MİRZƏ İsmayil qasir axundzadə 210 baki 2015

ƏDƏBİYYAT VƏ MƏNBƏLƏR 

1. Abdullayev  A.  Azərbaycan  dilinin  tədrisi  tarixinə  dair.-  Bakı:  AzərnəĢr,

1958. 

2. Adilov Musa. Klassik ədəbiyyatımızda dil və üslub. - Bakı: Maarif, 1991.

3. Azərbaycan ədəbiyyatıtarixi. Icild. - Bakı: Azərb. EA nəĢri, 1960.

4. Azərbaycan mətnĢünaslığı məsələləri. I burax. - Bakı: Elm, 1979.

5. Azərbaycan  sovet  ədəbiyyatĢünaslığı  (1920-1975)  Biblioqrafiya.  -  Bakı:

Elm, 1983. 

6. Axundov Ġshaq. Xatirələrimdə yaĢayan Lənkəran. - Bakı: ĠĢıq, 1989.

7. Araslı    H.  XVII-XVIII  əsr  Azərbaycan  ədəbiyyatı  tarixi.–  Bakı:  BDU

nəĢri, 1956. 

8. BelinskiV.Q. Seçilmi Ģməqalələr. – Bakı: UĢaqgəncnəĢr, 1948.

9. CabbarovXasay. Bədii ədəbiyyatda obrazlılıq. – Bakı: Yazıçı, 1982.

10. CəfərXəndan. Ədəbiqeydlər. – Bakı: AzərnəĢr,1966.

11. CəfərXəndan. Uğuryolu. – Bakı: AzərnəĢr, 1987.

12. CəfərovM.C. ƏdəbidüĢüncələr. – Bakı: AzərnəĢr,1958.

13. CəlilovJ.Ġ. M.F.Axundovun bədii irsinin tekstoloci tədqiqi. – ND. –Bakı,

1988. 

14. DadaĢov  Mustafa,  TalıĢlı  MirhaĢım.  «Fövcül-füsəha»  ədəbi  məclisi

haqqında. –«Leninçi» qəzeti. 20 sentyabr 1959. 

14a. ƏdəbiyyatĢünaslıq terminləri lüğəti. //Tərtib edəni Ə.Mirəhmədov. Bakı: 

Maarif, 1988. 

15. Ələkbərov  Əziz.  Nəzəri  fikirdə  bədii  Ģərtilik  problemi.  –  Azərb.  EA

Xəbərləri (Ədəbiyyat, dil və incəsənət seriyası).- № 2. - 1990. 

16. Əlizadə  Ə.Ə.  Azərbaycanda  mətnĢünaslığın  inkiĢaf  tarixindən.  –

Azərbaycan EA Xəbərləri (Ədəbiyyat, dil və incəsənət seriyası). - № 2. 970. 

17. Əlizadə  Əbdülkərim.  Əlyazmaları  və  arxiv  material-larından  istifadə

üsulları. - Azərbaycan mətnĢünaslığı məsələləri. – I burax. – Bakı, 1979. 

17a. Əlyazmalar kataloqu. II cild. – Bakı: Elm, 1977. 

MİRZƏ İSMAYIL QASİR  - 210

116 

17b. Ərəb vəfars sözləri lüğəti. – Bakı: Azərb. EA nəĢri, 1966. 

18. Hüseynbalaoğlu B., TalıĢlı M. Lənkəran. –Bakı: Maarif, 1990.

19. Hüseynov Firidun. Satirik gülüĢün qüdrəti. – Bakı: Yazıçı, 1982.

20. Kərimov  P.Ə.  Əlican  Qövsi  Təbrizi  «Divan»ının  tekstoloji  tədqiqi  və

elmi-tənqidi mətni. – ND. – Bakı, 1991. 

21. Köçərli Firidunbəy. Azərbaycan ədəbiyyatı.–I cild.– Bakı: Elm, 1978.

22. Köçərli Firidunbəy. Azərbaycan ədəbiyyatı.–II cild.–Bakı: Elm, 1981.

23. Köçərli Firidunbəy. Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi materialları. – II cild. II

hissə. – Bakı: AzərnəĢr, 1926. 

24. Qarayev Nəsrəddin. X1X  əsrAzərbaycan ədəbi məclisləri. – ND. –Bakı,

1971. 

25. Qarayev  Nəsrəddin.  «Təzkirei-Ziyai»  və  «Təzkirei-Nəvvab»  haqqında

bəzi qeydlər. – Əlyazmalar xəzinəsində. – IV  cild. –Bakı, 1976. 

26. Qasımzadə F. XIX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi. – Bakı: BDU nəĢri,

1956. 

27. Qəhrəmanov  Cahangir.  Nəsimi  əsərlərinin  tənqidi  mətninin  tərtibi.  –

Ġmadəddin Nəsimi. Əsərləri. – I cild. – Bakı: Elm, 1973. 

28. Qəhrəmanov  Jahangir.  Xalqın  mənəvi  irsi  bizim  sərvətimizdir.  –

Əlyazmalar xəzinəsində. – VII cild. – Bakı, 1986. 

29. Qəhrəmanov  C.V.  Azərbaycan  əlyazma  kitabı  tarixindən.  –  Əlyazmalar

xəzinəsində. – VIII cild. – Bakı, 1987. 

30. Quliyeva Mahirə. Klassik ġərq poetikası. - Bakı: Yazıçı, 1991.

31.Mehdiyev  Xeyrulla.  Klassik  Ģairin  ilk  kitabı  (resenziya).  –  «Ulduz»

curnalı. - №1.1989. 

32. Məhərrəmov  Tahir.  Tənqidi  mətn  tərtibində  vahid  üsul  yaradılması

haqqında. – Azərb. EA Xəbərləri (Ədəbiyyat, dil və incəsənət seriyası). № 2. 

– 1974.

33. Məmmədov  Ə.,  DadaĢov  M.,  TalıĢlı  M.  Seyid  Əzim  ġirvaninin  müasiri

Qasir. – «Ədəbiyyat və incəsənət». – 25 iyul 1959. 

34. Məmmədov  Əzizağa.  Mirzə  Ġsmayıl  Qasir  və  onun  əlyazmaları.

Əlyazmalar xəzinəsində. – IVcild. – Bakı, 1976. 

35. Məmmədov  Əzizağa.  Mirzə  Ġsmayıl  Qasir  Axundovun  mənzum  satirik

əsərləri: Qarapul; Pul; Bahalıq; Əskinas; Sən öləsən; ġairin cavabı; Ərəverdi. 

– KeçmiĢimizdən gələn səslər. 3-cü burax. – Bakı, 1983.

MİRZƏ İSMAYIL QASİR  - 210

117 

36. Məmmədov Kamran. Önsöz // Qasımbəy Zakir. SeçilmiĢ əsərləri. – Bakı,

1984. 

37. Mir  Cəlal,  Xəlilov  Pənah.  ƏdəbiyyatĢünaslığın  əsasları.  –  Bakı:  Maarif,

1988. 

38. Mirəhmədov  Əziz.  Azərbaycan  ədəbiyyatına  dair  tədqiqlər  (XIX-XX

əsrlər). – Bakı: Maarif, 1988. 

39. Mirzə Ġsmayıl Qasir. ġerlər. – Bakı: Yazıçı, 1988.

40. Mustafayev  M.  XIX  əsr  Azərbaycan  Ģer  nümunələri.  –  Bakı:  APĠ  nəĢri,

1983. 

41. Mustafayev  M.  Mirzə  Ġsmayıl  Qasir  və  onun  ədəbi  irsi.  –  «Leninçi

qəzeti». – Lənkəran. – 20, 22, 25, 27 iyun 1985. 

42. Mustafayev M. Mirzə Ġsmayıl Qasir və onun ədəbi irsi. // Mirzə Ġsmayıl

Qasir. ġerlər. – Bakı, 1988. 

43. Mümtaz Salman. El Ģairləri. – I cild. – Bakı: AzərnəĢr, 1927.

44. Mümtaz Salman. El Ģairləri. - I cild. – Bakı: AzərnəĢər, 1935.

45. Mümtaz  Salman.  Azərbaycan  ədəbyyatının  qaynaqları.  –  Bakı:  Yazıçı,

1986. 

46. Müsəddiq Məmmədəli. Mirzə Mehdi ġükuhi. – Bakı: Yazıçı, 1988.

47. Nurəliyeva  Tahirə.  M.Ġ.Qasir  yaradıcılığında  ictimai  motivlər.  –

Əlyazmalar xəzinəsində. – V cild. – Bakı, 1979. 

47a.  Poetik  məclislər  //  Təritib  edəni  Nəsrəddin  Qarayev.  –  Bakı:  Yazıçı, 

1987. 

48. Sabir Mirzə Ələkbər. Hophopnamə. – Bakı: Yazıçı, 1992.

49. Sadıqov  Əvəz.  Seyid  Əzim  ġirvaninin  əsərlərinin  dili  haqqında  bəzi

qeydlər. – Azərb. 

EA Xəbərləri (Ədəbiyyat, dil və incəsənət seriyası). № 3, 1990. 

50. Seyidov F.S. Qori seminariyası və onun məzunları. – Bakı: Maarif, 1988.

51. Səmədzadə H. Hacı Seyid Əzim ġirvani // ġirvani Seyid Əzim. SeçilmiĢ

Ģerləri.- Bakı: AzərnəĢr, 1937. 

52. ġaiq Abdulla. Əsərləri. – Vcild. – Bakı: Yazıçı,1978.

53. ġərif Əziz. Sabirin nəzirələri. – «Azərbaycan» curnalı. - № 5.1962.

54. ġirvani Seyid Əzim. SeçilmiĢ Ģerləri. – Bakı: AzərnəĢr, 1937.

55. TalıĢlı M. 125 yaĢlıməktəb. – Bakı: Maarif, 1983.

56. TalıĢlı M. MirzəĠsmayıl Qasir. – «Ədəbiyyatvə incəsənət» - 1 iyun 1968.

MİRZƏ İSMAYIL QASİR  - 210

118 

57. TalıĢlı M., FərzəliyevV. Mirzə Ġsmayıl Qasir. –«Azərbaycan müəllimi». –

8 iyul 1983. 

58. TalıĢlı  MirhaĢım.  M.Ġ.Qasirin  Ģerlər  kitabı  (resenziya).  –  «Leninçi»

qəzeti. – 14 aprel 1988. 

59. Halil  Açıkgöz.  Mirzə  Ġsmail  Qasir.  –  Türk  edebiyatı  dergisi.  -  №  177.–

Ġstanbul, 1983. 

60. Аллахяров К.Г. Текстологическое исследование Дивана Амира Ша-

хи Шабзавари. – КД. – Баку, 1978. 

61. Антология узбексокй поэзии. – II том. – Ташкент, 1961.

62. Виноградов В.В. Лингвистические основы научной критики текста –

Вопросы языкознания. - №2. – 1958. 

63. Гончаров В.Р. Звуковая организация стиха и проблемы рифмы. - M.:

Наука, 1973. 

64. Ибрагимбейли Х.М. Россия и Азербайджан в первой трети XIX в. –

М.: Наука, 1969. 

65. Каграманов  Дс.В.  Республиканский  рукописный  фонд  Академии

наук Азербайджанской ССР – В сокровищнице рукописей. – VI т. Баку, 

1983. 

66. Лихачев Д.С. Текстология. – Л.: Наука, 1983.

67. Магеррамов Т.А. Научо-критический текст поэмы «Малта ал-анвар»

Амира Хосрова Дехлеви, ее текстологические и филологические иссле-

дования. – AДД, Баку, 1975. 

68. Миллер И.В. Талышский язык. – M.: Изд-воАН.ССР, 1953.

69. Нагиева  Дс.М.  Навои  и  Азербайджанская  литература.  –  Ташкент:

Фан,1991. 

70. Рейсер  С.А.  Палеография  и  текстология  нового  времени.  –  М.:

Просвещение, 1970. 

71. Селиванова  С.Д.  К  вопросу  о  проблематике  текстологического

анализа. – AKД – M., 1977. 

72. Азербайджанская Советская Энциклопедия. III том. – Баку,1979.

73. Азербайджанская Советская Энциклопедия .VI том. - Баку,1982.

74. Азербайджанская Советская Энциклопедия. VII том. – Баку,1983.

75. Большая Советская Энциклопедия. 47 том. – 2-e изд.

76. Qəhrəmanov c.M., Musayeva A.ġ. Toplu kataloq. IIIcild (makinaçapı). –

Azərb. MEA Əlyazmalar Ġnstitutunun elmi arxivi. 

MİRZƏ İSMAYIL QASİR  - 210

119 

77. Fr - 1266 – Qasirin əlyazma irsi

78. Fr –1267 – Qasirin əlyazma irsi

79. B – 1546 – Qasirin əlyazma irsi

80. B – 852 - cüng

81. B – 132 - cüng

82. M – 264 - cüng

83. M – 269 (II) - “Təzkirei - Ziyai” (əlyazma)

84. M  –  134  -  H.  Qayıbov.  Azərbaycanda  məĢhur  olan  Ģüəranın  əĢarına

məcmuədir. III cild (əlyazma) 

85. Fr – 439 - ġerlər (əlyazma)

86. Fr – 1154 - ġerlər (əlyazma)

87. B – 335 - ġeyx Mahmud ġəbüstəri. Kənzül –həqaiq (əlyazma)

88. A – 607 - Hafiz. Divan (əlyazma)

89. D - 6828 - T. Bayraməlibəyov. Tərcümeyi – halı (makina)

90. Fond 23 / s.v. 226.

91. Fond 23 / s.v. 217.

92. Fond 23 / s.v. 54 - ƏlabbasMüznib. Gənclik yaĢlarım (əlyazma)

93. Fond 24 / s.v. 584.

94. Fond 24 / s.v. 145.

95. Fond 24 / s.v. 146.

96. Fond 24 / s.v. 308.

97. Fond 14 / s.v. 821.

98. Fond 3 / s.v. 19. – Həsənbəy Zərdabinin tərcümeyi – halı (ruscaəlyazma)

MİRZƏ İSMAYIL QASİR  - 210

120 

MİRZƏ İSMAYIL QASİR  - 210

121 

QASİRİN 

ƏDƏBİ İRSİNDƏN 

MİRZƏ İSMAYIL QASİR  - 210

122 

MİRZƏ İSMAYIL QASİR – 210

 

MİRZƏ İSMAYIL QASİR – 210

 

124

MİRZƏ İSMAYIL QASİR – 210

 

*

125

MİRZƏ İSMAYIL QASİR – 210

 

126

MİRZƏ İSMAYIL QASİR – 210

 

127

MİRZƏ İSMAYIL QASİR – 210

 

*

*- Mirzə İsmayıl Qasirən öz əliylə yazılmış nümunə

128

MİRZƏ İSMAYIL QASİR – 210

 

DƏR TOHİDE BARİ TƏALA 

BESMELLAHER  RƏHMAN  RƏHİM 

Sepase fuzun bər xudavənddür, 

Bu aləm sərasər ona bəndədür. 

Xudavənde həyyo qədir, 

Muhito təvana səmiyo bəsir. 

Olub vəsfdən zat paki ğəni, 

Sifato subutundə fikrət dəni. 

Nə həmdi fəramuş olur zikrdən, 

Nə şukri kidər xateri fikrdən. 

Dirub(virub) həmddən gülşəne fikrə 

ab, Gəlir təbidən beylə buye gülab. 

Onun əmrinə nəhy idub bər fəriq, 

Çəkub rudi nil içrə ilub ğəriq. 

Təkəbbur ankə qildi Nəmrud nam, 

Ke bər pəşşə ondan alub intiqam. 

Ke zati sifati sifatidu zat, 

Bunki əql heyrandur fikr mat. 

Ço zati sifatında yox iştibah, 

Təkəllum bu mənadə tapubdur rah. 

Xəyalo xirəd fəhmo fikrət fəqət, 

Həmişə idub etirafi qələt. 

Sifati bəyanındə əqli dəqiq, 

Olub ləhceye heyrət içrə qəriq. 

129

MİRZƏ İSMAYIL QASİR – 210

 

Vəli zati pakdur andan əla, 

Ki vermiş dəhən dürcünə qufli la. 

Cəlali yaninda cəhan bər sərab, 

Yəmi qudrətində fələk bər hubab. 

Gəlub surti loh kursio ərş, 

Səmavato əflako dəryavo fərş. 

Ənasur ki var ixtilafi məzac, 

Vucudundən anun tapub istirax. 

O mətbu üçün hökm olub tabeə, 

Olub aləmə illəte rabeə. 

Ki bər ismidir həzrəti Mustəfa, 

Verub səfheyi kainatə səfa. 

Əhəd birlə Əhməddə həyyo qədim, 

İradə qoyub fərq bər hərf mim. 

Bu əsmadə gər mim əgər fərqdur, 

Bu mim içrə aləm hamı ğərqdur. 

Bu əqli Fəlatuni şim, 

İdub mim də beynni hərfi (ləfz) im. 

Əmini xuda mətləe vəhydur, 

Bəli sahibi əmr dür nəhydur. 

Əlif kimi düzdür bi əhdu vəfa, 

Olub əvvəlo axəre ənbia. 

Ki əstaridə şəən fəzlini zekr, 

Təhəyyurdə qalmış Ərəstuye fikr. 

Yetişməz onun fəzlinə fəzlo bab, 

Əgər be izne Luqman yuzmin kitab. 

130

MİRZƏ İSMAYIL QASİR – 210

 

Əzəl ruzdə göstərub möcüzat, 

Tapub keştiye Nuh ondan nicat. 

Onun pərtove hüsnüdür aşikar, 

İdub Yusfi şöhreye ruzqar. 

Olub lutf Musa içun rəhnuma, 

Əsasın əlində idub əjdəha. 

Odur bi guman xaliqi inso can, 

İki hərfdən xəlq idub bu cəhan. 

Mürəkkəb olan vaqtidə kafo nun, 

Yarandi bu doqquz fələk bisütun. 

Əgər vardür yoq ankar bərkənar, 

İdiruq nəfi varlıqın aşıkar. 

Vurub zahirə zibi mənquldən, 

İdub batini teyb məquldən. 

Nə qəhrindən imən munacatilər, 

Nə məhrum lutfi xərabatilər. 

İçub qətrye feyzin be hur, 

Yeyub daneye rəhmətin morğo mur. 

Yeturmuş xuruş mahiyə suvara, 

Vırub bər dərəş əksə güzguara. 

Bilə xaliqə əql idər muqtəza, 

Nə əvvəl təsəvvür nə itiha. 

Sifatında acizdu fikro xəyal, 

Və zatında qasirdur əqlo kəmal. 

Həmin bəs ki osafidə (tovhidə) əqli kull, 

Deyub ma ərəfnakə xətmol rosol. 

131

MİRZƏ İSMAYIL QASİR – 210

 

DƏR VƏSFİ NƏBİ SƏLLİ ALLAH  

Məhəmməd ki odur məxzəni mərifət, 

Dəru gövhəre mədəne mərifət. 

Muxatəbdu ayat lolak içun, 

Bu dur şən ol gövhəre pak içun. 

Onun nuri imkanə qoycəq qədəm, 

Vucudilə gəldi vucudə ədəm. 

Virub(verib) tərbiyət Məryəmə ol fəsih, 

Ki əmvati ehya edərdi Məsih. 

Xudavənd anki göndərib bər kitab, 

Peyğəmbərlər içrə idub intixab. 

Bu ecazi an həq kifayət eylər, 

Ki barmağı etdi şəqqol-qəmər. 

Bilub qorb meracını xaso am, 

Ankı hər nəfəs min sələvato səlam. 

Bare feraqe dustan bəske  neşəst bər deləm, 

Mirəvəmo nemirəvəd nafe be zire  məhmeləm. 

Bare keşideye cəfa pərde dərideye həva, 

Rah ze pişo del ze pəs vaqeyist moşkeləm. 

Çəmən emruz dər beheşt əsto to dər miyani, 

Ta xəlayeq həme quyənd ke hurol-eyn əst.     

*-  Ərəb əlifbasından çevirən Məhəmməd Purmoxtari  

132

MİRZƏ İSMAYIL QASİR  - 210

1

33

ŞƏRHE-HAL

*

Ġbtida kərdəm benamət, ey xudaye-laməkan, 

Xastəm ta təb’e-xodra mi nümayəm imtəhan. 

Zərreye əz afitabe-feyz bər qəlbəm betab, 

Qətreye əz bəhre-hekmət bər dəmağəm murəkan. 

Bud dər tarixe-u tarix əz hecrət ke, mən, 

Mülcəmo, vəssaf vəz inĢaye Mirzə Mehdixan. 

Nəsli-Dövlətxan, Ġsmayıl əz səb Səlim, 

MənĢəəm Gilanzəmin, əsləm ze xake-ġirvan. 

Əz təvarixe-dəfad vəz tərəf su seyyima, 

Un soxənhara kitabət kərqəm əndər Lənkəran. 

Dər səraye-Mirzə Sadıq bəy ke, bud əz əhle-del, 

DaĢt məirufiyyətəĢ, əndərmiyane-arifan. 

Zifinunü sahibidrakü xəbərdarəd ülum, 

Aqilü kamil, fəsihü xorde daneĢ nöqtedan. 

Dər miyan mi bud, mixandənd ətfal əz həvəs, 

Dər löğət səd beyt əz Ģe’rü bədey’ü on zəman. 

Dərs miqövtəmmən iĢənra dər un fəsli-bahar, 

Əz ülume-farisi, fəm əz siracü əz xəzan. 

Dər həmən ca torfe məktəbxaneye kərdəm bena, 

Gird aməd bərsərəm pəncah tufle-dərsxan. 

*-

ġeir Fars dilində yazılmıĢdır

 

MİRZƏ İSMAYIL QASİR  - 210

1

34

ŞƏRHİ-HAL

*

Adın ilə baĢlayıram, ey məkansız yaradan, 

Ġstəyirəm ta eyləyim öz təb”imi imtahan. 

Zövq günəĢin zərrəsidir ürəyimə nur səpən, 

Hikmət bəhri qətrəsidir damağımı isladan. 

Ömür tapdım tarixi-u tarixində hicrətin, 

Amma qurmuĢ təməlini onun Mirzə Mehdixan. 

Səlim oğlu Ġsmayılam, Dövlətxanın nəsliyəm, 

MənĢəyim Gilanzəmin, ana yurdum da, ġirvan. 

Ġndi dəfad tarixində, otuz üçüncü yerdə, 

Torpağında sözlərimi kitab etdim, Lənkaran. 

Ariflərin arifidir burda Mirzə Sadıq bəy, 

Duz-çörəkli, düz ürəkli, könül əhli bir insan. 

Elmin bütün nöqtəsinə dəymiĢ onun qələmi, 

Saf idrakı bir dəryadır, kamalısa asiman. 

Onun urfan ocağında oxuyurdu uĢaqlar, 

Yüz beyt də lüğət yazdım mən Ģe’rlə o zaman. 

Fars dilindən, Ģəriətdən, bir də Ģe’r-sənətdən, 

Dərs deyərdim, bülbül gülü səslərsən astadan. 

Burda gözəl məktəb açdım, tez yığıĢdı baĢima, 

Elmin əsli pərvanəsi – oxumağa can atan. 

*- Fars dilindən tərcümə edən Xeyrulla Mehdi 

MİRZƏ İSMAYIL QASİR  - 210

1

35

MƏKTUBLAR 

MİRZƏ İSMAYIL QASİR  - 210

1

36

MİRZƏ İSMAYIL QASİR  - 210

1

37

QARDAŞ 

EĢit, dərdi-dilimin Ģərhini, ey növcavan qardaĢ, 

Edibdür gərdiĢi-dövran qədimi çün kəman, qardaĢ. 

Əgər ki, çəkmiĢəm əl, ol büti-xünxaridən, əmma, 

Edibdür firqəti ğəlbim evin bixaniman, qardaĢ. 

Anama söyləgilən, etməsin qəm, qorxmasın, gəlləm, 

Məbadə, məndən ötrü çəkməsin ahü fəqan, qardaĢ. 

Qəza eylüb pəriĢan halimi, bu ruzigar içrə, 

Axar daim gözümdən səfheyi-rüxsarə qan, qardaĢ. 

Vüsalə yetmədim, çıxdı əlimdən riĢteyi-məqsud, 

Gəlib bu qissəni əlbəttə et, eldən nihan, qardaĢ. 

Söylə, ol mehriban xahərlərimə, nuri-çeĢmanim, 

Gəlir yanuza qardaĢuz, edər axir məkan, qardaĢ. 

Bəradərcan, mənim barəmdə bir fikrü təəmmül qıl, 

Gedibdür ixtiyarı, çox olubdur natavan, qardaĢ. 

Əcayib xoĢ demiĢlər bu sözü arif olan kəslər, 

Gülün bülbül görər vəslin, cəfasın bağiban, qardaĢ. 

Mənim ərzi-səlamımı yetir cümlə əhibbayə, 

Mənim barəmdə söylə olmasınlar bədgüman, qardaĢ! 

Nigarın firqətində bəs ki, məhcurəm bu qayətdə, 

Edibdür sineyi-zarımda qəmlər aĢiyan, qardaĢ. 

Yahudinin əlindən gövhər almaqlıq deyil müĢkül, 

Bu var kafirdən olmaq eyb olur, həm kəsri-Ģan, qardaĢ. 

MİRZƏ İSMAYIL QASİR  - 210

1

38

Edib mən binəvaya dilbəri-məhpeykəri düĢmən, 

Görüm daim ola dilxəstə, bədxahü yaman, qardaĢ. 

Necə dilbərdü zülfi müĢki-ənbərdür, ləbi Ģəkkər, 

Əgər məstanə baxsa, bəxĢ edər əmvatə can, qardaĢ. 

Əgər ki, xubrudur beççeyi-tərsa, vəli qorxum, 

Budur qalsın onun zatində küfründən niĢan, qardaĢ. 

Giribanın fələk tutsun, suxənçin ilə nəmnamın, 

Görüm vursun dilindən, hər nə bədku var ilan, qardaĢ. 

Məni etmiĢdi zindani zənəxdanında Ģol məhbus, 

Edib zənciri-zülfün gözlərindən pasiban, qardaĢ. 

Sənə mə’lumdur divaneyi-eĢqim, yoxdur bak, 

Deyil divanəyə eyib, olsa rüsvayi-cahan, qardaĢ. 

Əlim boĢdur, üzüm qarə, məni əfv et, sərəfraz et, 

Yazıb bu Ģe’ri göndərdim, onunçun ərməqan, qardaĢ. 

Mənim qəsdim degildi qönçə almaq bu vilayətdə, 

Edirdim bir parə nakəsləri mən imtahan, qardaĢ. 

Məqami-həzrəti-sahibdə məni-zarə dua eylə, 

Edə dərdimə çarə sahibi-əsri zaman, qardaĢ. 

Çəkər hicrin əlindən Qasiri biçarə hər dəmdə, 

Aman qardaĢ, aman qardaĢ, aman qardaĢ, aman qardaĢ. 

MİRZƏ İSMAYIL QASİR  - 210

1

39

SAHİBƏ 

Sənə var, Sahiba, bir parə ərzim, 

Gümanım var ola məqbul, ya nə. 

Ümidim var, qəbul olsun bu fərzim, 

DüĢənlər düĢməsin özgə gümanə. 

Əgər mə’ruzəmiz məqbul bulsa, 

O vəqtdə sal bu məktubi bəyanə. 

Bunun əksi əgər mövcud deyilsə, 

Məbadə salma, əlbəttə, ə’yanə. 

Səbəb, riĢxənd edib aləm deyərlər, 

Filankəs namə yazmıĢdı filanə. 

Mənə bir çuxa al sabiqdəki tək, 

Qərəz, Ģayəstə olsun ərməğanə. 

Belə çuxa ola xeyli münasib, 

Geyən vəqti fərəh versin rəvanə. 

Çoxun bu iĢdə qıldım əzimudə, 

Qərəzsiz mən çəkərdim imtahanə. 

Əgər alsan və gər ki, almasan da, 

Bu söz məĢhur olub əhli-zamanə. 

Mənim, əlbəttə, aldır xəl’ətimi, 

Gələn vəqtdə gətirmə bir bəhanə. 

Olursuz azimi-Ģəhri-ġamaxı, 

Sizi heç salmasın xalıq ziyanə. 

MİRZƏ İSMAYIL QASİR  - 210

1

40

Bir özgə ərzimiz vardır, cənaba, 

Rəva olmaz düĢə hərgiz nihanə. 

Əgər görsən bizim sərvi-səhini, 

Mənim dəstimlə çək zülfünə Ģanə. 

Sölə, sərvi-səhi, Qasir yazıbdır, 

Mənə göndər o zülfündən niĢanə. 

MİRZƏ İSMAYIL QASİR  - 210

1

41

SAHİBƏ 

Ey sürən ərseyi-cahanda səmənd, 

Yetməsin ol əsasə hiç kəzənd. 

Diqqət ilə bu nəzmimə nəzər et, 

Olasan eĢq daməninə pasənd. 

EĢqbazilik aləmində mənə, 

ġahidi-əqlim belə vermiĢ pənd. 

Yoz bu qövlümdə heç kizbü riya, 

Hüsnünün caninə ola sövkənd. 

Çün pəriĢan olanda türrələri, 

Boynuma keçdi həlqə-həlqə kəmənd. 

Xatirinə onun yetiĢdi məlal, 

DüĢdü baĢimə qülleyi-əlvənd. 

Həsəni, kim gələndə göftarə, 

Dəhənindən tökərdi Ģireyi-qənd. 

Səngidillər onu qılıb mə’yus, 

Yerini etdi layiqi-riĢxənd. 

Hərçi sə’y ilə guĢiĢ etdim mən, 

Olmadı ol zamanda faidəmənd. 

Sahiba, Qasirin bu göftarı, 

Həsənin xatirinə eylə pəsənd. 

MİRZƏ İSMAYIL QASİR  - 210

1

42

DUZ 

Bir baxgilə bu Qasiri-dilsuzə, bəradər, 

Gəl eylə vəfa söhbəti-diruzə, bəradər. 

Bir torba götürmüĢ əlinə gəldi uĢaqlar, 

Ümmidilə dərgahımıza düzə, bəradər. 

Duzdan ötrü daireyi-sərhədi gəzdim, 

Geydim ayağıma neçə gün muzə, bəradər. 

Bilməm nə səbəbdən duz olubdur belə nayab, 

Xalqı eliyibdür hamı dəryüzə, bəradər. 

Bir torba o ağ duzdan əgər olmasa məqdur, 

Barı bizə göndər gilə bir küzə, bəradər. 

ġit zadi yeyə bilməyirəm çox qalıram ac, 

Bais budu gündə tuturam ruzə, bəradər. 

Yoxdur yeməgə yelpənəgü meyveyi-digər, 

Nə qarpuzumuz var, nə də xərbuzə, bəradər. 

Hərgiz ola bilməz bir ovuc duza, bəradər, 

DüĢsə ələ bir mə’dəni-firuzə, bəradər. 

Payızda bir az duz gətirmiĢdi üĢaqlar, 

Ancaq ki, çıxartdı bizi novruza, bəradər. 

GəlmiĢdi bizə kərbi bəlali kiĢi mehman, 

Bağlub dalı qarpız qədəri qozə, bəradər. 

Saqqalına bir Ģanə çəküb, eylədi siyqəl, 

EĢdi buğunu oxĢadı buynuzə, bəradər. 

MİRZƏ İSMAYIL QASİR  - 210

1

43

Əlqissə, bizmiçün duzu göndər gələ zair, 

Döndərgilə bu qəlbimizi buzə, bəradər. 

Naqis eləmə torbanı duzdan, elə təzif, 

Əcvəf qala gər oxĢar o məhmuzə, bəradər. 

MİRZƏ İSMAYIL QASİR  - 210

1

44