Mitokondrial yağ asiDİ oksidasyon bozukluğU

A. KARNİTİN TRANSPORTER BOZUKLUĞU
Karnitin suda çözünen bir kuarterner amindir, uzun zincirli yağ asitlerinin asilkarnitin esterleri şeklinde iç mitokondrial membrandan geçişinde esansiyel bir kofaktördür²¹. Kalp kası ve iskelet kasında karnitine yüksek afiniteye sahip karnitin taşıyıcısı tanımlanmıştır²². Bu katyonik taşıyıcı OCTN2 olarak adlandırılmıştır. Beyin ve karaciğerde bulunan karnitin taşıyıcısının afinitesi çok daha düşüktür. Karnitin transporter bozukluğu kalp kası, iskelet kası, böbrek, fibroblastlar ve lenfoblastlarda bulunan yüksek afiniteli karnitin taşıyıcısında (OCTN2) genetik bozukluk sonucu ortaya çıkar²³. OCTN2’de ki bozukluk SLC22A5 olarak adlandırılmış gende mutasyonlar sonucu oluşur. Bu bozukluk özellikle kas ve böbreklerde karnitin taşıyıcısını etkiler, karnitinin renal geri emilimi sağlanamadığı için ciddi karnitin eksikliğine neden olur²⁴. Karnitin transporter bozukluğu potansiyel ölüm olasılığı olan, otozomal resesif kalıtımlı bir hastalıktır. Erken çocukluk çağına ortaya çıkan kardiyomiyopati, tekrarlayan hipoglisemik hipoketotik koma, kilo alamama, çok çok düşük plazma ve doku karnitin düzeyleri ile karakterizedir. Çoğu hastada hayatın ilk yıllarında ilerleyici, tedavi edilmezse ölümcül, dilate ve/veya hipertrofik kardiyomiyopati ve iskelet kası güçsüzlüğü görülür²⁵. Kas ve karaciğerde belirgin lipit birikimi ve böbreklerden belirgin karnitin kaybı ile karakterizedir. Plazmada eksikliği, idrarda serbest karnitin atılımında artış görülür. Erken tanı ve L-karnitin desteği hayat kurtarıcıdır, karaciğer ve kalp fonksiyon bozukluklarını da içeren patolojilerin geri dönüşünü sağlar. Yüksek dozla L-karnitin tedavisine rağmen doku ve plazma karnitin düzeyleri, böbreklerden sürekli kaçış olması nedeniyle, düşük kalabilir. Hastaların plazma ve kasta karnitin düzeyleri normalin % 1-2’si kadardır. Heterozigotlarda plazma karnitin düzeyleri normalin yaklaşık % 50’si kadardır. Açlıkta idrar organik asit profilinde hipoketotik bir dikarboksilik asidüri paterni görülebilir. Karnitin taşınmasındaki bozukluk fibroblast ya da lenfoblast kültürlerinde gösterilebilir. Hastalar arasında fenotipik değişiklik olabilse de çoğu hastada ilk bir kaç yılda kardiyomiyopati ve tekrarlayan hipoketotik hipoglisemi ataklarına rastlanır. Bazı hastalar çocukluk çağının daha geç dönemlerinde izole kardiyomiyopatiyle karşımıza gelebilir⁸. Bu durum karaciğerde sınırlı ketojenik cevap oluşmasını sağlayan, karaciğer için ayrı bir karnitin taşıyıcısı olmasıyla açıklanabilir.