Microsoft Word Yaxin ve orta serq olkeleri doc

Regionun geosiyasi mövqeyi. Yaxın və Orta Şərq regionu üç 
qitə – Asiya, Avropa, Afrika və iki okean hövzəsinin qovşağında 
yerləşir. Enlik istiqamətində 4400 km (Pamir dağlarından Aralıq 
dənizindəki  İmroz adasınadək), meridian boyu 3300 km (Qara 
dənizdəki Sinop burnundan Bab-əl-Məndəb boğazınadək) məsafədə 
                                      
*
 Bəzi mənbələrə görə Yaxın və Orta Şərq regionu Misir və Sudan istisna 
edilməklə  Cənub – Qərbi Asiya; Kipr, Misir, Sudan istisna edilməklə Ön 
Asiya; Levant (bura Yaxın  Şərq dövlətləri və  bəzi hallarda Balkan 
yarımadasının cənubu aid edilir) adlandırılır.  
Misirdən  Şərqə doğru  ərəblərin yaşadıqları ölkələr – Bəhreyn, BƏƏ, 
Qətər, Ürdün, İraq, Yəmən, Küveyt, Livan, Oman, Səudiyyə  Ərəbistanı, 
Suriya, Fələstin Məşriq dövlətləridir. 
 
6
uzanır. Yaxın və Orta Şərq regionunun Aralıq, Xəzər, Qara və 
Qırmızı  dənizlərə  çıxışı vardır. Bu isə bir tərəfdən onun Cənubi 
Qafqaz bölgəsinə, Rusiyanın daxili rayonlarına təsirinin artmasına 
imkan yaradır, digər tərəfdən regionu Rusiyanın geosiyasi marağının 
«hədəfinə» çevirir. 
Mesopotamiya ilə Misir arasında quru tranzit keçid əlverişli 
coğrafi mövqeyə malik olan sahədir. Bu sahə Anadolu yaylası  və 
Fərat çayının orta axınından Sinayadək uzanan dağlararası dərələr və 
dağ ətəklərini əhatə edir. Üç qitə arasındakı regionun vasitəçilik rolu 
«Bərəkətli Aypara» adlanan bu sahədə daha qabarıq nəzərə çarpır. 
Dünyanın qədim vasitəçilik – ticarət mədəniyyəti (Finikiya) məhz 
burada meydana gəlmişdir. Finikiyalıların ticarət-vasitəçilik və 
sələmçilik fəaliyyətindəki məharətini sonralar Fələstində 
məskunlaşmış  yəhudilər, levantlılar  əxs etmişlər. Coğrafi mövqeyin 
əlverişliliyi səbəbindən baş verən müharibələr bu bölgənin sakinlərini 
dünyanın digər regionlarına «dərbədər» etmiş, iki əsas qüvvə – 
yəhudi və ərəb diasporu yaranmışdır.