Mübariz yusifov m IL Azərbaycan Respublikası Prezidentinin

Nizamidə  azərbaycançılıq

Bu  ayələrin  cəmiyyət  həyatına  şamil  oluna  biləcəyi 

mənasını  belə  başa  düşmək  olar:  «Yer  üzündə  haqsızlığın, 

ədadlətsizliyin  bir  sonu  var.  Yerin  haqsızlığı,  ədalətsizliyi  öz 

üzərindən  atacağı  bir  zaman  həqiqətdir  və  geci-tezi 

gələcəkdir.  Bunu  Allah  özü  vəhy  etmişsə,  Allah  üçün  zaman 

ölçüsü  yoxdur.  Bu  ölçü  insan  üçündür.  Allah  bu  günü  insanın 

zaman  anlayışında  bu  gün  də  edə  bilər,  sabah  da,  min  ildən 

sonra da.  O zaman  ki,  ona  məqam yetişə».  Nizami  də  belə bir 

haqq  olan  zamanı  nəzərdə  tutur.  O  bir dahiyanəliklə  bu  fikrə 

gəlir  ki,  zülm,  ədalətsizlik  onun  yaşadığı  dövrdə  Azərbaycan 

məkanında tüğyan  etsə  də  zaman  öz  sözünü  deyəcək,  Allahın 

ədaləti  və  Nizaminin  arzulan  onun  məkanında  bərqərar 

olacaqdır.  Ordur  ki,  Nizami  cəmiyyət  azadlığı  barəsində 

düşünəndə  sabahkı  günə  inamla  baxır.  Zülmün  yox  olacağını 

və  ədalətli,  azad  cəmiyyətin  bünövrəsinin  ən  əvvəl  başqa 

yerdə  yox,  məhz  Azərbaycan  məkanında  baş  tütacağım  bədii 

bir  dillə  canlandırır.  Nizami  deyir  ki,  Allahın  ədalətinin  sonu 

yoxdur,  o  daimidir  və  əbədidir.  İnsanlann  içərisində  özünü 

«seçilmiş»  kimi  göstərməyə  cəhd  edən  bir  təbəqənin 

cəmiyyətə  qarşı  istismar alətinə  yönəldiyi  zülmün  isə  davamı 

yoxdur.  Allahın  ədaləti  zalımın  zülmünün  fövqündədir. 

Ədalət  işığında  zülmətin  varlığının  başa  çatacağı  həqiqət 

olduğu kimi, zalımın zülmü də öz ömrünü başa çatdıracaqdır.

Nizaminin  əsərlərində  zalımın  zülmünün  sonunun  başa 

çatacağına  və  haqqın  yetişəcəyinə  inam  ayrı-ayrı  bədii 

lövhələrdə 

canlandırılır. 

Nizaminin 

əsərlərində 

zalım 

kimlərdir? Əlbəttə ki,  zalımı, zülmkan Nizami xalq içərisində, 

cəmiyyət  üzvləri  arasında  axtarmır.  Zalımlar,  ədalətsiz  iş  gö­

rənlər o  şəxslərin  arasında  axtarılır  ki,  onlar  ixtiyar  sahibləri­

dir. 

Hökmdarlardır, 

şahlardır. 

Nizami 

zülmün 

daimi 

olmadığına  inandığı  kimi  zülmkarın  da  öz zülmünü  davam  et­

dirə bilməyəcəyi əqisədindədir.  «Sirlər xəzinəsi»ndə deyilir:

Ürəkləri  sındıran zümlkar bir şah vardı 

Dirəşməkdə, höcətdə  Həccacı  mat qoyardı. 

Aytək,  güntək itigöz bir xəlifəsi vardı

73

---