Microsoft Word xosrov v? Sirin-nizami g?NC?VI. doc Nİzami GƏNCƏVİ
Yüklə 2,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Yer üzü olmuşdur bu qodor rövşon. Ü r o K birləşməyib öz istəyib , Könlüm dağınıqdır, nursuzam b eb . GültOK ulduzlarla bu bağ doludur, Dağınıq düşoroK. saçmayırlar nur. Qığılcımdan şamın nuru çox olar, Qığılcım dağınıqdır, şamda birlİK var. Üroyim taxt üçün düşmüş ıcəməndə, Sıxmaq istomirom Könlümü nıoıı do. Qəlbimə qara gün bir gecə gəldi, Canıma qızdırma, bax, necə gəldi! Əqrob yuvasına sığmayan siçan Süpürgo bağladı bir do dalından. Zoncinin sifoti qaradır oslon. Ancaq xostoliivdo saralar birdon". Sonra hirsb dedi: "Diqqot et bir az! D ö v b tb zarafat е у Ь т э к olmaz. HöKmdarlıq vancən boxtin yar olar, Canan sono munis, vofadar olar. Dövlotdon э1 сокток bir fayda vcrmoz. MııhaKİmo ctmoz d ö v b tb heç k o s
. Hasil olarmı heç d övbtsiz murad? Tapılmaz dövlotdon daha yaxşı ad. Arzular d ö v b tb olmuşdur hasil, Quş da tora gələr dən olanda, bil. Buğda эк k İ, soııo dirilİK vcror. Buğda arasında ot özü bitor. D övbtdir hor işi işıqlandıran, D övb tsiz olmaqdan uzaqlaş hor an." Üroyindo b e b çox söz söybrdi. Sobr olarmı, varsa mohobbot dordi... Ayrılıq qomino sobr etdi indi, Bu işdon axırda özü sevindi. 233
234 XOSROVUN FƏRAQINDAN ŞİRİNİN AH-ZAR ETMƏSİ Söz ustadlığında о zohmot ç o k o i i
K İ m i gedirdi yolu, Gah heyran qalırdı gözb ri dolu. Gözündon aramsız inci süzürdü, Kirpiyi incini sapa düzürdü. Beyninin arzusu yuxudan uzaq, Yuxusuz gözü do olmuşdu çıraq. SöyüdtƏK əsirdi о sərvqamət Ənbori solduran о nazlı afot. Q əm bnib bir zaman yıxıldı уегэ, Saçları bürüdü yeri ənbərə. О nəsrin dımaqlı tez əl apardı, Nosrinlo lalədən yaф aq qopardı, Gah badamdan qondo su çibyirdi, Gah fındığı innabla dişbyirdi69... Top Kİmi qaçırdı hor yana bozon. Bozon do çövıcantƏK donurdu birdon. Nur sütunu Kİmi bir ağac bitdi, Suda Kafur K İ m i oridi getdi. Yuxusuz gözüno səpirdi duzu, Norgizdon laloyo axıdırdı su70. Parlaq mehtab Kİmi bir tozo bahar, 235
Dağılmış civətəıc qınldı zinhar! Könül yollannda qom şobxun etdi, Qolb ordugahına şiKostliк yetdi. Pusqudan çıxaraq atlandı möhnot. Hodsiz itei verdi döyüşdo taqot. CiyordoKİ dövlot. qolbdoı Xozino-xozino edildi qarət. Xidmoto başını oydiyi zaman Can sultanı çıxa bildi aradan. Bəzən üroyino qarğış edirdi, Bozon ürəyindən dada gedirdi. "Ey zalım! - deyirdi boxtino bozon. - Bir кэгэ yaxşı iş sən görməmisən. Qəlbinin istəyi gəlm işdi, neçin Buraxdın olindon onu, itirdin? Birdon ayağını basdın xoznoyo. Əldon verdin onu nahaqdan, niyə? Verilmişdi soııo sevdiyin çıraq, Aldın о çırağı söndürdün ancaq. DirilİK suyunu gotirdin ələ, Gizləndi, bir udum içmodin belə. Mətbəxdən od oldu soııo pay ancaq, О oddan olmadı birco günün ağ. О od səbəbinə indi yanırsan, No faydası indi olsan da peşman!" Göylərin uğurlu moloyi hordon. Deyirdi: "Qom yem ə, voslo yetorson!" Bozon hovos ona edirdi tolqin Ki, durmadan şahın dalınca getsin. Bir xeyli incitdi onu bu möhnot. Işinin yolunu tapdı, nohayot. Zarıya-zarıya qalxdı ayağa, Xar olub düşmüşdü çünıci torpağa. Banunun yanına eylodi güzər. Xosrovdan Banuya yetirdi xəbər. Banunun qəlbində oynadı riqqot. 236
Verdi Şirino ço x öyüd-nəsihət. Dedi: "Bir neçə gün səbr elə, çalış! H eç k o s
həmişəliıc darda qalmamış. Gül Kİmi tez açıb görünmo aşıcar, Iti axan sular tez Körpü yıxar. Top Kİmi yıxılıb qalxsan yaxşıdır, Нэг yıxılan bir gün qalxacaq axır. Toxum çürüməsə bitmoz heç zaman, Bir iş bağlanmasa, açılmaz, inan! Arzu gec doğrulsa xoşdur, ey nigar! Tez-tez icon adam tez sorxoş olar. ŞimşoKİor çıxardan bulud, görürson. Вэгк ağlayıb, sonra açılır birdon. T ə I əs İ k yol gctmoK bir fayda vcrmoz. Yorular təbsiıc yol gctso hor kəs . Altm ış batman уйкй g ö t ü r o n c ş ş o k Altm ış beş batmandan ç o K İ n m o z . b iş o K K . BugiinKÜ s o r t l i y o d ö z o s o n g o r o K . Kim bilir k İ, sabah пэ göstərəcəıc! Xosrovun yolunda çoKmison ozab. Bir çox çətinliyə gətirmisən tab. Ziyanın yox, fayda almasan da son. Dadmayıb k İ, lıolo son in Yəxnindən. Su daim aşağı axıb töKübr, Çox çoKm oz soadot üzüno gübr. Sobr ctmoK vaxtıdır, tolosmo ban Sular çotin axar üzü yuxan." Banu bu sö z b r b onu ovutdu, Şirin do sobr edib qomi unutdu. H ııııo rli Şapur da girdi araya, Tosolli verdibr birliıcdo aya. Çox söz danışdılar, öyüd verdibr, Xosrovun adıyla sevindirdibr. Sobr etdi bir qodor о Kodorli qız, Əhvalı porişaıı. qolbi qorarsız. 237
238 M Ə H İN B A N U N U N ŞİR İN Ə V Ə SİY Y Ə T E D İB Ö L M Ə Sİ Təsəlli verirdi Şirino Banu, Oxşayırdı şirin sözlərb onu. Qurtaran zamanda vəfası ömrün Yanına çağırdı Şirini bir gün. Xozno açannı ona vcroroK Dedi: "Butezliıcdə anan ö I ə c ə k . " Banunun vücudu süstbşdi artıq, Тэгк e y b d i onu o s k İ sağlam lıq. XostolİK incitdi onu bir zaman, Cismi ruhdan doydu, ruhu dünyadan. Dünya şirin candan ayırdı onu, Şirino tapşırdı о var-yoxunu. Batdı qaranlıqda günoşi birdon. Köçdü qara yerə şahlıq cvindon. Daşdan düzolmiş bir şüşo tapılmaz Ki, daşda sınmasın Kcçinco bir az. Aman bu fələıcdən, min oyun qurur, Gah şüşo qayınr, gah da sındınr. B eb dir nosibi yaranmışlann, Xozan olur sonu hor İ1 k
bahann. Bal qayırdı an ovvolco. ancaq Sonra özü yedi bala qonaraq. Güvənmə bodono. tOTpaqdır sonu, Əcol bir yel K İ m i qoparar onu. Başdan papaq qapan KiılOKdon. olbot. Ot nəvaziş göror. sorvlor zilb t. Yaşama özülü кйЬк binada, Yaramaz b e b puç əsas dünyada. Insanı boğan bu tora inanma, Içi çürüK qozdur, ona aldanma. DovşantOK. tü İ K ü tƏ K aldanma уепэ Dovşan yuxusuna, t ü k ü токппо. Ç ox-çox şir ovlayan, canavar vuran 239
T ü I kü hiyləsinə olmuşdur qurban. 240
Təcrübəylə tapdım bu hoqiqoti Ki, əl geyişidir dünya işroti. Qaşınanda əvvəl ruha xoş gəlir, Sonra əllərindən alov yi'iKsolir. Dünyanın camı da belədir k İ , var, Əvvol sərxoş edir, sonra da xumar. B oşla qomi. qomo doymoz bu dünya, PislİK də eləm ə bir kəsə əsla! Dünyanı qarşına gotirson do son. Bir qanndan artıq ycmoyocoKSon. Yüz xoziııo olsun, ya bir dirlıomiıı. Bir qarınlıq paydır dünyada yemin. Sağ olduqca canın bu dünyada, bil, Vücud çotiıılİKdoıı yorulan deyil. Iştahla olduqca ycm oK -içm oyiıı. Dodağında gülüş olacaq şirin. Insan moyusluğa düşdüyü zaman X eyli uzaq düşor xilas yolundan. Dünya ııodir. düşün, acı-zolırimar. A z ycmoKİo ondan qurtarmaq olar... Qarınqulu olma gücsüz bir qurdtOK. YcmoKdo belini qarışqatOK çok 71 . Mozac itirorso yolunu ogor. SolamotlİK э1э ç o x çotiıı düşor. A z yeməıcdən heç kos qızdırmaz, ancaq Çox ycmoKdoıı güııdo yüzü ölür, bax. Haramdır olofı tarac е у Ь т э к , Bodoııi dormaııa m öhtac е у Ь т э к . Ç’öroK gülşoKortOK ycyilso ogor. Vücuda пэ goroK daha gülşəıcər? Y cyilm oyon lıor şey gültOK xoş olar, Yediyin qoııd olsa, уепэ qoxuyar. Dünyanı scvm irsoıı. axtarma ban, Əgor scvirsoııso. at danlaqlan. Kimin bu dünyada monzili yoxdur, Üroyi qomsizdir. gözləri toxdur. 241
Bu çöldo yaşayan K İm olsa, acdır, 242
Bir parça çöroyo. suya möhtacdır. Palçıqdan yaranmış, diltong olma, gol! Ü r o K sıxılanda çıxar yüz ongol. Bu qədər hiyləyə fələyin ancaq A la bir atı var - qoca vo çolaq. Daima dövr edən atlann foloK Qarasına minor ağdan düşoroK. Atanı batırdı bu qom selləri, Oğul da atadır, qalarmı diri? Hindunun qanını tÖKon bir nofor Intiqam almazsa qan gcdor hodor. Ncco oğulsan k İ, hörmot edirsən Atanı öldüron bir hinduya sən72? Oxla bu foloyi. qoy çıxsın canı, No qodor qırmışdır ata-babanı! Kirişsiz qalmasa oxuyla f o l o K . H eç bir Kosin ovu KÖıcəlməyəcəK. Y olunda aslanlar yatan marala Bir qılınc görünür otlar az qala. Ncco son in qolbin xatircom olar: Arxanda yel osir. öııdo quyu var. Bu saKİt donizo bel bağlama, dur! Adotino göro о insan udur. Hansı bahar var k İ , xozan olmasın, Ağacı quruyub, gülü solmasın? Aqillər dünyadan qaçsa yaxşıdır, ÇünKİ ovvol şirin, sonra acıdır. Kimin dordli olsa hoyatda canı, Gülər çıraq Kİmi ölüm zamanı. Kim dünya başını Kosorso ogor. O, gültOK Kosonin olindon öpor. Əgor vaiz olsa dcyor kİ: "Son at, Мэп götürüm onu",- eb d ir hoyat. Zahid olsa dcyor: "Qoy ölsün yüzü." - Sovxa paltarını geyinsin özü. Çox dünya dordino qalanlar vardır. 243
B e b adamlardan dünya bezardir. 244
Ruzi qəmi çokiiio bu dünyada son. Ruzini yeti ro r ruzi yeti ron. Din qomi ç o k . dünya bir qomo doymoz. Bir gccolİK goliıı matomo doymoz. Dünyada obodi şey yoxdur, inan, Doymoz bir arpaya bu Ьоуйк cahan. Ədom tölıfosidir torpaqda hor iz, Рак gövhorin olar mayosi tomiz. Bu sözü çox yaxşı deyib oronlor: Yaxşı-pis о Run don sonra bilinor. Orda çox arvadı görorsoıı Kİşi, Çox Kİşini xocil eyləyər işi. Xudavoııda. gomim girdaba düşso. Ayağım a əgər bir daş ilişsə, ƏfV et Nizam ini, bağışla onu. Koromiıılo Keçsin ömrünün sonu. M Ə H İN B A N U N U N Y E R İN Ə ŞİR İN İN T A X T A Ç IX M A SI Şirinin эПпэ çatanda şahlıq 01 ко do 11 lıor yana yayıldı işıq. Ədalotlo etdi roiyyoti şad, Mohbuslar olundu lıobsdoıı azad. Şolıor qapısından bir bac almadı, H eç bir OKİnçidən хэгас almadı. Zülmdoıı qurtardı bütün mozlumlar. Dünyada zülmdoıı qalmadı asar. Dostluğa başladı şolıor. Kondistan. Ona dua xoşdu dünya malından. Ədliııdoıı dostlaşdı кэкНк, qaraquş, Gördülor qurd, qoyun lıomsölıbot olmuş. No var - yaxın, uzaq bütün comaot Dedilər: "Var bunda soxa. odalot." Bolluq oldu, lıor şey molısul gotirdi. 245
Bir buğda dənəsi yüz don yetirdi. 246
Şahın niyyətləri xoş olsa ogor. Otdan gül ycrino gövhorlor bitor. Pis niyyot bir ağac quru budaqdır, Bolluq xoş niyyotdon yaranacaqdır. 01 ко do qohotlİK. bolluq oluncan О şahın odlindon vcrocoK nişan. Zalım, pis niyyətli olsa şah ogor. Dünyadan pis adla о Köçüb gedər. Qalmışdı Xosrovdan Şirin xoborsiz. Bu şahlıq KÖnlüno yatmırdı horgiz. Уагкоп KcyxosrovtOK dövloti. van, Başından çıxmırdı eşqin xuman. Нэг Kcçon Karvandan tuturdu xəbər, Вэ1кэ do Xosrovdan nişan vcrolor. Eşitdi: şah olmuş artıq boxtiyar. Ycııo olindodir bütün ixtiyar. Xozno açdı, verdi gövhərdən şabaş, Dostluq yolunda çox saçıldı daş-qaş. Moryomdon golirdi KÖnlııno olom. ÇünKİ hoddon artıq qısqancdı М эгуэт. Bilirdi k İ, Rumda şah edib yəmin, Artıq heç bir eşqə Könül verməsin. Bu acı xobori bilinco Şirin Ağzında tolx oldu yediyi şirin. Öz cşqino özü qalmışdı heyran. Qurtara bilmirdi qom zindanından. Tam bir il sürdüyü şahlıq boyunca Ondan incimodi bir quş, qannca. GözütOK qolbi do xumardı hor an, SaçıtOK işi do daim porişan. Qorxurdu fiKrinin dağınıq çağı Pozulsun saldığı odalot bağı. О canan görmodi bir başqa çara: Buraxsın toxt ilə tacı yadlara Xosrov dorgahına to к yola düşsün, Тэк olub, yar ilo xolvot görüşsün. 247
Qalmamışdı artiq ruhunda taqot. Taqotdon salmışdı onu mohobbot. Şahlıq clomoKdon soyudu, doydu, Bir qulu hololİK ycrindo qoydu. Gülgünün bclino yohor qoyuldu, Şapur, rİKabında bir Kölgo oldu73. Yoldan çıxan zaman Şirin, şübhosiz. Apardı özııylo bir ııcço ıcəniz. Onlar olmuşdular Şirino yoldaş, Çətinliıcdə коток, rahotdo sirdaş. Çox ipoK götürüb, bir xeyli do pul, Y ola düzəldilər sürüləri bol. Ö küz , qoyun, dovo. at qatar-qatar, Doniz Kİmi doldu, daşdı sohralar. Ordan da təbsiıc tez qəsrə gəldi, Ardınca sürülər e b bil seldi. Ycııo tor mirvari sodofo girdi, Gövhor уепэ daşa ponah gətirdi. H indlibr əlinə düşdü xəzinə, Qom daşına doydi bu şüşo уепэ, Bu parlaq dürrdon о daş odlandı, M əbəd ocağıtəıc alışdı, yandı. Şirinin ay üzü sevincli bahar, A to ş ко do ondan oldu labzar. Şirindəıci eşqin horarotindon О qosrin havası qizdi dcyo son. Şah eşitdi Şirin yaxına golmiş. Ümidi canlandı: "D üzo I ocək iş!" Məryəmin qorxusu gotirirdi qom. ÇünKİ gcco-gündüz güdürdü М эгуэт. Qosro gotirmoyo rüsxoti yoxdu, Yanına getmoyo fürsoti yoxdu. Uzaqdan alırdı о aydan soraq, Ordan osoıı yeli güdürdü ancaq. Yadından çıxmırdı Şirin birco an, Yanıb qıvrılırdı sanıci bir ilan. 248
X O S R O V U N B Ə H R Ä M Ç U B İN İN Ö L Ü M Ü N D Ə N X Ə B Ə R T U T M A SI Sübhün şahonşahı toxtino çıxdı. Zənci qoşununu rumlular yıxdı. Bir Y u sif göründü oldo narıncı, Sındı ZüleyxatƏK ayın turuncu. Y ol vcrmodi fələıc hiyloyo artıq, Yüklə 2,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|