Muallifdan

Omonim iboralar 
Bir xil shaklda tuzilgan, ammo boshqa-boshqa ma’nolarni 
ifodalaydigan iboralar omonim iboralar deyiladi. Omonim so‘zlar 
tilda ko‘p bo‘lishiga qaramay, omonim iboralar kam uchraydi. 
1
. Boshiga ko‘tarmoq
. Uyni 
boshiga ko‘targan
bolalar tinchib 
qolishdi (“shovqin solmoq” ma’nosida); 
2. 
Boshiga ko‘tarmoq
. Har doim sizni
boshiga ko‘taradi.
(“e’zozlamoq” ma’nosida); 
3. 
Og‘ziga olmoq (ichmoq
): Ilgari bir qatra 
og‘ziga olmas
edi. 

---

Xolmanova Z. Tilshunoslikka kirish 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
105 
105
Og‘ziga olmoq 
(gapirmoq); Ammo hech kim meni qaytarishni 
og‘ziga olmas
edi. 
Sinonim iboralar 
Ma’nodoshlik hodisasi ibora uchun ham xos. Shaklan har xil 
iboralarning bir-biriga yaqin ma’nolarni anglatib kelishi sinonim 
iboralar deyiladi: 
 
Kayfi buzuq-ta’bi tirriq; 
Toqati toq bo‘lmoq-sabr kosasi to‘lmoq. 
Yaxshi ko‘rmoq-ko‘ngil bermoq;
Lug‘aviy birlik sifatida iboralar so‘zlar bilan ham sinonimik 
munosabatda bo‘ladi: 
tomdan tarasha tushganday-kutilmaganda; 
og‘zi qulog‘ida-xursand, joni chiqmoq-g‘azablanmoq; ta’bi xira-
xafa; quling o‘rgilsin-ajoyib.
 
Antonim iboralar 
Qarama-qarshi ma’no ifodalovchi iboralar antonim iboralar 
deyiladi: 
ko‘kka ko‘tarmoq-erga urmoq; yuzi yorug‘-yuzi shuvut; 
ko‘ngli joyiga tushmoq-yuragiga g‘ulg‘ula tushmoq. 
Iboralar so‘zlashuv va badiiy uslubda keng qo‘llanadi. 
22-§
. 
USLUBIYAT
(STILISTIKA) 
Uslub-
so‘zlovchi va yozuvchining ifodalanayotgan fikrga, voqea, 
hodisaga shaxsiy munosabatidir. Shu yo‘l bilan ayni bir jumlada 
qo‘shimcha sub’ektiv ( modal) mazmun ham ifodalanadi. Nutq 
uslublari besh xil: so‘zlashuv, rasmiy, ilmiy, ommaviy, badiiy uslub.