Mövzu: 2 Təhsildə sosial-psixoloji xidmətin mövzusu, məqsədi, vəzifələri və prinsipləri Plan

8. Psixoloji xəritənin tərtibi.
İnsanlararası münasibətlərin öyrənil­məsi yolu ilə psixoloq hər bir şagirdin psixoloji portretini yaratmış olur. Psixoloqun fəaliyyətinin nəticəsi olan bu sə­nəd hər bir şagird üçün tərtib edilir və fərdi-psixoloji xəritə ad­lanır. Psixoloji xəritə hər bir şagird haqqında bir dəfə tərtib olunur və ona şagirdin orta təhsil müddətində əlavələr edilir.
Psixoloqun tərtib etdiyi fərdi-psixoloji xəritə təxminən aşağıdakı bölmələrdən ibarət ola bilər:

50. 
    Ailə, şagirdin valideynlərinin adı, soyadı və atasının adı. Uşaqla birgə yaşayan qohumlar və ailə üzvləri. Onların yaşı, təhsili, vəzifəsi və iş yeri. Ailənin mənzil şəraiti, maddi vəziy­yəti və digər xüsusiyyətləri;
    

2. 
   Şagirdin fiziki inkişafı və sağlamlığı, fiziki qüsurların olub-olmaması, sağlamlıq durumu;
   
3. 
   Temperament və xarakter xüsusiyyətləri;
   
4. 
   Psixi və emosional proseslərin xüsusiyyətləri və inkişafı;
   
5. 
   İdrak və təlim qabiliyyət və bacarıqlarının xüsusiyyətləri və inkişafı;
   

6. Özünüqiymətləndirmə və iddia səviyyəsi;

7. 
   Maraqlar və meyillər. Məktəbdə, maraq kurslarında və bölmələrdə və s. məşğələlər;
   
8. 
   Davranışın xarakterik xüsusiyyətləri;
   
9. 
   Şagirdin yaşıdları və yaşlılarla münasibətləri;
   
10. 
    Şagirdin təlimə münasibəti və təlim uğurları;
    
11. 
    Şagirdin peşəyönümü və peşə maraqlan;
    
12. 
    Şagirdin şəxsiyyətinin digər xüsusiyyətləri;
    

Fərdi-psixoloji xəritənin qeyd olunan bölmələri şərtidir və ona əlavələr də edilə bilər. Göstərilən hər bir bölməyə aid məlumatların əldə edilməsi məqsədilə psixoloq müxtəlif me­tod və metodlardan istifadə edə bilər. Məsələn,
1. “Mənim yaxşı və pis xüsusiyyətlərim”, “Mən kim olmaq istəyirəm”, “Mənim həyat idealım” və s. mövzularda inşalar;
2. Şagirdlərin müxtəlif fəaliyyət növlərinə və tədris fənləri­nə münasibətini, maraq və meyillərini, dərk edilmiş motivlərini müəyyən etmək üçün anket sorğuları;
3. Özünüqiymətləndirmə. Şagirdə özünün icra etdiyi tədris işlərini qiymətləndirmək təklif olunur;
4. Sərbəst tapşırıqlar. Şagirdə verilmiş tapşırıqlardan, məsələ və misallardan istənilən sayda və istəni­lən xarakterdə olan sərbəst olaraq seçmək təklif olunur. Seçi­min xarakterinə və sayına görə şagirdin bir çox xüsusiyyətlərini müəyyən etmək olar.
Bundan başqa, psixoloq müxtəlif psixodiaqnostik metodlardan, xüsusilə psixoloji testlərdən istifadə etməklə hər bir şagirdin psixoloji xüsusiyyətlə­ri haqqında məlumat əldə edə bilər.
Şagirdin psixoloji xəritəsi təxminən ildə 2 dəfə doldu­rulur. Psixoloq hər bir şagird haqqında əldə etdiyi məlumatları fərdi-psixoloji xəritələrə qeyd etməzdən əvvəl fakt və məlu­matların obyektiv və etibarlı olması üçün həmin sinifdə dərs deyən müəllimlər və sinif rəhbərləri ilə birgə pedaqoji-psixoloji konsilium keçirməlidir. Konsiliumlar ayn-ayn siniflərdə tərbi­yə işinin vahid sistemini, zəruri korreksiya-inkişafetdirici proq­ramların tərtibi, sinif-şagird kollektivinin gələcək inkişaf pers­pektivlərini müəyyən etmək baxımından da faydalıdır.