Muallifdan

 
 Tasviriy ifodalar 
 
Nutqning ta’sirchanligini oshirish uchun qo‘llanadigan ifodalar 
tasviriy ifodalar
deyiladi. Tasviriy ifodalar asosan ot turkumidagi 
so‘zlar bilan ifodalanadi: 
matematika, shaxmat-aql gimnastikasi; 
yozuvchi, shoir- qalam ahli; rassom-mo‘yqalam sohibi; archa-
o‘rmon malikasi; makkajo‘xori-dala malikasi; paxta-oq oltin; 
ko‘mir, neft-qora oltin; paxta terish mashinasi-zangori kema; osmon-
moviy gumbaz.
 
 

---

Xolmanova Z. Tilshunoslikka kirish 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
104 
104
21-§. FRAZEOLOGIYA 
 
Ikki yoki undan ortiq so‘zdan tarkib topgan va yaxlit bir ma’no 
ifodalaydigan til birligi 
frazeologik birlik
yoki 
frazeologizm
deyiladi. Iboralar tilda tayyor holda mavjud bo‘ladi. Ikki yoki undan 
ortiq so‘zning birikib, yaxlit holda ko‘chma ma’no ifodalashiga 
frazeologik birikma deyiladi. 
Frazeologizmning semantik tuzilishi (ma’no imkoniyatlari) 
frazeologik ma’no va qo‘shimcha ma’no bo‘yoqdorligi (ottenka)dan 
iborat bo‘ladi. Belgi, harakat kabilar haqida frazeologizm 
ifodalaydigan ma’lumot 
frazeologik ma’no
deyiladi. Frazeologik 
ma’no obrazliligi bilan leksik ma’nodan farq qiladi. 
Iboralar lug‘aviy birlik bo‘lganidan, xuddi so‘zlar kabi, gapda bir 
bo‘lak vazifasida keladi:
Aka-ukalar (ega) bir yoqadan bosh 
chiqarishdi (kesim). 
Iboralar ham, xuddi so‘zlar kabi, shakl va ma’no butunligiga ega. 
Ko‘p ma’noli iboralar
(iboralarda polisemiya) 
Iboralarning asosiy qismi bir ma’noli. Iboralarda ko‘p ma’nolilik 
kam uchraydi: 
Eskini yamaguncha esing ketadi. Uni maqtab 
esi 
ketdi
. Jangchi goh-goh o‘ziga kelib yotdi. 
Endi 
o‘zinga kelding.