Mühazirə : Mulki Mudafiənin yaranması, təşkil edilmə prinsipləri və məqsədi

- avtomobil nəqliyyatı xidməti - avtomobil təsərrüfatları, yol idarələri və digər təşkilatların bazası əsasında;
- maddi-texniki təchizat, energetika və b. xidmətlər yaradıla bilər.
Əgər xidmət bir neçə idarənin bazası əsasında yaradılırsa, bu zaman həmin ida­rə­lərin rəhbərlərindən biri xidmətin rəisi, qalanları isə onun müavinləri təyin edilir. Ra­yon xidmətlərinin vəzifələri və fəaliyyəti əsasnamələrlə, təlimatlarla, habelə yuxarı xid­mətlərin göstərişləri əsasında və rayonun xüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla yuxarı ida­rə rəhbərləri tərəfindən müəyyən edilir.
Öz bazası əsasında rayon xidmətləri yaradılmış təşkilatların imkanlarından asılı ola­raq burada komandalar, qruplar, briqadalar, habelə xüsusi məqsədli manqalar; tibb, mü­həndis, ictimai asayişi mühafizə, rabitə, kommunal-texniki, avtomobil nəqliyyatı, hey­vanları və bitkiləri mühafizə manqalları təşkil edə bilər. Bundan başqa, MM məqsədləri üçün (ştat üzrə mövcud strukturda) rayonun rabitə, səhiyyə ida­rə­lə­rindən, habelə maddi və texniki təchizat, ticarət və ictimai iaşə idarə və mü­əs­si­sə­lə­rin­dən istifadə olunur. Rayonun və şəhərlərdən köçürülən müalicə-profilaktika və tibb idarələrinin bazası əsasında baza xəstəxanaları idarəsi, çeşidləmə-köçürmə hos­pi­tal­ları, baş və profil xəstəxanaları, ilk yardım dəstələri və epidemiya əleyhinə dəs­tə­lər yaradılır.
MM rayon mərkəzindəki komanda məntəqəsindən idarə edilir. Bu mən­təqəni rabitə vasitələri ilə, məntəqənin şəxsi heyətini isə nəqliyyat vasitələri və fər­di mühafizə vasitələri ilə təmin edirlər. Komanda məntəqəsində: rəhbər heyət, qə­rargahın və xidmətlərin şəxsi heyəti, köçürmə komissiyası və xidmət qrupu yer­lə­şir.
Müəssisə direktorları, rəhbərləri mülki müdafiəyə cavabdeh şəxs sayılırlar. On­la­ra aşağıdakı vəzifələr həvalə olunur:
- obyekt dəstələri yaratmaq, onları lazımi əmlakla təchiz etmək və bu dəstələrin dö­yüş hazırlığını təmin etmək;
- əhaliyə FH-ın nəticələrindən mühafizə tədbirlərinin öyrədilməsini təşkil et­mək;
- MM dəstələri və əhali üçün xüsusi əmlak və fərdi mühafizə va­si­tə­lə­ri əldə etmək, bunları toplayıb saxlamaq;
- vəzifəli şəxslərə, dəstələrin şəxsi heyətinə və əhaliyə FH təhlükəsi haq­qın­da vaxtında xəbər vermək;
- əhalinin mühafizəsi üzrə tədbirlərin yerinə yetirilməsinə rəhbərlik etmək;
- profilaktika tədbirlərini, epidemiya, epizootiya və yanğın əleyhinə təd­bir­ləri təşkil etmək;
- şəhərlərdən köçürülmüş əhalini və idarələri qəbul edib yerləşdirmək;
- əhalinin köçürülməsini təşkil etmək;
- xəstəxana kollektorları açmaq üçün nəzərdə tutulmuş binaları hazırlamaq;
- dəstələri toplamaq və onların zədələnmə ocağına yürüşünü təşkil etmək;
- kənd təsərrüfatı heyvanlarının, bitkilərin, ərzaq ehtiyatlarının, yemin və su mən­bələrinin radioaktiv, kimyəvi maddələr, bakterioloji vasitələrlə yoluxmadan mü­hafizəsi üzrə tədbirləri yerinə yetirmək;
- əkinlərin, su anbarlarının, meşələrin, otlaqların və başqa kənd təsərrüfatı sa­hə­lərinin zəhərlənməsini vaxtında aşkara çıxarmaq məqsədilə bu yerlərə nəzarəti təş­kil etmək, habelə onların zərərsizləşdirilməsi işlərinə rəhbərlik etmək.
Obyekt dəstələrinin hazırlığına gündəlik rəhbərliyi təmin etmək və mülki mü­dafiə tədbirlərini planlaşdırmaq üçün obyektlərdə 3-5 nəfərdən ibarət qərargah (qə­rargahın heyətinə daxil edilən işçiləri öz əsas vəzifələrindən ayırmamaq şər­ti­lə) yaradılır.