Mühazirə Məşğələ Laboratoriya 6 7

OPTİK RABİTƏ KABELlərinin KONSTRUKSİYALARININ XÜSUSİYYƏTLƏRİ. ORK-lərl istehsal olunan zaman sönmə, buraxma zolağının eni, OL-lərin sayı, apertura ədədi kimi xarakteristikaları, əyilmə radiusnun, mexaniki qüvvələrin və s. buraxıla bilən qiymətlərini nəzərə almaq lazımdır. Bu xarakteristikalar bir-biri ilə sıx əlaqədardır və aşağıdakı parametrlərlə təyin olunurlar: özəyin diametri; örtüyün qalınlığı; özəyin və örtüyün sındırma əmsalları, onlarda yaranan itkinin qiyməti; qeyri-həmcinslik və s.
OL-lərin fiziki-mexaniki xüsusiyyələri istifadə olunan şüşənin keyfiyyəti, texnoloji proses zamanı onun dartılması ilə təyin olunur. Məlumdur ki, şüşə kimyəvi maddələrlə reaksiyaya girmir. Buna baxmayaraq, OL-ləri əhatə edən mühitin təsiri nəticəsində onun səthində qüsurlar əmələ gəlir ki, buda onların mökəmliyini xeyli aşağı salır. Bunu aradan qaldırmaq üçün OL-lər istehsal olunan zaman onların üst təbəqəsindən lak çəkilir.
OL-lər mexaniki qüvvələrə və xarici mühitin təsirlərinə qarşı çox həssasdır. Ona görədə OL-lərin konstruksiyalarını işləyib-hazırlayan zaman bir sıra tələbatları nəzərə almaq lazımdır. Bu tələbatlara aşağıdakılar daxildir: kabelin mökəmləndirici elementlərlə təmin olunması; OL-lərin yerləşdirilməsinin sabitliyi; mexaniki və atmosfer təsirlərindən mühafizəsi; örtüyün əyilmədən qorunması; kabellərin montaj işlərinin sadələşdirilməsi, onların möhkəm və keyfiyyətli olması və s. Bütün bu tələbatlar OL-lərin hazırlanması üçün materialın seçilməsi və OK-lərin konstruktiv elementlərinin hesabatı ilə əlaqədardır.
Elektromaqnit dalğaları yayılan zaman onlar OL-lərin əyilən hissələrində şüalanmaya məruz qalır ki, buda əlavə itkinin yaranmasına şərait yaradır. Ona görə də OK-lərin konstruksiyaları işlənib-hazırlanan və onların istehsal texnologiyası layihələndirilən zaman, başqa amillər kimi bunları da nəzərə almaq lazım gəlir.
Yuxrda göstərilən təlabatları ödəmək üçün OK-lərin konstruksiyaları layihələndirilən zaman onun elementlərinin, seçilən materialların, OL-lərin yerləşdirilməsinin, özəyin qurulmasının və ümumiyyətlə kabelin komplektləşdirilməsinin bir neçə variantı seçilib müqayisə edilir və nəticədə optimal variant götrülür. Ona görə OL-lərin tipi (dəstə və ya tək), lifin örtüyü (bütöv və ya boru şəkilli), mökəmləndirici elementlərin yerləşdirilməsi (mərkəzdə və ya liflərin ətrafında), kabelin özəyinin konstruksiyası və s. kimi variantlara baxılır.
ORK-lərinin konstruksiyaları işlənib-hazırlanan və onların texnoloji prosesləri layihələndirilən zaman, OL-lə yanaşı başqa elementlərində varlığını nəzərə almaq lazımdır. Bu elementlərə aş-lar daxildir:
-kabelin uzunluğu boyunca yaranan gərginlikləri özünə qəbul edən və onun qırılmasının qarşısını alan, möhkəmkəndirici elementlər;
-bütöv plastmas çubuqdan olan, doldurucular;
-xaricdən göstərilən mexaniki təsirlərə qarşı OK-lərin dayanıqlığını artıran, armirləşdiricilər;
-kabelin özəyinə rütubətin, zərərli maddələrin buxarlarının daxil olmasının və xarici təsirlərin qarşısını almaq üçün istifadə olunan, dempfir təbəqə və xarici örtük.
ORK-lərinin vacib xüsusiyyətlərindən biridə, onların dartılmaya qarşı kövrək olması və OL-lərin mexaniki qüvvələrin təsirindən qırılmasıdır. Bunları nəzərə alaraq, kabelin konstruksiyası işlənib-hazırlanan zaman aşağıdakı tədbirləri görmək lazım gəlir:
-OL-lərin veriliş parametrlərini pisləşdirən dartılma və əyilmə qüvvələrindən qorumaq;
-kabelin dartı qüvvəsinə məhdudiyyət qoymaq;
-əyilmə radiusunun buraxıla bilən qiymətinə əməl etmək üçün, onu möhkəmləndirici elementlərlə təmin etmək;
-kabeli xaricdən yaranma ehtimallığı olan mexaniki qüvvələrdən və maneələrdən mühafizə etmək.
Göstərilən tədbirlərin hamısı konstruktiv elementlərin materiallarının seçilməsi, onların kabelin özəyində yerləşdirilməsi və lazımi hesabatların aparılması ilə həyata keçirilir.