Morfemika (so'z tarkibi) bo'limi deyiladi. So'zning eng kichik ma'noli qismiga morfema

1) EGALIK qo'shimchalari:

Birlik
I. -m, -im
II. -ng, -ing
III. -i, -si
Ko’plik
I. -miz, -imiz
II. -ngiz, -ingiz
III. -(lar)i

2) KELISHIK qo'shimchalari:

I. Bosh kelishik: (-)
II. Qaratqich kelishik: -ning
III. Tushum kelishik: -ni
IV. Jo’nalish kelishik: -ga(-ka, -qa)
V. O’rin-payt kelishik:-da
VI. Chiqish kelishik:-dan.

3) BOG'LAMA lar:

Birlik
I. -man
II. -san
III. –dir
Ko’plik
I. -miz
II. -siz
III. -dir(lar)

4) SHAXS-SON qo'shimchalari:
1-tuslanish:

Birlik
I. -m
II. -ng
III. (–)
Ko’plik
I. -k
II. -ngiz
III.(–)

2-Tuslanish

Birlik
I. -man
II. -san
III. (–)
Ko’plik
I. -miz
II. -siz
III.(–)

3-tuslanish. Buyruq-istak mayli qo’shimchalarining aynan o’zi.
5) ZAMON qo'shimchalari:

1. 
   O'tgan zamon: -di, -b, -ib, -gan ;
   
2. 
   Hozirgi zamon -yap(-yapti) -moqda, -yotir, -ayotir, -yotib, -ayotib;
   
3. 
   Kelasi zamon -ar, -r, -ur, -gay, -gusi, -ajak, -moqchi
   

6) MAYL qo'shimchalari:

1. 
   Xabar mayli: qo’shimchasi yo’q
   
2. 
   shart mayli -sa;
   
3. 
   Buyruq-istak mayli:
   

Birlik
I. -y, -ay
II. -gin, -qin, -kin
III. –sin
Ko’plik
I. -ylik, -aylik
II. -ng, -ing, -ngiz, -ingiz
III. -sin(lar)

Ushbu 6 ta tur o'z ichida quyidagicha ikki turga bo'linadi:

1) ISMNING MUNOSABAT SHAKLLARI: egalik, kelishik va bog'lamalar
2) FE'LINING MUNOSABAT SHAKLLARI: zamon, shaxs-son va mayl qo'shimchalari.
LUG'AVIY SHAKL YASOVCHILAR HAQIDA MA'LUMOT
Asosga qo'shilib unga qo'shimcha lug'aviy ma'no beradigan shakl yasovchilarga LUG'AVIY SHAKL YASOVCHILAR deyiladi va ular quyidagilardir: Ot turkumiga xos lug'aviylar: otlarning kichraytirish-erkalash, achinish, ko'plik, chegara ma'nosini, o'rin-joyga xoslikni bildiruvchi ushbu qo'shimchalar otning lug'aviy shakllaridir:

• 
  -choq. Qo'zichoq, toychoq
  
• 
  -chak. Kelinchak
  
• 
  -jon. Ukajonim
  
• 
  -oy. Komilaoy
  
• 
  -lar. Insonlar
  
• 
  -gina. Qizginam
  
• 
  -gacha. Farg'onagacha
  
• 
  -cha. Kitobcha
  
• 
  -xon. Otaxon
  
• 
  -dagi. Jizzaxdagi
  
• 
  -niki. Mansurniki
  

Sifat turkumiga xos lug'aviylar: sifatning darajalarini ifodalab keladigan ushbu qo'shimchalar sifatning lug'aviy shakllaridir:

• 
  -ish. Qizg'ish, sarg'ish, ko'kish
  
• 
  -roq. Balandroq, aqlliroq
  
• 
  -imtir. Ko'kimtir
  
• 
  -mtir. Qoramtir
  

Son turkumiga xos lug'aviylar: sonning ma'no turlarini hosil qiluvchi quyidagi qo'shimchalar sonning lug'aviylari hisoblanadi:

• 
  -ov. Beshovini ham ayadim.
  
• 
  -ala. Ikkala usta qoyil qilishdi.
  
• 
  -ovlon. Oltovlon ola edi, yutqazdi.
  
• 
  -ta. To'qqizta tosh olib keldim.
  
• 
  -tacha. Mingtagacha ism aytdi.
  
• 
  -lab. Yuzlab choralar ko'rildi.
  
• 
  -larcha. Minglarcha ishtirokchilar
  
• 
  -tadan. Beshtadan tarqating.
  
• 
  -nchi. Yettinchi bo'lmani chiqardi.
  
• 
  -inchi. O'ninchi sinfda o'qiyman.
  

Olmosh turkumiga oid lug'aviylar: ko'rsatish olmoshlariga qo'shilib keladigan quyidagi qo'shimchalar olmoshning lug'aviylaridir:

• 
  -dek. Mana shundek
  
• 
  -day. O'shanday
  
• 
  -aqa. Shunaqa
  
• 
  -cha. Buncha
  

Tegishlilik qo'shimchasi "-niki" har qanday turkum tarkibida qo'llanilaveradi.
Fe'l turkumiga oid lug'aviylar: fe'lning bo'lishsizlik shaklini, nisbat va xoslangan shakllarini ifodalab keladigan quyidagi qo'shimchalar fe'lning lug'aviylaridir:
1. Bo'lishsizlik: -ma. Bormasin, olib kelmaganmiz.......
2. Fe’l nisbatlari:

1. 
   Aniq nisbatning qo'shimchasi mavjud emas.
   
2. 
   O'zlik nisbat: -n, -in, -l, -il. o'ylanmang, yashirining, qiynalmasin, davraga qo'shiling.....
   
3. 
   Majhul nisbat: -n, -in, -l, -il. () ishlangan edi, olib kelingan, sabzavotlar to'g'ralgan edi, tadbir to'xtatilsin.....
   
4. 
   Birgalik nisbat: -sh, -ish. tozalashsin, qaytib ketishmoqchi....
   
5. 
   Orttirma nisbat: -t, -tir, -dir, -ir, -iz, -ar, -sat, -gaz, -qaz, -qiz, -giz, -g'iz.... ishlatmoq, uyaltirmoq, yozdirmoq, pishirmoq, tomizmoq, qaytarmoq, ko'rsatmoq, yurgazmoq, yutqazmoq, yotqizmoq....