«мл т*'1шн» «* иа Alisher Navoiy

AUoh - Alloh! N e ajdahodur bu,
Ajdaho demakim, balodur bu.
...Toki jondin erur nishon kxshig‘a,
Andin ermas dame amon kishig‘a.
Jonni olg‘on bila dag4 qo‘ymas,
Tanni yutqon bila dag‘i to‘ymas.
Jismi xokini xokisor aylar,
K o ‘kka ajzosini g'ubor aylar.

---

SADDI ISKANDARIY
ш
 
xCbi'

---

ISKANDARNING YOSHLIGI
Uzoq tarixdan beri Eronda peshdodiylar, 
kayoniylar, ashkoniylar hamda sosoniylar deb 
atalgan sulolalar hukmronlik qilib kelishgan 
bolib, barchasini qo'shganda ularning hukmron- 
ligi 4 336 yil davom etgan. Hikoya qilinayotgan 
vaqtda, eramizdan awalgi III asrda shu mam- 
lakatda Doro nomli shoh ulkan Eron mamlakatini 
boshqarar, qo'shni davlatlar unga bo^sunib, har 
yili xiroj to lab turishardi.
Rum davlati shohi Faylaqus Iskandami bir vay­
rona ichida endigina tug'ilib yiglayotgani, onasi 
esa vafot etganini ко‘rib, uni o'ziga o‘g‘il qilib oladi 
va har tomonlama parvarish qilib, mamlakatni 
idora qilish salohiyatiga ega bolgan davlat arbobi 
sifatida yetishtirishni saroy a’yonlariga topshi- 
radi. Naqumohis degan donishmand alloma uni 
Faylaqus tayinlaganicha parvarish qila boshlaydi.
Iskandar shunday qobiliyatli bola bolib chiqdi- 
ki, ustozi bergan talimning o‘n marta ko'pini tez 
o'rganib olardi. Ko‘pdan ko‘p bilimlami egallagan 
shahzoda harbiy bilimlarni ham jahd bilan o‘rga- 
na boshladi. Uning otgan o'qlari yulduzlarning 
ko'zlarigacha borib yetar, kamandi o'qlari bilan 
falak qal’asi devor-u burjlarini buzib tashlar, gurzi 
ishlatishni mashq qilib olgach, qattiq toshlardan 
osmongacha gard yetkaza olardi. Xullas, harb so- 
hasida hech kim yeta olmaydigan darajaga erishib, 
el orasida mashhur boldi.

---

Bu payt otasi ancha qarib qolgan bolib, hayot 
bilan vidolashish davri yaqinlashib qolgandi.
Qaddining egikligidan xalq uning tuproq sari 
y o l olayotganini anglardi. Jismini kasalliklar 
egallagan chog‘da Iskandar shohlik ishlarini 
boshlashga tayyor bolib edi. Faylaqus olim i 
muqarrarligini sezib, toj-u taxtini Iskandarga 
topshirdi. 0 ‘gliga taxtini topshirgach, o‘zi taxta 
ustiga y o l oldi. Go^yoki daraxt ikki shox ber- 
di-yu, biridan taxta tobut, ikkinchisidan taxt 
yo'ndilar.
Iskandar otasi olim ini ko‘rib, jahonni tark 
etishiga oz qoldi. Otasining qilgan vasiyati unga 
dalda bolib, bu niyatidan qaytardi. «Mulkimga 
begonani qoVmagil, harimim aro hech bir no- 
munosib inson qadam qo'ymasin. Seni istab top- 
ganimdan murodim shu ediki, qachon olam bilan 
xayrlashsam, mening o'mimni egallasang, mening 
nomim shuhratim yelga sovrilmaydi», - deb taldd- 
lagan edi otasi.
Bu so‘z Iskandaming yodiga kelgach, ota par- 
dasiga xursandchilik yetkazishga ahd qildi. Pokiza 
zilol suviga xas-xashak tushirishni ham o‘ziga 
uyat bildi. Otasi motamini tugatishgach, taxt bilan 
muhrli uzukni munosib ко‘rib, otasining taxtiga 
chiqib o'tirdi. Xursandchiliklar qilindi, jomlar 
ko‘tarildi.
Soqiy, g‘amni unuttiruvchi javhariy maydan 
ber, ki undan simirsam, g‘amim qolmasin, ota 
azasidan g'amim qolmasin.
Mug£anniy, shodlik sozini boshla, u bilan shod- 
lik navosini chal.
Faylaqus o‘rtadan chiqib, Iskandarga toj-u tax­
tini berib ketdi.

---