Microsoft Word xosrov v? Sirin-nizami g?NC?VI. doc Nİzami GƏNCƏVİ

Bir qəza işidir 

aşiqlİK ancaq,

О yazmışdır т э п э  bu qəzanı, bax, 

FİKrim bu naxışdan olmuş  porişan. 

Qızarmışdır üzüm utandığımdan. 

Xosrovun olindon т э п  alsam da cam, 

Ona böyüK şahlar olmuşdur qulam." 

Xosrov  söz başlayıb  dedi:  "Bir кэгэ 

Qara şir çıxm ışdı çəmənlİKİərə.

Şir 

Keçdiyi 

yolda maral duraraq, 

Komond atıb  etdi о  şiri  dustaq.

О maral  Şirindir, т э п  do  homon  şir, 

Salmışdır saçından boynuma zoncir. 

Əlimdən tutmasa bu  Şirin şoKor. 

Söndürər şam Kİmi  moııi  кйЬкЬг. 

Yırtıcı  şirlərb vuruşsam,  yoqin. 

Yıxaram, yanımda olarsa Şirin."

Orda dostluq vardı baxsan hor gözo. 

Ə1 vururdu hamı dcyilon  sözo.

Dost qəlbi torpaqdır,  ona əl vursan, 

Əlin рака çıxar о  saat, inan.

Şirinin üroyi  cuşa goloroK.

Coşdu,  artdı  şaha Könlündo  istOK. 

Qədəhə m ey 

t ö K d ü ,  

dodaq  loltoı< al, 

Şalıa toqdim  edib dedi:  "Buyur,  al!" 

Bu dcşilmomiş  Ы  ləl açırdı, 

Xosrovun üzündo güllər açırdı.

Gah deyirdi:  "Ey cam, ta b s 

k İ ,  

bircə 

Gözol  boxçasını bağlayır gcco."

Gah deyirdi:  "Ağla, p iyab ,  son  do. 

Şirinin lobindon getmosin  xondo." 

Gah deyirdi:  "Dayan,  açılma,  sohor! 

Gəl, gülmo.  üstümo. gü b r üfliqbr." 

M oclisin bozoyi  qızlarla foloK

197

Ü z ü k  

oynayırdı ta sohorodoK.

198

Üzüyü istədi xoruz banında.

Sübh açıldı, 

ü z ü k  

qalmışdı onda,

Öz  şadlıq payını alınca lıoro.

Durub üz tutdular 

çöldon  şohoro. 

Dünyanı yedilər,  qom  yemədilər, 

Azalmadı  ııoşo bir saman 

qodor. 

Günoş  şüşosini  qırınca daşlar, 

Moxluqo 

ş ü ş o t O K  

dünya gəldi dar. 

Qodohlordon 

tez-tez m ey yox olurdu, 

Şüşolor 

boşalır, başlar dolurdu.

Bu şüşo  üroKİi  qızlan görcəıc, 

Şüşobazlıq  işi öyrotdi  foloK.

Mey içib nəşəni təzələdilər,

Gcco  do bu Kcyfdon  oldu tozotor. 

DünoıiKİ yaqutdan deşib bir qodor. 

DünoıiKİ  dastandan уепэ dcdilor. 

Xosrovun KÖnlündon yarı Keçirdi, 

Şirinin cşqilo  şorab içirdi.

Şorab bir tovuzdur,  lıonı  do  ilansız, 

Şirinin dodağı xurma - tiıcansız. 

Xosrov bir əlində  şorab  dostisi.

О biri əlində bir gül dəstəsi.

Gah gülü iyləyir, gah mey içirdi,

Yar 

Könlü 

almağa yollar seçirdi. 

EtdİKCo 

acı m ey canına 

tosir. 

Yenidən olurdu 

Şirino osir.

Dodaqlar öpüşlə bağlandığından 

Sözü  işaroylo  edirdi bəyan.

Nazla,  işv ə b r b   alırdı cavab, 

Cavabsız qalmırdı etdiyi xitab.

Söz danışmadılar, gözb ri ancaq 

İşaro  edirdi hey qırpılaraq.

Geco yatmadılar sabaha qədər...

B e b  Keçdi, getdi gözəl gecələr. 

İstidon  Xosrovun üzü tarb di, 

SübhədəK içməıcdi  onun moqsodi.

199

BəIkə 

içə-içə  Şirin məst ola,

200

О  şəıcər bu  sayaq g a b  bir yola. 

Düşmürdü əlinə  arada fıırsot.

Rast g a b   hodofo  oxu nohayot. 

Yanında 

k İ  

vardı о nazli dilbor. 

Sevinirdi qolbi  sabaha qodor.

Gecə  şobdizini  о gülgün günoş. 

Cilovladı,  oldu  söyüd g ü b  oş.

A y vo günəş ova hazırlaşdılar, 

Şəbdizə,  Gülgünə  oldular süvar. 

Muğandan  Şahruda sürdübr atı. 

Dünyanı doldurdu şonlİK büsatı. 

Bozon  ovlaqları  oldu Kürbasar,

Çox quş  ovladılar, balıq tutdular. 

Gah  Montur çölüno at sürürdübr, 

Ceyrandan, maraldan öldürürdübr. 

Günbr bölünmüşdü çöl-səyahətdə, 

Keçirdi vaxtları ovda,  işrotdo.

Ə b  

ııoqş 

асагкоп 

g ecə  golini. 

BozorKon  ulduzla  in 

со 

telini,

Şahın da golini  vocdo goloroK. 

H üsnüyb  mocliso vurdu min bozoK. 

Başqa golinlor do bir-bir qalxdılar, 

Moclis dolu golin.  şah qalmış Ьекаг. 

Badam azdı, laKİn saysızdı şoKor. 

Göyorçin  hodsizdi.  şahin bir nofor. 

Şahın sağlığına şorab  içoroK. 

D eyib-gülürdübr sevinsin йгэк. 

Kcçmodi  mütrübsüz, neysiz bir gcco. 

Olmadı badəsiz, meysiz bir gecə. 

I

çk

İ, 

yar, 

ç İ ç ə k I İ k ,  

cavanlıq domi! 

B e b  gözol hoyat dağıdar qomi. 

G ü lbri qoxlayıb güllıiKdon  кссток. 

Y an n  öz olindon mey alıb  içmoK. 

Qollannı yann boynuna salmaq, 

Narvon  Kİmi para sarmaşıb qalmaq, 

Bir ə lb  tutaraq yar otoyindon.

201

Bir əllə  can nəbzi yoxlamaq hərdən.

202

Bozon  qəmzələrdə  şofa axtarmaq,

Öpüşlə nord atıb,  vofa axtarmaq,

Bozon  qucaqlamaq tozo baharı,

Bonövşodon taxmaq gül  sırğaları.

Bozon  qom  olindon уашгкэп йгэк.

Dilbor qulağına sirri  söyloməıc - 

Dünya budur, bu da dünyada yoxdur,

Olsa da, bir anda tarmar olur.

XOSROVUN ŞİRİNDƏN MURAD İSTƏMƏSİ 

VƏ ONUN ETİRAZI

Bir gözəl gecəydi,  ihc bahar idi.

Soadot golmişdi.  boxto yar idi.

Geconi gündüzo  döndorib  mohtab.

A y almışdı э1э bir qodoh  sorab.

Günoşdon  işıqlı gccodo bir-bir 

Söyüd  Kölgosindo  şorab  içilir.

Saqi  sədasından,  quş mahnısından 

Silinirdi qolbdon olomli  hicran.

Axar sulara ay açırdı min sirr,

Səba eybyirdi  ayələr tofsir.

Sorv-rovanlarla dolmuşdu hor yan.

Нэг sorvdo var idi bahardan nişan.

Biri d əf almışdı, biri  sağəri,

Gülabzon  almışdı ələ  digori.

Saqi m ey payladı bir ııcço  ayaq,

Hamını üzmüşdü gcco yatmamaq.

Onlar oturmaqdan most  olan zaman 

Şahdan  rüxsot alıb getdilor ordan.

Saldı  saqibri taqotdon xumar,

Mütrübbr bir yanda düşüb yatdılar.

Yad tozundan orda qalmadı  osor.

Tİ

koiis

İ

z

  olan gül  dünyaya doyor!

Şahın artıq tamam  sobri 

tÜKondi.

203

A rzunun ovuna atdı  Komondi.

204

Aldı  о gözəlin qıvnm   saçını,

Unutdu  möhnoti.  qomi.  acını.

Öpdü,  dedi:  "Gözol.  rolım  et quluna, 

Quş düşüb toruna, bir don ver ona. 

Kcçon günbrim iz olmuşdur hodor. 

Golsin  yeni günlər, yeni  ruzibr.

Burda birco  sonson. bir do т э п э т ,  bax, 

S ö y b , пэ üçündür bu ycrdo  qorxmaq? 

Bu qəlbi yanığa yaxınlıq göstor.

Indico  monim  ol,  ruzimson  ogor.

Bar verən ağacsan,  qalma mcyvosiz. 

Mcyvoyo nə qədər həsrət 

ç o k o k  

biz? 

К оф й  su üstündo  olmasa,  düşün,

Kimo xeyri vardır b e b  кофйпйп? 

Qəssab otrafında horlonon  корэк 

Ciyorini  yeyər ciyər görərəıc.

Göylordo  qaralan e b  bulud var 

Kondlinin bağını nazla qurudar.

Sulu görünoroK пэ  qədər şoran 

Su axtaranları  qırıb  susuzdan.

Adi bir şüşoyo 

tÖKoroK  z o h o r.

Ona şirin 

dem əK  

olarmı məgər?

Tozo mirvaridən vaz  кссток olmaz, 

Onun dcşilmosi  asandır bir az.

Quzular 

südom or 

yeyilsin 

goroK. 

Böyüdü - onlan qurdlar уеуэсэк. 

Göyərçin balası  eləsə pərvaz,

Şahın tərlanından yaxa qurtarmaz. 

Sorxoş  şirbr 

K İ m i  

pəncə  açma, gol. 

Bizdo var şirbri parçalayan əl.

Dağ marallannın çotinso yolu,

Ç’aro  Komondinin  uzundur qolu.

Əgor çöl ceyranı qaçarsa iti,

Çox yeyin yüyürür şahın da iti.

Bu qodor zülfüno  düyün vurma son. 

Zəıcat ver, malını  qurtar xotordon.

205

Müştəri olarıcən  nilino möhtac,

206

N il çayında olsan, yüKünü son  aç61!" 

О  şo ко г cavablı  sözo başladı,

Şaha 

şoKor 

K İ m i  

söz bağışladı:

"Мэп 

K İ m i 

bir torpaq layiqdirmi, bax, 

Şaha mohromloşsin  homtaxt olaraq. 

Eşşoyimdo  clo  cür ot görmürom 

Ki,  эгэЬ  atıyla yanşa girom.

D eyiləm  elə bir hünər göstərən 

Bir şir ovlayanla ayaqlaşam 

т э п . 

Monim  nazım osla sobobsiz deyil, 

Istido bal 

у е т э к  

zərərlidir, bil.

Bu qızğınlıq 

ötso. 

olar 

тйЬ агэк 

M onim  do  şo 

ко 

rim 

şahın 

qonditOK." 

Sonra 

oqiqini 

qorudu almaz,

Əfı 

K e ş İK  

çoK'di  zümrüdo bir az.

A ğlı  "Toslim  olma!"  deyoncon ona, 

N ə  arzu haKİmdi, yarəb, 

K ö n l ü n o .  

Qızarmış  ti кап to к itiydi уа тап ,

No xoşdur - qırmızı gül aça 

tİKan. 

Zahirdo olsa da acıqlı,  ancaq 

Könlü mehribandı,  üroyi  yumşaq.

Ox atmaq yerino,  катап qaşları 

Atırdı naz,  qomzo hodofə  sarı. 

Qomzosi  davaya hazırsa hor an,

Y üz sülh görünürdü 

hor 

baxışından. 

Əmmə,  dodağımı eyləm ə yara!" 

DcyirKon: 

"Əm!"  deyir anlayanlara. 

"Pordodo  olsa da bu gül yanağım, 

Deyir:  açıqdı, bax, bu ağ buxağım." 

SüKut 

möhrü vardı dodaqlannda,

Şah halqası vardı qulaqlannda. 

Gözlorindon biri eybyirdi naz.

О 

biri deyirdi:  "Yox, b e b  olmaz!" 

SiİKİnəncən saçı məclisə bəzəK, 

Boynu üzr istədi о, üz çevircoK. 

Gördü 

k İ ,  

Xosrovun qolbi odlandı,

207

Tutduğu işlərdən  Şirin utandı.

208

Şaha dal çevirdi, uymadı  dilə,

Odu söndürürdü bir ağ 

Küıcürdlə.

O,  dal çevirməıdə deyirdi guya:

"Qoy  olsun т э п э   şah bu yerdə arxa." 

Yanıldım,  şirmayı taxtı verərəıc.

Dedi:  "Taxtı olsun  şahlann gərəıc."

Bu  işindo vardı bir başqa hesab,

Deyirdi:  "Üzüm do. arxam da mehrab." 

Bu üz döndərməKİə deyirdi aşıcar:

"Bu üzdon  işıqlı bir üzüm do var." 

Xoşdur gözollordo bu naz, bu  roftar. 

Gözdon  qovulmuşu gözdo  ararlar.

Bir göz deyir:  "Dur, get,  artıq zamandır." 

Bir göz deyir:  "Getmə, getmə,  amandır!" 

Doğrudan bu  is to к yüz сапа doyor. 

Istəmirəm dcyor.  candan  istoyor.

Xosrov gördü bu ay  işdon uzaqdır, 

Dordino bir çaro olmayacaqdır.

Cosarotlo  dedi:  "Qəlbimin tabı,

Yar yara qıyarmı bu iztirabı?

Son  do m ey içmison,  т э п  do. bu nadir, 

Мэп  sorxoşam,  sono  ctmoyir to sir9 

Sorxoşam, yanımda dolanma huşyar, 

Bilirom,  sondo da min iztirab var.

Bu iz azdırmağın faydasi ham?

Çalıb turacını  eşqin torlani.

Qəlbindəıci sirri örtməıc istəsən,

Öz qolbinlo go го к döyüşoson  son.

Y enilmoK toblini  çal,  ey dilazar!

Xeymoni  quyudan göyloro  çıxar!

Sevda oldo  qılınc araya girso.

Qaçmaq  moslohotdir hor igid 

koso

. 

Bilirson 

k İ ,  

qılınc oynadan zaman 

DİKbaşlıq eləsə, məhv olar insan. 

Üroyindo  moııi  sevmoson bclo.

B an,  scvon  Kİmi gol  roftar elə.

209

Qolbin  dost deyilsə,  "dostam  söylosin.

210

Bu т э п э   də xoşdur,  ona da yoqin. 

Oyuncaq  üzündon  çox fal açıldı,

Tale  ötdü onu, həqiqət qıldı.

No yaxşı  söz deyib bilici insan: 

"Yaxşıdır özüno yaxşı fal açsan." 

Əgor pis  düşünsən, pis olacaq fal. 

Yaxşı  dcson.  soııo gülər istiqbal. 

Lobindon nə  qədər öpüş almışam, 

Halal eylə т э п э   onlan tamam.

Istəsən bir daha öpmərəm  soııi.

Ancaq 

k İ ,  

eşq odu yandırar moııi.

Мэп 

K İ m i 

aşiqi öldürdüyünçün,

Ü z cıraraq sabah ağlarsan özün. 

Qanım tutar soııi. bu yaxşı olmaz, 

Aşiqlərin qanı heç ycrdo qalmaz. 

Mehriban olmağa royin yox, tutaq,

No  olar öpüşüb, bir az oynasaq? 

Lobini  öpməyə  cürətim hanı?

Ətoyini  öpüm,  de,  astananı?

Dcmirom  öpüş ver, т э п э   ruzitəıc 

Dcyirom  b binin dadını göroK.

Bir öpüş  vcroroK.  onunu al  son.

B e b  bir alverdən xeyir görorson.

Yüz xalvar qondin  var, b e b  naz ctmo. 

Bir parça qondini  mondon gizlətmə. 

Mehribanlıq ctson.  sofa sürorson. 

Əzab  verson  ogor. cofa görorson.

Çox götürsə  soqqa suyu çcşmodon. 

Çeşmənin do  suyu artacaq homon. 

Bulud suyu saxlar, т э п  də  səni, yar! 

E b   qucaqlaram  soııi.  ey nigar!.. 

Canımsan,  canına 

Kİm 

qılınc çalar. 

Zülfün bir hindudur, gündüzco.  aşxar 

Monim  varlığımı о çalıb-çapar,

О oğru hindunu ogor tutmasam,

Oğru bir hindutəıc т э п  olum bədnam.

211

Oğru igid olsa əgər yüz кэгэ.

212

Bir qışqırsan,  qorxub  sorilor уегэ. 

Kəmənd  saçlarını boynuma dola,

Bu anq ovla ver gcconi  yola.

Son  Könül al,  mon do can satım soııo. 

SaqilİK cyloyib mey gətir т э п э .

Bu vüsal gecəsi gülsün dodağım, 

Sönmosin  aşnalıq,  dostluq çırağım. 

Qulağım holqono tabe  olacaq,

Quito к satılıram, al  moııi  ancaq.

Işim öpüş  saymaq olacaq daim,

Son  öpüş ver, т э п  də  qoy bir-bir sayım. 

Tale qapısından girəıc  içori.

Yaxşı qarşılayır tale bizləri.

Bu gcco vaxtımız qoy yaxşı 

Keçsin, 

Sabaha ümidi yoxdur heç 

ıcəsin.

Bu gcco ortada bu ııoqd var 

İ

k o ii

 

SabahKi nisyoyo göz diкок  nodon?

О  qıvnm   saçınla oynama,  э1 сок.

Bu gcco monimio oyna,  ey тэ1эк! 

Qolbim  dordo  düşdü, ver dormanimi! 

Hasarla qoynunla monim  canimi. 

Candan sirinson.  ey bal  çeşmosi  son, 

Yeri var qoynumda cantoic boslonson. 

Öpsom  ayağından  başınadoK т э п ,

Нэг yerin şirindir biri-birindən.

Bütün bədənində gizb n ir Şirin.

Bu şadlıq yaxşıdır, heç olma 

qomgin. 

Sən  şirin olmazsan olmasan şirin." 

ŞoKor 

dodaq dedi:  "Əhdi  sındırma! 

Peşiman olarsan, 

sobrini 

qırma!

Şah ohdini  qırsa pis olar,  inan,

Baş verməsin gərəıc pis  işb r  ondan. 

Abrımı 

tÖKOCOK 

bir su  istomo.

Hasil  olmayacaq arzu  istomo.

Arzumla bərabər mohv  olsun canım,

Son  odsan, т э п  do ud, odunda yanım.

213

Eşqsiz do  qəlbim çox mehribandı,

Eşqin atəşilə  daha da yandı.

Zövqün bazanna nıoıı uysam ogor. 

Səninçün hor an bir m od is  düzələr... 

LaKİn ııord uduzmaz özüno  insan...

X oş  KCCİrmoK olmaz günü hor zaman. 

Dünyanın yarısı ogor xoş gündür,

Y an sı yaxşı ad qoymaq üçündür.

I

k

İ yaxşı  adı bədnam   eyləməıc,

Ism oti  itirm o K . 

sö y lə,  пэ  gərəıc?

Biz  bir-birimizdon  goroı< utanaq,

Tanrı qabağında hoyadan yanaq.

Bir qadını yıxmaq,  - bu mərdliıc deyil, 

MordlİK göstorirson .  son 

özün əyil.

Ucalar özünü эуэп insanlar,

Tovazö  sahibi hörmot qazanar.

Bir şirin ağacam,  ömrüm bahardır,

Horn  halvam var,  lıonı  do  doşabım vardır. 

Əvvol  doşabıma qonaot et son.

Tolosmə, halvanı 

son  ycyocoKSon.

Doşab iç, halvadan olma nigaran,

Doşab 

ovvol  golor 

daim halvadan. 

Ağzım ızda vancən bizim 

qond-şoKor. 

Xuzistana neçin 

cv

I

ovok

 

sofor?!

Susuzluq söndüron  sorin  su xoşdur,

Artıq içilorso  faydasız olur.

B ir dirilİK suyu o lsa  da bu  su,

Başdan aşsa ogor. vardır qorxusu.

Can 

K İ m i 

sevmirso  soııi  bu йгэк,

DcmoK. öz canını  scvmosin goroıc.

Əgor qızdırmalı  ycyorso halva.

Onun mocazında çoxalar sofra."

Elo 

k

İ,  Şirini Xosrov xam gördü,

Dildo  sort,  коnüldon  işo  ram gördü. 

Yalvara-yalvara dedi:  "Ey  pori.

Qobul  cyloyirom  bu qomzolori.

214

Sənə  lazım   İ

koii

  olimdon tutm aq,

215

Əlimi bağladın, bir insafa bax! 

Yüyürdüm dalınca bir so no yetim,

Əlim çatsın soııo.  artsın  şöhrotim. 

Gördüm 

k

İ,  zülfüno bağlanmışam  mon. 

Son  ələ golinco  nıoıı  getdim oldən. 

Dcmirom  olıdi  qır,  son.  ey vofadar,

Bir ııcço  buso ver, xumaram, xumar. 

Vodonlo osiri  özün şad elə,

Gol bu ölmüş  qulu bir azad elə. 

Forağından ömrüm 

tİKan 

üstodir.

Vüsal gülləriylə  onu sevindir.

B

o

I

ko

  о güllordon bir gülab  alım,

Ətriyb  sevinim, xoş  olsun halım.

S o n  

sorxoşsan,  saçın 

o l l o r i m d o d i r .  

Könlüm  x o ş  olm ağa imKan 

t ö r o d i r .  

S o n i n l o  

m ey   içib  odlanm ayım m ı?

Soııi  göron  zaman şadlanmayımmı?

Soııo bağladığım к э т э г  zor olar,

Sonlo g ü b n  ağzım qoııd. 

şoKor 

olar. 

Qaçsan 

m ondon. 

песэ 

m öhrodon 

ilan, 

Мэп gül 

itirorom .  son  iso 

tiıcan.

Baş ağrıtdığımdan incison ogor.

Мэп başdan Keçərəm,  ağnn da bitar.