Mühazirə : Mulki Mudafiənin yaranması, təşkil edilmə prinsipləri və məqsədi

- zədələnmiş 600-1200 nəfər adamı zədələnmə ocağından çıxarıb 250-350 m məsafəyə daşımaq;
- zədələnmiş 120-240 nəfəri uçqun altından, qismən uçul­muş binalardan çıxarıb 250-350 m məsafəyə aparmaq;
- qismən dağılmış xən­dək və ya qazma tipli 60-120 daldalanacağın üstünü açıb sökmək;
- 18-36 sığınacaq və zirzəminin üstünü açıb sökmək.
Həmin işləri yerinə yetirmək üçün dəstə, adətən, mühəndis texnikası və kənd təsərrüfatı texnikası ilə təmin olunur, habelə xü­su­si məqsədli dəstələr ilə gücləndirilir.
Kəşfiyyat qrupu 3-5 manqandan ibarət olur. Bu qrupun əsas vəzifələri - zə­də­lənmə ocağının hüdudlarını, dağıntıların xarakterini və miqdarını, radiasiyanın sə­viyyələrini, zəhərləyici maddələrin və bakterioloji vasitələrin növünü müəyyən et­məkdir. Kəşfiyyat bölmələri yanğınların yerini və ölçülərini, dağılmış və zədələnmiş binaların, sığınacaqların və daldalanacaqların vəziyyətini mü­əy­yən­ləş­di­rir, texnika və nəqliyyatın hərəkəti üçün yararlı olan marşrutlar tapır, harada ya­ra­lılar olduğu barədə məlumat toplayır və başqa işləri icra edir. Kəşfiyyat qrupu adam­ların, texnikanın, əmlakın, ərzağın, yemin və suyun zəhərlənməsinə nəzarət et­mək işinə də cəlb oluna bilər.
Zərərsizləşdirici komanda - 2-4 qrupdan ibarət olub ərazini, tikintiləri və tex­nikanı zərərsizləşdirmək üçün nəzərdə tutulur. Bir iş növbəsində 350-600 min m² sahəni və ya 80-120 min m² tikilini deqazasiya edə bilər.
Sanitar drujinaları dəstəsi - 4-5 sanitar drujinasından ibarətdir və kütləvi zə­dələnmə ocağında zərər çəkmiş adamlara ilk tibbi yardım göstərmək üçün nə­zər­də tutulur. Dəstənin şəxsi heyəti bir iş növbəsində 2200-2700 şəxsə ilk yar­dım göstərə bilər. Dəstə zədələnmə ocağında mülki müdafiənin xilasedici böl­mə­lə­ri ilə birgə işləyir.
Sanitar drujinaları - beş manqandan ibarətdir; kənd təsərrüfatı və orta təhsil mü­əssisələrinin, bazası əsasında yaradılır. Drujinalar zərər çəkmiş şəxslərə zə­də­lən­mə ocağında ilk tibbi yardım göstərmək üçündür.
Ətraf mühitdəki obyektlərin radioaktivliyini müşahidə postları - müəssisə və ob­yekt­lərdə radioaktiv, kimyəvi və bakterioloji vəziyyəti müşahidə etmək, sahələrdə zə­hərlənmə başladığını vaxtında aşkar çıxarmaq və bu barədə obyektin mülki mü­da­fiə qərargahına məlumat vermək üçündür.
Bünyamin Qəmbərli
ATMU-nun baş müəllimi