Moliyaviy va boshqaruv hisobi

№ 
Ko’rsatkichlar 
Тovarlarning guruhi 
Ja
mi 
 
 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
 
1. 
Тovarlarning aylanishi 
50 
45 
55 
60 
80 
90 
380 
2. 
Тovarning tannarxi 
32 
23 
31 
37 
47 
40 
210 
3. 
Daromad 
18 
22 
24 
23 
33 
50 
170 
4. 
Do’konning xarajatlari, ja’mi, 
shundan 
8 
10 
11 
11 
15 
25 
80 
4.1 
Тartibga solinadigan, ja’mi, 
shundan 
6 
5 
6 
6 
8 
14 
45 
4.1.1 O’zgaruvchan 
3,6 2,8 3,4 3,4 4,8 
8 
26 
4.1.2 O’zgarmas 
2,4 2,2 2,6 2,6 3,2 
6 
19 
4.2 
Тartibga solinmaydigan, ja’mi, 
shundan 
2 
5 
5 
5 
7 
11 
35 

---

367 
4.2.1 O’zgaruvchan 
1,1 2,2 2,2 2,2 3,1 
6 
16 
4.2.2 O’zgarmas 
0,9 2,8 2,8 2,8 3,9 
5 
19 
5. 
Do’konning olgan foydasi 
10 
12 
13 
12 
18 
25 
90 
6. 
Idoraning sarfi, ja’mi, shundan 
3 
4 
5 
4 
6 
8 
30 
6.1 
Тartibga solinadigan 
2 
2,7 
3 
2,6 3,7 
5 
17 
6.2 
Тartibga solinmaydigan 
1 
1,3 
2 
1,4 2,3 
3 
13 
7. 
Yakuniy foyda 
7 
8 
8 
8 
12 
17 
60 
Segmentlar bo’yicha o’tgan oyda tuzilgan hisobotlarning ma’lumotlariga 
asosan keyingi yil uchun do’konlarning budjetlari tuziladi, mas’uliyat markazlari 
yuqori darajada foyda olish uchun tovarlarning guruhlari bo’yicha aylanishi va 
olinadigan 
daromadi 
muqobillashtiriladi. 
Chunki 
ushbu 
hisobotning 
ma’lumotlaridan kompaniyaning hamma bo’limlari o’zlarini qiziqtirgan 
parametrlar bo’yicha foydalanishi mumkin. 
Yuqorida ta’kidlaganimizdek, tovarlarning turlari va ularning aylanishini 
nazorat qilish uchun sotuv bo’limini muomala sarflarining xajmi qiziqtirmaydi 
Ҳisobotlarning to’liq va har tomonlama tahlili bilan tegishli bo’limning buxgalteri 
va kompaniyaning tahlil guruhi shug’ullanadi. 
Agarda ushbu hisobotlarda budjetning bajarilishi yuzasidan e’tiborga loyiq 
farqlar aniqlansa, u vaqtda ushbu tahlil va farqning vujudga kelish sabablarini 
aniqlash uchun tegishli bo’limlar ham jalb qilinadi. Agarda kompaniyaning ishi 
yaxshi rivojlanayotgan bo’lsa, u vaqtda do’kon va bo’limlardan ko’rsatkichlar 
qisqartirilgan holda hisobotlar olinadi. 
Rejalashtirilgan davr (oy)ning oxirida ushbu segmentlarning faoliyatini 
baholash va olingan ma’lumot-ko’rsatkichlarni chuqur tahlil qilish lozim. Buning 
uchun esa do’konlar, omborlar va markaziy idora bo’yicha hamma zarur 
ko’rsatkichlar aks ettirilgan hisobotlar taqdim qilinadi. 

---

368 
Do’konning xodimlari va direktorning ixlosi esa faqat ularning mehnatini 
rag’batlantirgan vaqtdagina oshadi va o’zining kasbiga mehrini uyg’otadi. 
Natijada do’konning foydasini oshirishdan manfaatdor bo’lgan direktor esa 
do’konning faoliyatida sodir bo’ladigan va bo’lgan xarajatlarning ustidan qattiq 
nazorat o’rnatadi va tartibga soladi. Uning xodimlari ham direktor bilan 
hamjihatlikda faoliyat ko’rsatib do’konning rivojlanishiga ko’maklashadi. Ushbu 
yo’nalishni qo’llab quvvatlash foydaning xajmidan kelib chiqqan holda 
belgilangan iqtisodiy rag’batlantirishning miqdori, mansab pog’onalaridan 
ko’tarilishi va faoliyatidagi huquqlarining kengaytirilishi bilan amalga oshiriladi 
(9.10-jadvalga qarang). 
9.10-jadval 
20xx yil mart oyida 12-do’kon bo’yicha budjetning bajarilishi bo’yicha 
hisobot (ming so’m)