi: "Son ustada песэ haqq verim? Şagirdinə layiq yoxdur doyorim." Gövhərdən bir ııcço sırğası vardı, Sırğanın hor daşı g ü n tO K yanardı. Bir şohor xoracı hor bir danəsi, Bir tac qiymotindo hor dürdanosi. Açıb qulağından çox üzr istodi. " H ə I ə Iİ k bunlan qobul et - dedi, Bundan yaxşısıyla xocalotindon Çıxaram, omiıı ol, vaxtı gəbncən." Forhad о xəznəyə deyib "Afərin!" Alıb ayağına atdı Şirinin. T ez çıxd ı qəsrdən, qaçdı çölloro. DoniztOK g ö z yaşı axıtdı уегэ. Eşqini duyarlar dcyo.
qorxaraq MordlİKİo gozirdi insandan uzaq. 288
F Ə R H A D IN Ş İR İN İN E Ş Q İİL Ə Ç Ö L L Ə R Ə D Ü ŞM Ə Sİ Fərhad
k İ,
Şirino йгэк bağladı. Könlünü mohobbot odu dağladı. Çox çotin Keçirdi onun ruzgan. Qalmamışdı oldo heç ixtiyan. No taqoti vardı hicran domino. No dözo bilirdi eşqin qomino. Qolbinin telləri hey sızlayırdı. SanKİ üroyindo ney sızlayırdı. Işindo rövnoq yox, bitmişdi sözü, Taqotsiz - bodoni yuxusuz - gözü.. DivtOK insanlardan qaçaq gozirdi. Xosto adam Kİmi naçaq gozirdi. Üz tutdu çölloro. qaçdı dağlara, Golmişdi olindon dağlar da zara. Bir gül budağıtOK boynu qınqdı, Köynoyi gül Kİmi cınq-cınqdı. Nalodon dönmüşdü şeyda bülbülə, QolbindoKİ düyün bir qönço g ü b . No vardı qomino dünyada qomxar, No dordino vardı yaxın havadar. TİKan yığmaq üçün о İKİqatdı, Ayaqdan ti кап to к m ıxlar çıxartdı. Onu qorxutmurdu пэ йкап, пэ daş. Nə də qılıncından qaçınrdı baş. Ağlını əlindən almışdı hicran, Uzaqdı sobr edib, rahat olmaqdan. L ab zar etmişdi üzünü qan-yaş, Qanlı göz yaşından verirdi şabaş. Kosilmirdi bir an onun naləsi, Göyü titrodirdi yanıqlı sosi. Bütün aramını sevgi almışdı, Bütün varlığını oda salmışdı. No su, пэ dayonin adını b ib n 289
Susuz Körpə K İ m i edirdi şivon. Qəlbinin odunda beyni yanırdı, Bir gur çıraq Kİmi alovlanırdı. Y üz yerdən almışdı qolbi yaranı, Ölümün ardınca gozirdi canı. Bolaya. möhnoto olmuşdu nişan, Saysız işgoncodon Könlü pərişan. İlan daşdan qorxar, qurd dəyənəıcdən, О qomdon qorxurdu huşa gəlincən. D iv domirdon qorxar, cadu südabdan85, Forhada qorxuncdu lıonı dost, horn düşman. Gözləri yaşlıydı, üroyi nalan, Ciyori yanmışdı Kodor odundan. Нэг gcco sübhodoK qalırdı oyaq, Dilindo min nalə, üroyindo dağ. ÜroK getmiş əldən, Könül qorarsız. Qəlbinin ardınca gedirdi yalnız. Şirinin eşqindən elə ağladı, Sosi ağac-ağac axdı, çağladı. Qom ona munisdi, о da qəmlə şad, Bir xərabədəKİ xəznətəıc abad. Əlacsız dordinin dərmanı yoxdu, Bu qomlor içindo həyanı yoxdu. B elə xostoliivdo yalnız qalaraq, Tanışdan, yoldaşdan düşmüşdü uzaq. E b bürümüşdü eşq onu, heyhat, Unutmuşdu tamam özünü Forhad. No vcro bilirdi qəmindən xəbər, No do sifarişçün vardı bir nofor. Şirin ıcandanndan toz golso. b iş o K K . Gözııııo çoKordi onu sürmotOK. Şirinin yolunda görso bir йкап, Орэгэк bağnna basardı haman. Нэг dofo diliııo golondo о ad, Torpağı yüz dofo öpordi Forlıad. Gcııdoıı baxan zaman qosri-Şiriııo 290
Canını didordi pal tar ycrino. 291
Vohşi atlar K İ m i çöldo qaçaraq, Vəhşilərlə munis olmuşdu ancaq. Dünyanın toruna düşon heyvanlar Onun dörd yanında qurmuşdu hasar. Yerini süpürüb təmizlərdilər, Ayağını öpüb ozizlordilor. Bəzən ceyranlarla cdordi xolvot. Bozon marallarla bağlardı ülfot. Gah silor maralın saf göz yaşını. Gah da sığallardı şirin başını. Gündüz ceyranlara mehriban yoldaş, Gcco marallarla bir yaxın sirdaş. Ç’orxtOK gcco-gündüz hey fırlanardı, Ac-susuz qalaraq qomdon yanardı. Baş alıb о yola çıxdığı zaman, Bir ay yol gedirdi bir an durmadan. Qabağına ogor çıxsa yüz divar, Başı doymoyinco görmozdi пэ var. Bir ox şığısaydı gözünə sari, Ycııo yumulmazdı göz qapaqlari. Y olda qabağına çıxsaydı quyu, Yıxılar, görmozdi qarşıda suyu. Hansi Kef ayirsa yarin qomindon. Qolbindon о кей atardi liomon. Üroyiııo dolmuş о sonsuz qomi Dörd gözlə gozordi olsun homdomi. Göz yaşıyla yuyub daim üzünü, Gözüııdo gozirdi öz ulduzunu. Yatmaq istoyondo yatmazdi уепэ Ki, bağlanar qapi dostun iiziino. Konliindo qalmamış özündoıı nişan, ÇünKİ
salmış orda başqası тэк ап. Özgonin ııoqşiııi tuturdu müdam, Odur kİ, öz ııoqşi dönmüşdü tamam. Özlüyündon çıxıb zavallı, bodboxt Solıor-axşam qaçar, olmazdı ralıot. 292
D ostla b ir bədəndə tutm aqçün qorar 293
İstərdi tənindən tez olsun кэпаг. Bilmirdi quş uçmuş, boşalmış qəfəs. Can canana y e t m i ş , cvdo y o x b ir k ə s . О şirin xəyala bağlıydı hor an, Ayıra bilmirdi özünü ondan. Nur görsə, od görsə о pərişanhal Y a hicran bilərdi, ya bir xoş vüsal. Kimso məhəbbətdən pislİK gözlomoz. Görso do özüno götürməz heç k ə s . No çıxsa qarşıya ona inanar, "Olaram, - deyirdi, - bir gün bəxtiyar." Yaxşı, ya pis olsa hor bir hadiso. Ona ümid bağlar, golor hovoso. Нэг vaxt k İ, о nura gələrdi qonaq Qonaot cdordi gcndon baxaraq. Ycııo üz tutardı çölloro sarı, Ağlardı tozodon anaraq yan. Нйгкэк ceyran K İ m i
golordi axşam, Bir az süd içordi. olardı aram. Bir yem əyi yoxdu о süddən qeyri, О hovuz başıydı gozinti yeri. Hovuzun yanında qalıb gccolor. Gəzərdi ətrafı sohoro qodor. Bu söz dastan oldu, dilloro düşdü, Dastanın söhboti clloro düşdü. FƏ R H A D IN ŞİR İN İ SE V M Ə SİN D Ə N X O S R O V U N X Ə B Ə R T U T M A SI Sarayın ohlindon. morhom bir no for Şaha əhvalatı tez verdi xəbər. "Şirinin eşqindən, - söylədi, - heyhat, E1 ağzına düşüb sonotı Başına vurmuşdur sevda, mohobbot. Səhraya salmışdır onu nohayot. 294
Düşüb sevdasına о gözəl bütün, 295
Ayaqyalın gəzir çölləri bütün. Şirinin eşqindən Könlü dolu qom. Bu işdon xəbərdar olmuşdur aləm. Qocadan, cavandan çoKİnmir bir an, No oxdan qorxur о, пэ do qılıncdan. Zoıın ctmo Şirini almaqçün yanır, Onu görmoyi do soadot sanır. О gümüş qamoto e b vurğundur, Şirinçün özünü tamam unudur. Нэг həftə qosrino apanr salam, Ondan razı qalır alınca peyam." Xosrov eşidondo bu hcKayoti Ycnidon oyandı öz mohobboti. Pohlovan üz-üzo cüt golo - xoşdur, Cüt bülbül oxuya bir g ü b - xoşdur. Bir şcyo olanda İ k İ müştori Əlbotto, о şeyin artar doyori. Bu işdon. doğrusu, çox sevindi şah Ki, bir yazıq oldu onunla homrah. Bir yandan da qeyrot tosir edirdi, ÇünKİ
о qeyrotli-öndo gedirdi. Bilmirdi k İ , necə versin sorağı, Batmışdı palçığa sanıci ayağı. Bodon xosto olsa, bebdir sonu, Sorv olsa da, azar yıxacaq onu. Ncyloyor özüno özü xəstənin? Xosto olar fiKri, sözü xostonin. Bədən sağlam olsa, sa f olar söz də, Süst adam süst olar bodondo. sözdo. HoKİm xostələrə cyloyor olac. Xostolonso olar özgoyo möhtac, Oturub bir ııcço yaxın adamla, Ç’aro axtarırdı şah bu ohvala: "Necə xilas olum b e b dəlidən? Bu zorlo nə sayaq ııord oynayım т эп ? B e b getso, işim xarab olacaq, 296
Qanını tÖKÜmmii? Suçsuzdur ancaq. 297
Şahlıq elədiyim xeyli müddotdo Istədim əngəlsiz olum işrotdo. Indi verdi о ay bayramdan хэЬэг, Bir dəlini etdi т э п э bərabər." Ağıllılar belə verdibr cavab: "Ey şah, gəl eyləm ə ıceyfini xarab. Taclı başlar soııi qibbgah seçir, Şahlar torpağına hor an and içir. Sonin ömrün K İ m i uzundur abm , Boxtin var, gücün var, soninçün пэ qom9! Bu dəli haqqında bebdir todbir: Ona domir deyil, vur qızıl zəncir. Sevdanın dərmanı qızıldır, qızıl, Q ızılla dordino onun çaro qıl. Əvvol çağır onu, yüz min ümid ver, Başına qızıl sop. soxavot göstor. Yar nodir. dindon do azar yolunu, Ayırar Şirindon bu şirin onu. Çox g ö z b r qızıldan ког olar həmən, Qılınclar qızılla düşor ıcəsərdən. Əgor b eb todbir olsa xeyirsiz, Onu daş çapmağa göndərərsiniz. Taleyi dönıınсо döııor lıoyatı. Daşların içiııdo söııor lıoyatı." X O S R O V U N FƏ R H A D I Ç A Ğ IR T D IR M A SI Şah dinbdi bir-bir lıor danışanı, Əmr etdi: "Gotiriıı о dağ çapanı!" Dağ K İ m i girərıcən Forlıad içori Ardıncagoldi şah xidmotçilori. No Xosrova baxdı, пэ do k İ, taxta, Ş irtO K pəncə basıb durdu qabaqda. E b most olmuşdu Şirin qomiııdoıı. Əsla x o f etmirdi şah göncəmindən. 298
Şah əmr etdi onu əzizləsinlər, 299
Başına səpsinlər mirvari, gövhor. О fıl gövdəliyi "oyloş" dcyoroK. Şabaşlar səpdilər hey 0 t0 K - 0 t0 K . Forhadın KÖnlündo olan gövhordi.
n ı i K t o y l o verirdi Forhad. X O S R O V U N FƏ R H A D L A D E Y IŞM Ə SI Xosrov o v v o l sordu: "Hardansan, cavan?" Forhad cavab verdi: "Dost diyanndan." Dedi: "O diyarda hansı sonot var?" Dedi: "Qəmi alıb, canı satırlar." Dedi: "Canı satmaq heç odob deyil." Dedi: "Aşiqlərdə bu эсэЬ deyil." Dedi: "Ürəıcdəndir çoKdiyin bu qəm?" Dedi: "Ürəıc nədir, candan aşiqəm." Dedi: "Əzizdirmi eşqi Şirinin?" Dedi: "Onu candan bilirəm şirin." Yüklə 2,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|