|
1. Kapital nəzəriyyələri
Müasir bazar iqtisadiyyatı şəraitində kapitalkateqoriyasının öyrənilməsi, onun hərəkətininnəzərdən kecirilməsiazad sahibkarlar üçün böyüknəzəri və təcrübəvi əhəmiyyətə malikdir. Tarixi ardıcıllıq baxımından kapital nəzəriyyələrini belə qruplaşdırmaq olar: birincisi, kapitalın merkantilist təsviri; ikinci, kapitalın fiziokrat tədqiqi; üçüncü, kapitalın klassik burjuatərifi; dördüncü, kapitalın marksist tərifi;beşinci, Kapitalın neoklassikvə müasir izahı.
XV əsrdəburjua siyasi iqtisadının ilk cərəyanı merkantilizm meydana gəldi. Merkantilizm italyanca «tacir» sözündən əmələ gəlib. XVI - XVIII əsrlərdə Qərbi Avropa ölkələrinin iqtisadi inkişafında baş verən mühüm dəyişiklikləri merkantilizm özündə əks etdirir. Merkantilistlər sərvəti pul ilə eyniləşdirirdilər. «Sərvət puldur» - deyə onu qızıl və gümüş yığıımından ibarət sayırdılar.
İIk memantilizm XV-XVI əsrlərdə, son merkantilizm isə XVII - XVIII əsrlərdə fəaliyyətdə olmuşdur. İ1k sistem «Monetar sistem» («Sİkkə sistemi»), son inkişaf təlimi isə «Manufaktura sistemi» adlandırılmışdır. Inkişaf etmiş merkantilizm «aktiv ticarət balansı» sistemini müdafiə edirdi. Artıq merkantilistlər pula həqiqi kapital kimi yanaşırdılar. Onlar göstərirdilər ki, pulun yeni pul «yaratması» üçün o, hərəkətə gətirilməlidir.
Dostları ilə paylaş: |
