MÖvzu informatikanin bəZİ anlayiş VƏ elementləRİ
Yüklə 2,14 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
ARPANET texnologiyaları əsasında ölkənin müxtəlif bölgələrində olan yüksək sürətli superkompüterləri birləşdirən yeni qlobal şəbəkə yaratdı. Bu NSFNET (National Science Foundation NETwork - Milli elm fondunun şəbəkəsi) idi. NSFNET daha kiçik şəbəkələrin (o vaxtlar tanınmış olan USENET və BITNET şəbəkələrinin) birləşməsindən yaranmışdı və həm də ARPANET-lə müqayisədə daha yüksək buraxılış imkanlarına malik idi. Odur ki, 1990-cı ildə ARPANET öz fəaliyyətini dayandırdı. ABS müdafiə Nazirliyi ARPANET layihəsi üzərində işləri dayandırana qədər artıq qlobal şəbəkə strukturu mövcud idi və bütün dünya üzrə universitetlər və müxtəlif təşkilatlar əlaqə üçün ondan istifadə edirdilər. Bu şəbəkə İnternet şəbəkəsi idi. İnternetin strukturu İnternet bütün dünyada milyonlarla kompüteri özündə birləşdirən və vahid informasiya məkanına malik qlobal kompüter şəbəkəsidir. İnternet, şəbəkəyə qoşulmuş bütün kompüterlər arasında informasiya mübadiləsini təmin edir. İnternetin strukturu düyün nöqtələrində bir-biri ilə rabitə xətləri ilə əlaqələndirilmiş kompüterlər yerləşən hörümçək torunu xatırladır. Yüksək sürətli rabitə xətləri ilə əlaqələndirilmiş İnternet qovşaqları İnternetin bazisini təşkil edir. Bunlar müxtəlif internet xidmətləri təklif edən provayderlərdir. İnternet istifadəçilər üçün müxtəlif xidmətlər təklif edir. Bu təkliflərin hər birində informasiyanın ötürülməsi (göndərilməsi) üçün müəyyən qaydalar mövcuddur. Həmin qaydalar protokollar adlanır. Adətən istifadəçi şəbəkəyə daxil olarkən WWW (World Wide Web - Ümumdünya hörümçək toru - всемирная паутина) xidmətindən və elektron poçtundan daha çox istifadə edir. Əslində WWW (Ümumdünya hörümçək toru) veb-serverlərdə saxlanılan saytlar çoxluğu, başqa sözlə desək, hipermətnlərdən ibarət səhifələr sistemidir. WWW (World Wide Web) texnologiyasının əsası hələ 1969-cu ildən qoyulub. Bu texnologiyaya görə istənilən bir mətn sənədi digər bir sənədlə əlaqəli ola bilər, həmçinin mümkündür ki, axırıncı sənəddə də başqa bir sənədin əlaqəsi mövcud olsun. Bu əlaqələr hiperəlaqələr (hyperlink) adlanır. Beləliklə, WWW (World Wide Web) – ümumdünya informasiya sistemi (şəbəkəsi) hiperəlaqələr vasitəsilə bir-biri ilə əlaqələndirilmiş səhifələr sistemidir. Başqa sözlə, WWW bir-biri ilə xüsusi əlaqələrlə bağlı olan çoxsaylı sənədlər – səhifələr toplusudur. Ümumdünya informasiya şəbəkəsinin ən kiçik vahidi səhifə adlanır. Səhifədə mətnlə yanaşı digər elementlər məsələn, şəkillər, səs, animasiyalar, video və s. elementlər də ola bilər. Ən əsası isə ondan ibarətdir ki, bunların arasında başqa səhifələrə keçidlər üçün nəzərdə tutulan hiperəlaqələr var. Belə əlaqələr adicə mətnin sətirlərində və ya sözlərdə göy rənglə seçilmiş formada ola bilər. Əlaqə üzərində mausun sol düyməsi basılan kimi yeni səhifə açılır. Hər yeni açılan səhifədəki hiperəlaqələrdən biri üzərində mausun sol düyməsi basıldıqca səhifədən- səhifəyə sonsuz keçidlər baş verir. Bu səhifələr Web-səhifələr (və ya İnternet-səhifələr) adlanır. İnternetə qoşulma üsulları İnternetə qoşulma üsulları. Müasir dövrdə ona yaxın İnternetə qoşulma üsulları mövcuddur. Təbiidir ki, bu İnternet qoşulmaları bir-birindən internet əlaqələrinin keyfiyyəti ilə, yəni əlaqənin stabilliyi və informasiyanın ötürülmə sürətilə fərqlənirlər. İndi isə bu qoşulmaların bəziləri ilə qısaca tanış olaq. 54 1. Dial-Up модем vasitəsiə qoşulma (adi modemlə qoşulma). Bu qoşulma üsulu ən köhnə olmaqla modem və telefon xətti vasitəsilə qlobal şəbəkədə geniş istifadə olunan üsuldur. Bununla yanaşı indiki dövrdə daha müasir üsullara üstünlük verildiyinə baxmayaraq, bu üsullar yüksək sürətli xətlər vasitəsilə daha sürətli və daha etibarlı şəbəkə qoşulması imkanı olmayan yerlərdə istifadə edilir. 2. ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line –Asimmetrik rəqəmli abonent xətti) modem vasitəsilə qoşulma. Bu qoşulma üsulu Dial-Up ilə müqayisədə daha mükəmməl və müasirdir. Bu üsul telefon xətti və xüsusi modem (ADSL) vasitəsilə ümumdünya kompüter şəbəkəsinə yüksək sürətli giriş imkanı verir. Həmçinin verilənlərin şəbəkə üzrə keyfiyyətli və yüksək sürətli ötürülməsi təmin edilir, həm də İnternetdə işləyə-işləyə telefonla sərbəst şəkildə danışmaq mümkün olur, yəni telefon azaddır. 3. Ayrılmış xətlə qoşulma. Ayrılmış xətt dedikdə rabitə xətti (verilənlərin ötürülmə kanalı) nəzərdə tutulur. Belə qoşulmada verilənlərin ötürülməsi xüsusi kabellə həyata keçirilir. Belə ki, bu kabel bir tərəfdən provayderin qurğusuna, digər tərəfdən isə istifadəçinin (kliyentin) kompüterinin şəbəkə kartına birləşdirilir. Bu cür ayrılmış xətlər müxtəlif tipli olurlar və əlaqə xəttinin kompüterə birləşmə qaydası və verilənlərin ötürülmə sürətilə fərqlənirlər. 4. Mobil telefonla qoşulma. Mobil telefonun istifadəsi kütləvi hal aldığından (az qala hər bir şəxs mobil telefon işlədir) internetə qoşulmanın bu variantı getdikcə daha da populyar olur. Belə ki, mobil telefondan istifadə edən hər bir şəxs qlobal şəbəkəyə daxil olmaq arzusunu reallaşdıra bilər. Yəni bu günkü gündə faktiki olaraq bütün provayderlər internetə qoşulmaq üçün ənənəvi modemlərin əvəzinə mobil telefonların xidmətindən istifadə etməyi təklif edir. Belə qoşulmada noutbuklar işlədən istifadəçilər üçün mobil rabitə mövcud olan istənilən yerdə internetdən istifadə etmək imkanı yaranır. 5. Peyk vasitəsilə qoşulma. Bu üsul telefon xətlərindən kifayət qədər uzaq olan, eləcə də mobil rabitə siqnalları çatmayan və çətin keçilən məkanlarda kompüteri şəbəkəyə qoşmağa imkan verir. Yəni istifadəçinin hansı məkanda olmasına baxmayaraq internetə girişi olacaq. Odur ki, başqa qoşulma imkanları olmadıqda Peyk vasitəsilə qoşulmadan istifadə edilir. Peyk vasitəsilə internetə qoşulma birtərəfli (yalnız verilənləri qəbul edir) və ikitərəfli (verilənləri ötürür və qəbul edir) ola bilir. Peyk internetinə qoşulmaq üçün peyk antennası, peyk modemi və siqnalların çevrilməsi üçün konvertor tələb olunur. 4.2. İnternet Explorer 8 proqramı. İnternetdə iş. İnternet Explorer proqramında sazlama işləri. İnternetə çıxış və bu qlobal kompüter şəbəkəsi üzrə səyahət üçün xüsusi proqramlar – brauzerlər nəzərdə tutulur. O cümlədən, Windows 7 əməliyyat sisteminin tərkibinə bu sistemin öz brauzeri daxildir. Bu, İnternet Explorer 8 proqramıdır. Bu proqram istifadəçilərin internetdə rahat işləməsini təmin edən çox geniş yayılmış veb-brauzerdir. İnternet Explorer 8 brauzeri əvvəlki versiyalarla müqayisədə veb-səhifələr üzrə daha sürətli, daha sadə və daha təhlükəsiz hərəkəti təmin edir. Ümumiyyətlə, İnternet Explorer 8 proqramı kompüter istifadəçiləri üçün ücu-bucağı görünməyən böyük elektron şəbəkə dünyasına geniş pəncərə açır. İnternet Explorer 8 brauzeri ilə ilk tanışlıq. Adətən İnternet Explorer proqramının işarəsi tapşırıqlar panelinin üzərində bərkidilmiş olur və elə həmin işarədən istifadə etməklə proqramı icra etmək olar. Bununla yanaşı Baş menyudan Start All Proqramsİnternet Explorer 8 əmrini icra etməklə də bu proqramı işə salmaq olar. 55 İnternet Explorer brauzeri birinci dəfə icra olunarkən proqramın sazlanması üçün xüsusi dialoq pəncərəsi açılır və həmin pəncərədə zəruri sazlanma parametrləri seçildikdən sonra əsas səhifə (Ev səhifəsi - HomePage) yüklənir. Windows İnternet Explorer proqramında əvvəlki versiyaların bütün üstünlükləri nəzərə alınmış və bir sıra yeni imkanlar da əlavə edilməklə proqram daha da təkmilləşdirilmişdir. Bunun da nəticəsidir ki, İnternetdə iş daha sürətli, daha sadə və daha təhlükəsiz olmuşdur. İnternet Explorer 8 proqramının pəncərəsi. Bələdçi proqramı pəncərəsində gördüyümüz elementləri İnternet Explorer pəncərəsində də görürük. Belə ki, İnternet Explorer proqramı pəncərəsində də menyu sətri susmaya görə gizlədilmiş olur və bütün əsas əməliyyatlar alətlər paneli üzərindəki müvafiq düymələr vasitəsilə yerinə yetirilir. İnternet Explorer 8 pəncərəsində bir neçə alətlər paneli var: Menyu paneli (və ya menyu sətri), Seçilmişlər paneli və Əmrlər paneli. Bundan əlavə pəncərədə Ünvanlar sətri, Axtarış sətri və həmçinin Vəziyyət sətri də yerləşir. İnternet Explorer 8 proqramı pəncərəsinin əsas elementlərinə baxaq. Back (Geri- Назад). Bu düymə əvvəlki baxılmış səhifələrə ardıcıl keçidləri təmin edir. Belə ki, əvvəl baxılmış hər hansı səhifəyə keçmək üçün həmin səhifə yenidən açılana qədər bu düymə basılır. Forward (İrəli-Вперед). Bu düymənin funksiyası Back (Geri) düyməsinin funksiyasının əksinədir. Belə ki, əvvəl baxılan səhifəyə qayıtdıqdan sonra yenidən axırınsı açılmış səhifəyə keçmək üçün bu düymədən istifadə edilir. Nəzərə almaq lazımdır ki, bir neçə səhifə ardıcıl açıldıqda İnternet Explorer proqramı onların açılma ardıcıllığını yadda saxlayır. Bu isə əvvəl açılmış elektron səhifələrin istənilən birini yenidən açmaq üçün işi çox asanlaşdırır. Yəni bu halda zəruri səhifə açılana qədər Back (Geri) düyməsinin bir neçə dəfə ardıcıl basılmasına ehtiyac qalmır. Belə ki, əvvəl açılmış çoxsaylı səhifələrdən istənilən birinə tez qayıtmaq üçün Forward (İrəli) düyməsinin sağındakı kiçik ox işarəsi üzərində mausun sol düyməsi basılır və açılan siyahıdan (şəkil 11.3) zəruri səhifənin adı seçilir. Beləliklə, Back (Geri) və Forward (İrəli) düymələri açıq veb-səhifələr üzrə hərəkət etmək üçün istifadə edilir. Refresh (Yeniləmək - Обновить). Bu düymə vasitəsilə səhifə yenidən yüklənir. Adətən bu düymədən səhifə çox ləng yüklənən zaman və ya səhifədə əks olunan informasiyanın birinci yükləmədən sonra yeniləşməsi üçün istifadə olunur. Stop (Dayanma - Стор). Bu düymə səhifənin yüklənməsini yarımçıq dayandırır. Elektron səhifənin yüklənmə prosesi çox uzun çəkirsə və ya istifadəçi səhifənin ünvanını səhv daxil edibsə, belə hallarda yüklənmə prosesini yarımçıq dayandırmaq üçün bu düymədən istifadə edilir. Address Bar (Ünvanlar sətri – Адресная строка). Ünvanlar sətri İnternet şəbəkəsindən açıb baxmaq istədiyimiz istənilən veb – səhifənin ünvanını daxil etmək üçün nəzərdə tutulur. Yəni istənilən veb-səhifəyə baxmaq üçün onun ünvanını ünvanlar sətrindən daxil edərək Enter düyməsini basmaq kifayətdir. Search (Axtarış sətri – Строка поиска). Bu sətir axtarış üçün, daha doğrusu axtarış sorğusu üçün mətn daxil etməyə imkan verir. Belə ki, bu sətirdən müəyyən sözün elə ilk hərfləri daxil edilən kimi müvafiq sorğular siyahısı əks olunur. Bu sorğular arasından zəruri olanını seçmək kifayətdir ki, müvafiq səhifə açılır. Favorites (Seçilmişlər – Избранные). Bu düymə vasitəsilə İnternet Explorer pəncərəsinin solunda xüsusi panel açılır. Həmin panel üzərində yerləşən Favorites (Seçilmişlər), Feeds (Veb-kanallar) və History (Jurnal) düymələri vasitəsilə eyni adlı panellər ekrana çıxarıla bilər. Bu panel üzərində yerləşən Add to Favorites (Seçilmişlərə əlavə etmək) düyməsi vasitəsilə lazımlı səhifələri Favorites (Seçilmişlər) qovluğuna yerləşdirmək olar. 56 Favorites Bar (Seçilmişlər paneli- Панель избранное). Bu panel üzərində adətən tez-tez istifadə olunan saytlar, veb-səhifələr və ya veb-kanallar yerləşdirilir. Eyni zamanda Add to Favorites Bar (Seçilmişlər panelinə əlavə etmək-Добавить на панель избранного) düyməsindən istifadə etməklə cari səhifəni seçilmişlər siyahısına əlavə etmək olar. Bu halda həmin səhifənin müvafiq piktoqramı həm də Favorites Bar (Seçilmişlər paneli) üzərinə əlavə edilir. İnternet Explorer pəncərəsinin yuxarısında həm də bir sıra zəruri əmrlərin icrası üçün nəzərdə tutulan xüsusi əmrlər paneli - Command Bar (Əmrlər paneli – Панель команд) (və ya əmrlər sətri) yerləşir. İnternet Explorer brauzerinin bu panel üzərində yerləşən idarəetmə elementləri arasında bir neçə düymə və açılan menyular yerləşir. Bu elementlərə baxaq. Home (Evə – Домой). Bu düymə əsas səhifəyə (ev səhifəsi) keçmək üçün istifadə edilir. Feeds (Cari səhifədə olan Veb - kanallara baxmaq - Просмотр каналов на этой странице). Bu düymə cari səhifədə olan (ola bilən) veb-kanalların siyahısını əks etdirir (veb kanallar haqqında daha ətraflı bir az sonra verilir). Read Mail (Poçtu oxumaq - Читать почту). Sistemdə susmaya görə quraşdırılmış poçt proqramını açır. Windows 7 sisteminin tərkibində susmaya görə elektron poçt proqramı quraşdırılmış olmur. Yəni bu proqram ayrıca quraşdırılmalıdır. Print (Çap – Печать). Çap parametrlərini quraşdırmaq və cari səhifəni çap etmək üçündür. Bu düymənin sağındakı kiçik ox işarəsi vasitəsilə açılan əmrlər menyusundan müvafiq əmrləri seçməklə çapdan əvvəlki görünüşə baxmaq və səhifə parametrlərini sazlamaq olar. Page (Səhifələr menyusu – Меню «Страница»). Bu düymə basıldıqda cari veb - səhifə üzərində müxtəlif əməliyyatlar aparmağa imkan verən əmrlər menyusu açılır. Safety (Təhlükəsizlik menyusu - Меню «Безопасность»). Bu menyuda İnternet Explorer brauzerinin təhlükəsizlik parametrləri əks olunur. Tools (Xidmətlər münyusu - Меню Сервис). Bu düymə İnternet Explorer proqramının sazlanması və idarə olunması üçün nəzərdə tutulan menyunu açır. Help (Kömək-Справка). İnternet Explorer proqramı ilə bağlı məlumat almağa kömək edir. Kontekst menyunun yuxarı hissəsindəki parametrləri seçməklə müvafiq panellərin pəncərədə əks olunmasını, eləcə də onların bərkidilməsini təmin etmək olar. O cümlədən, Menu Bar parametri menyu panelinin (sətrinin), Favorites Bar parametr seçilmişlər panelinin, Command Bar parametri əmrlər panelinin (sətrinin) Status Bar vəziyyət sətrinin ekranda əks olunmasını təmin edir. Kontekst menyunun Compatibility View Button (Uyğunluq - Представление совместимости) parametri oxunan veb-səhifələrin brauzerin versiyası ilə uyğunluğunu təmin edir. Həmçinin Customize (Sazlamaq – Настройка) əmri ilə açılan alt menyudakı parametrlər panellər üzərində yerləşən düymələrin sazlanması üçün tətbiq edilir. Məsələn, Refresh (Yeniləmək) və Stop (Dayanma) düymələrinin pəncərədə yerini dəyişmək üçün Show Stop and Refresh Buttons before Address Bar (Dayanma və Yeniləmək düymələrini Ünvanlar sətrindən əvvəldə əks etdirmək - Отображать кнопки «Остановить» и «Обновить» перед Адресной строкой) parametri seçilir. Eyni qayda ilə də bütün düymələrin yanında adlarının əks olunması, yalnız bəzi düymələrin yanında adlarının əks olunması, yalnız ikonaların əks olunması menyunun müvafiq parametrlərinin seçilməsilə tənzimlənir. Digər tərəfdən, alt menyunun Add or Remove Commands (Əmrlərin əlavə edilməsi və ləğvi - Добавление и удаление команд) əmri icra olunduqda açılan dialoq pəncərəsi yeni düymələrin panellər üzərinə əlavə edilməsi və ya onların ləğv olunmasına imkan verir.Yəni əmrlər paneli üzərindəki düymələri dəyişmək olar. 57 Açılmış dialoq pəncərəsində iki siyahı əks olunur. Solda ümumiyyətlə bütün düymələrin siyahısı yerləşir. Sağ sütunda isə panel üzərində əks olunan cari düymələr siyahısı əks olunur. Odur ki, soldakı siyahıdan hər hansı düyməni sağdakı siyahıya əlavə etməklə həmin düyməni əmrlər paneli üzərində yerləşdirmiş oluruq. Beləliklə, əmrlər paneli üzərinə yeni düymə əlavə etmək üçün soldakı siyahıdan həmin düymə seçilir və Add (Əlavə etmək-Добавить) düyməsi basılır. Həmçinin, əmrlər paneli üzərindəki hər hansı düyməni ləğv etmək üçün sağdakı siyahıdan həmin düymə seçilir və bundan sonra Remove (Ləğv etmək - Удалить) düyməsi basılır. Düymələrin panel üzərində yerləşmə ardıcıllığını dəyişmək üçün sağdakı siyahıdan həmin düymə seçilir və Move Up (Yuxarı – Вверх) və ya Move Down (Aşağı – Вниз) düyməsi basılır. Bu halda həmin düymə panel üzərində öz yerini sola və ya sağa dəyişir. Bütün bunlarla yanaşı əmrlər paneli üzərində standart hal üçün yerləşən düymələri bərpa etmək olar. Bunun üçün sadəcə olaraq Reset (Əvvəlki vəziyyətə qaytarmaq - Сброс) düyməsi basılır. İnternet Explorer proqramı pəncərəsində - Command Bar (Əmrlər paneli) əmrlər panelinin solunda əlavələr (əlavə veb-səhifələr) paneli yerləşir. Əlavə Veb- səhifələr (Əlavələr). Bütün müasir internet brauzerlərində eyni bir pəncərədə bir neçə veb-səhifənin açılıb oxunması üçün xüsusi vasitədən - əlavələr xidmətindən istifadə edilir. O cümlədən, İnternet Explorer 8 proqramı brauzerin bir pəncərəsində bir neçə veb-səhifənin açılmasına imkan verir. Yəni artıq yeni veb-səhifənin açılması üçün yeni brauzer pəncərəsi açmağa ehtiyac yoxdur. Belə ki, İnternet Explorer 8 proqramının eyni bir pəncərəsində əsas səhifədən (Home Page) sonra II, III, IV və s. əlavə veb- səhifələr açmaq olar. Bu halda əsas səhifədən sonra açılan əlavə səhifələrin adları (linklər) əlavələr paneli üzərində ardıcıl əks olunur. Bu bir növ icra olunan proqramların müvafiq işarələrinin tapşırıqlar paneli üzərində ardıcıl əks olunmasına bənzəyir. Bu isə açılmış veb- səhifələrin birindən digərinə keçidləri çox sürətləndirir. Bir pəncərədə bir neçə veb-səhifənin açılması ilə yanaşı, həm də onların adları əlavələr paneli üzərində qruplaşdırılaraq yerləşir. Yəni müxtəlif brauzer proqramları pəncərəsində açılmış veb-səhifələr fərqli qruplarda yerləşdirilir. Həm də cari brauzer proqramı pəncərəsində açılan bütün veb-səhifələrin adları həmin pəncərə ilə eyni rəngdə əks olunur. Yeni əlavə səhifə açmaq üçün əlavələr panelinin axırında yerləşən düymədən - istifadə etmək olar. Bu düymə basıldıqda yeni boş səhifə əlavəsi açılır. Bundan sonra ünvanlar sətrindən zəruri ünvan və ya axtarış sətrindən müəyyən sorğu daxil edərək həmin boş səhifədə müvafiq veb-səhifəni açmaq olar. İnternetdə iş İnternetdə informasiya axtarışı. Adətən hər bir istifadəçi internetə daxil olarkən onu maraqlandıran mövzu ilə bağlı material tapmaq üçün axtarış funksiyasından istifadə edir. İnternet Explorer 8 proqramında əvvəlki versiyalardan fərqli olaraq xüsusi axtarış sətrinin tətbiq edilməsi axtarış əməliyyatını xeyli asanlaşdırır. Belə ki, brauzer pəncərəsinin axtarış sətrindən müəyyən sorğunun ilk hərfləri daxil edilən kimi axtarış üçün uyğun ola biləcək sorğular siyahısı ekrana çıxır . Odur ki, bu siyahıdan zəruri (sorğuya uyğun) olan elementi (əlaqəni) seçdikdə axtarılan veb-səhifə açılır. İnternet Explorer 8 proqramında axtarış əməliyyatı üçün yeni axtarış serverindən - Microsoft bing.com serverindən istifadə edilir. Bununla yanaşı internet istifadəçilərinin əksəriyyəti geniş yayılmış www.google.com , www.yandex .ru və ya rambler.ru axtarış serverlərindən istifadə edirlər. Ona görə də axtarış sətri üçün bunlardan istənilən birini seçmək Şək. 11.7. Əlavələr paneli. Əlavə səhifələr açılmamışdır 58 olar. Bunun üçün axtarış sətrinin sağında yerləşən kiçik ox işarəsi üzərində mausun sol düyməsi basılır və açılan Siyahıdan Find More Providers (Başqa xidmət axtar - Найти другую службу) əmri seçilir. Bu halda axtarış serverlərinin siyahısı əks olunan pəncərə açılır. Buradan zəruri server seçilir və açılan pəncərədə Add to Internet Explorer (İnternet Explorer-ə əlavə et - Добавить в Internet Explorer) düyməsi üzərində mausun sol düyməsi basılır. Həmçinin Manage Search Providers (Axtarış serverinin idarə olunması-Управление поставщиками поиска) əmrinin köməyilə açılan pəncərədən ən çox istifadə edilən axtarış serverini seçmək və onu susmaya görə istifadə olunan axtarış serveri kimi təyin etmək olar. Veb-səhifələrə keçidlər. Adətən internet istifadəçiləri cürbəcür veb-səhifələrdən istifadə edirlər və hər bir veb-səhifədə başqa veb-səhifələrə keçidlər üçün nəzərdə tutulmuş çoxlu sayda hiperəlaqələr ola bilir. Bu hiperəlaqələr mətn formasında (onların rəngi əsas mətndən fərqlənir və altından xətt çəkilmiş olur) və ya qrafiki işarələr şəklində olurlar. Beləliklə, hər hansı bir veb-səhifədən başqasına keçmək üçün həmin veb-səhifə üzərində zəruri heperəlaqəni tapmaq və onun üzərində sol düyməni basmaq kifayətdir. Cari iş seansında açılmış veb-səhifələrə keçmək üçün Back (Geri) və Forward (İrəli) düymələrindən istifadə edilir. Bu düymələr basıldıqca əvvəllər açılmış veb-səhifələrə ardıcıl olaraq yenidən baxmaq olar. Birbaşa lazım olan səhifəyə keçmək üçün isə Forward (İrəli) düyməsindən sağda yerləşən kiçik ox işarəsi üzərində mausun sol düyməsi basılır və açılan siyahıdan zəruri səhifə seçilir. Ünvanı həm də ünvanlar sətrində açılan siyahıdan daxil etmək olar. Veb-səhifənin açılması üçün həm də Fayl menyusunun Open (Açmaq) əmrindən istifadə etmək olar. Yəni Open (Açmaq) əmri icra olunduqda eyni adlı dialoq pəncərəsi açılr. Bu pəncərədə Open (Açmaq) sətrindən zəruri ünvan daxil edilir və OK düyməsi basılır. Nəticədə nəzərdə tutulan veb-səhifənin məzmunu İnternet Explorer pəncərəsində əks olunur. Yüklə 2,14 Mb. Dostları ilə paylaş:
|