Midterm hidratın öyrənilmə tarixi

2.Təbiətdə hidratın əmələgəlmə səbəbi

Qaz hidratlarının yaranma şəraiti tədqiqatçılar tərəfindən yük­sək təzyiqə davamlı, müşahidə edilmə imkanı olan şəffaf plastik kütlədən hazırlamış şüşəli hidrat kamerində öyrə­nil­məyə başlanmışdır. Həcmi 1000 sm³ olan altı baxış üzlü "Ba­tiskaf" ka­merində 200 kqq/sm² təzyiqə və 30C-dən kristal­laş­ma tem­pe­raturuna qədər həddə qaz və su qarışığı ilə təcrübə işləri apa­rılır. Təcrübələr "su-qaz" və "su-maye qaz" sis­tem­lə­rində kino və foto aparatlarından və xüsusi mik­ro­lam­pa­lar­dan istifadə edilməklə yerinə yetirilir.

Təcrübələrdə suyun tədricən soyudulma sürəti 0,5S/saat-dan artıq olmamışdır və bununla da kristallaşma istiliyinin ay­­­rılması hesabına temperatur sıçrayışı tamam aradan götü­rül­müşdür. Kristalların yaranması və hidrat əmələgəlmə pro­se­sinin sürəti statik şəraitdə, qazın su qatından barbotaj edil­mə­sində və doymuş su buxarları mühitində dispergirlənmiş ma­ye-qaz şəraitində öyrənilmişdir. Aparılmış təcrübələrin nə­ti­cələrindən aşkar olmuşdur ki, hidratyaranma prosesi aşa­ğı­da göstərilən təmas (kontakt) səthlərində başlayır:

- maye su-qaz və maye su-maye qaz təmas səthlərində;

- qaz həcmində kondensə olmuş damcı-örtük su səthində;

- su həcmindən ayrılan qaz qabarcıqları səthində;

- su buxarları ilə doymuş sərbəst qaz həcmində buxarlanan maye qazın damcı-dispers təmas səthində;

- suda həll olmuş qazın molekulalarının adsorbsiya olunan su-metal təmas səthində.