Mühazirə Əməliyyat sistemi anlayışı



Yüklə 1,07 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə18/73
tarix20.05.2023
ölçüsü1,07 Mb.
#118191
növüMühazirə
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   73
ƏS müh

Prosesin vəziyyətləri 
 
Bu cür abstraksiyadan istifadə etdikdə, hesablama sistemlərində yerinə yetirilən hər şey 
(yalnız istifadəçilər proqramları deyil, amma da, mümkün ola bilər ki, əməliyyat sistemlərinin 
müəyyən bir hissələri) proseslər toplusu kimi təşkil olunmuşdur. Başa düşüləndir ki, real olaraq, bir 
prosessorlu kompüter sistemində hər bir vaxt anında yalnız bir proses icra oluna bilər. 
Multiproqramlaşdırmalı hesablama sistemləri üçün bir neçə proseslərin psevdoparalel emalına 
prosessorun bir prosesdən digərinə keçirilmə köməkliyi ilə nail olunur. Prosesin biri yerinə 
yetirildikdə, yerdə qalanları öz növbəsini gözləyirlər.
Gördüyümüz kimi, hər bir proses minimum 2 vəziy-yətlərdə ola bilər: proses icra olunur və 
proses icra olunmur. Bu cür modeldə proses vəziyyətinin diaqramı şək.2.1-də təsvir olunmuşdur. 
 
“Proses icra olunur” vəziyətində yerləşən proses müəyyən vaxtdan sonra əməliyyat sistemi 
tərəfindən bitirilə və ya dayandırıla bilər və yenidən “proses icra olunmur” vəziyyətinə keşirilə bilər.
Şək.2.1.
 Proses vəziyyətinin ən sadə diaqramı 
 


 
Prosesin dayandırılması iki səbəblərə görə baş verir: onun sonrakı işi üçün hər hansı bir 
hadisə tələb olunmuş (məsələn, giriş-çıxış əməliyyatının bitməsi) və ya həmin prosesin işləməsi 
üçün əməliyyat sistemi tərəfindən ayrılmış vaxt intervalı bitmişdir. Bundan sonra, əməliyyat sistemi 
müəyyən alqoritm üzrə icra olunmaq üçün “proses icra olunmur” vəziyyətində yerləşən proseslərdən 
birini seçir və onu “proses icra olunur” vəziyyətinə çevirir. Sistemdə əmələ gələn yeni proses ilk 
əvvəl “proses icra olunmur” vəziyyətinə yerləşdirilir.
Bu çox kobud modeldir, o, nəzərə almır ki, xüsusi halda, icra üçün seçilmiş proses hələ də 
onun dayandırılmasına səbəb olan hadisələri gözləməlidir və real olaraq, yerinə yetirməyə hazır 
deyildir. Bu cür vəziyyətdən yaxa qurtarmaq üçün “Proses icra olunmur” vəziyyətini 2 yeni 
vəziyyətlərə bölək: hazır olma
və gözləmə
(şək.2.2-yə bax). 
Sistemdə əmələ gələn hər hansı bir yeni proses “hazır olma” vəziyyətinə düşür. Əməliyyat 
sistemi, hər hansı bir planlaşdırma alqoritmindən istifadə edərək, hazır proseslərdən birini seçir və 
onu “icra” vəziyyətinə çevirir. İcra vəziyyətində prosesin proqram kodunun bilavasitə yerinə 
yetirilməsi baş verir. Proses bu vəziyyətdən 3 səbəblərə görə çıxa bilər:
-əməliyyat sistemi onun fəaliyyətini dayandırır;
-müəyyən bir hadisə baş verməsə, o, öz işinin davam etdirə bilmir və əməliyyat sistemi onu 
“gözləmə” vəziyyətinə keçirir; 
Şək.2.2. Proses vəziyyələrinin daha ətraflı diaqramı 
-hesablama sistemində kəsilmələrin əmələ gəlməsi nəticəsində (məsələn, nəzərdə tutulan yerinə 
yetirilmə vaxtı bitdikdə, taymerdən gələn kəsilmə) onu “hazır olma” vəziyyətinə qaytarırlar. 
Gözlənilən hadisə baş verdikdə, “gözləmə” vəziy-yətindən proses “hazır olma” vəziyyətinə 
düşür və o, yenidən icra üçün seçilə bilər.
Bizim yeni modelimiz proseslərin mövcudluğu vaxtında proseslərin davranışını yaxşı təsvir 
edir, amma, o, sistemdə prosesin əmələ gəlməsinə və onun yox olmasına heç bir diqqət yetirmir. 
Mənzərənin tam olması üçün biz proseslərin daha iki vəziyyələrini daxil etməliyik: “törənmə” və 
“icranı bitirdi” (şək.2.3-ə bax). 
İndi hesablama sistemində əmələ gəlməsi üçün proses “törənmə” vəziyyətindən keçməlidir.
Törənmə zamanı proses öz sərəncamına prosesin proqram kodunun yüklənildiyi ünvan fəzasını 
keçirir; onun üçün stek və sistem resursları ayrılır; həmin prosesin proqram sayğacının başlanğıc 
qiyməti quraşdırılır. Törənmiş proses “hazır olma” vəziyyətinə keçirilir. Öz fəaliyyətini bitirdikdə, 
proses “icra” vəziyyətindən “icranı bitirdi” vəziyyəinə düşür.


Şək.2.3.
 Qəbul olunmuş proses vəziyyətlərinin diaqramı 
Konkret əməliyyat sistemlərində prosesin vəziyyətləri daha da detallaşdırıla bilər, bir 
vəziyyətdən digərinə keçidlərin yeni variantları əmələ gələ bilərlər. Belə ki, Windows NT əməliyyat 
sistemində, məsələn, proseslərin vəziyyətlər modeli 7, Unix əməliyyat sistemində isə - 9 müxtəlif 
vəziyyətlər olur. Bununla bərabər, bu və ya başqa səbəbdən, bütün əməliyyat sistemləri yuxarıda 
göstərdiyimiz modelə tabe olurlar.

Yüklə 1,07 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   73




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin