Mühazirəçi: Magistr M. A. Babayeva MÜhaziRƏNİn plani adi beton və onun xassələri

Cədvəl 6. 2. Çınqılın dənəli tərkibi.

Ələk deşikləri­nin ölçüləri, mm	d	0,5(d+D)	D	1,25D
Ələklərdəki tam qalıq,­­­ kütləyə gö­­rə, %	90100	3080	010	0

Tərkibində kifayət qədər xırda və orta dənələr olan iri də­­nəli çınqıl beton üçün əlverişli hesab edilir. Belə çın­qı­lın dənə­lə­ri­nin səth­ləri cəmi az olur və həmin səthləri örtmək üçün az sement iş­lə­di­lir.

 Qırmadaş. Süxurların və ya süni daşların qırıl­ma­sın­dan alınan, dənələrinin ölçüləri 5 mm-dən 70 mm-ə qədər və bə­zən 150 mm-ə qədər olan daş parçalarına qırmadaş deyilir. Adə­­­­­­­tən, be­ton hazırlamaq üçün təbii daşların  sıx süxurların qı­rıl­masın­dan və sü­ni daşların  posaların, kərpic par­ça­la­­­rı­­­­­nın xırdalan­ma­sın­dan alı­nan qırmadaş işlədilir.
Təbii daşlardan hazırlanan qırmadaş. Bu növ qırmadaş sı­­xılmada möhkəmlik həddi 20320 MPa olan süxurların daş­qı­ran ma­şın­larda xırdalanmasından alınır. Xırdalanma za­ma­nı qırma­daş­la bərabər müəyyən miqdar qum və toz da alınır.
Qırmadaşın hazırlanmasında püskürülmüş (qranit, diabaz və s.), sıx çöküntü (əhəngdaşı, dolomit, qumdaşı) və metamorfik (kvar­sit) süxurlar tətbiq edilir.
Dənəli tərkibinə, möhkəmliyinə və şaxtayadavamlılığına gö­rə qırmadaşa dair tələblər eyni ilə çınqılda olduğu kimidir. Qır­­madaş çınqıla nisbətən təmiz və onda, adətən, üzvü qatı­şıq­lar ol­mur.
Adi betonun hazırlanmasına möhkəmliyi betonun tələb olu­nan möhkəmliyindən yüksək olan dağ süxurlarının qırmadaşı iş­lə­dilməlidir. Yəni, ilkin dağ süxurunun möhkəmliyi (su ilə doy­muş halda) 300 və daha yüksək markalı betonlarda R_q.d >2, aşağı mar­kalı betonlarda isə R_q.d >1,5.