MÖVZU-18. YIVDƏ DEFORMASIYA YARADAN YÜK ÜÇÜN ŞUMILOV DÜSTURU
Yakovlev düsturunun çıxarılışında ox üzrə yükün bütün çəkisinin və radial təzyiqin bütünlüklə birinci tam yivə təsir etməsi nəzərdə tutulmuşdur. Həqiqətdə isə birinci yivin kəsiyində bu yüklər tam qiymətlərində təsir etmirlər. P.P.Şumilov tədqiqat apararaq tapmışdır ki, boru muftaya daxil olan yerdə qalınlıq azaldığı üçün bir qədər elastik deformasiyaya (əyilməyə) uğrayır. Bunun nəticəsində birinci yiv üzərindəσ1 və σ2 gərginliklərinni cəmi σ'max<σmax olur.
Ona görə də hesablanan Pdef yükü təcrübədəki qiymətdən biq qədər az alınır. Bu fərqi nəzərə alaraq Şumilov aşağıdakı ifadədə verir:
Burada, – yüklənmənin azalması əmsalı adlanır.
δ və b - borunun uyğun olaraq hamar yerdəki və birinci yiv altındakı qalınlığıdır.
Ox üzrə yükün birləşmədəki yivlər arasında bərabər bölünməsini nəzərə almaqla Pdef yükü üçün D.J.Moçernyuk aşağıdakı düsturu çıxarmışdır:
Burada, - əsas müstəvidə (birinci yiv üzrə) borunun orta diametri; - Puasson əmsalı; =0,8-0,9-dartılma və sıxılma üçün proporsionallıq hədlərinin nisbətidir; C – yivli mufta birləşməsinin xarakterləndirən ölçüsüz əmsaldır C= m; muftanın orta diametri; m- muftanın orta diametr kəsiyindəki qalınlığıdır.
Əgər C=0, μ=0 və =D qəbul edilərsə, onda D.J.Moçernyuk düsturu Yakovlev düsturuna çevrilər.Göstərilən düsturlarından təcrübədə geniş tətbiq olunan Yakovlev düsturudur .
Azərbaycan Elmi Tədqiqat Neft institunun əməkdaşları göstərirlər ki, Yakovlev və Şumilov düsturlarında D ilə φ üçün daha yaxın əsaslandırılmış qiymətlər seçdikdə hesablama nəticələri onların düsturlarında eyni alınır. Ona görə də Yakovlev və Şumilov düsturlarında D yerinə D=Dor-δ, φ=70 yazmaqla hesablama aparmaq təklif edilmişdir.
Dostları ilə paylaş: |
