Mühazirələr Müəllimlər: Babayev E. A, Rzayeva T.İ. Sumqayit 2020 f ə nnin m ə qs ə
Yığım çertyoju. Yəğma şertyojun elementlərinin ilkin tərtibi haqqında
Yüklə 131,33 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Yığım çertyoju. Yəğma şertyojun elementlərinin ilkin tərtibi haqqında
məlumat . Yığma certyoju – məmulatın yığılması ( hazırlanması ) və nəzarəti üçün lazım olan təsvirləri və digər məlumatları verən sənəddir. Bütün növ məmulatların – maşın və avadanlıqlar, dəzgah və cihazlar, eləcə də gündəlik həyatımızla bağlı istifadə etdiyimiz texniki vasitələrə diqqət yetirsək görərik ki, onlar ayrı – ayrı hissələrin və onların bir – biri ilə müxtəlif üsulla birləşməsindən ibarətdir. Məmulat – müəssisə tərəfindən hazırlanan əşya və ya əşyalar yığımına deyilir. Məmulat hissə, yığım vahidi və kompleks olmaqla təsnifatlanır. Üzərində heç bir yığma əməliyyatı aparılmayan və bir adda materialdan hazırlanan məmulata hissə deyilir. İki və daha çox hissəsi istehlakçı tərəfindən yığılmış xüsusi məmulata yığım vahidi deyilir. Komplek s–istehsalçı müəssisə tərəfindən hazırlanan, lakin bir – biri ilə birləşdirilməyən yığım vahidləri ilə təchiz olan, qarşılıqlı şəkildə müəyyən funksiyanın icra etmək qabiliyyətinə malik məmulata deyilir. Komplekt – istehsalçı müəssisə tərəfindən hazırlanan, lakin bir – biri ilə birləşdirilməyən iki və ya daha çox məmulat olub, köməkçi təyinat daşıyan ümumi istismar təyinatlı məhsul yığımına deyilir. Məmulatı təşkil edən bütün hissələr və düyünlərin hazırlanması, nəzarəti, onların komplektləşdirilməsi və müəyyən tələbata uyğun quraşdırılıb şertyojda təsvir olunmasına yığım deyilir. Yığım şertyojunda təsvirlərdə məlumat və onu təşkil edən hissələrin tam aydın olması üçün kifayət qədər proyeksiyalar, kəsiklər, qoparmalar, əlavə görünüşlər verilmiş olmalıdır. Yığım çertyojundan adətən yeni maşın,mexanizm və qurğuların layihələndirilməsində, bəzən isə mövcud məmulatın istehsalının təmin etmək məqsədilə onların sürətindən ( naturasından ) istifadə edilir. Naturadan istifadə etməzdən əvvəl onun hissələri sökülməli, təhlili aparılmalı və konstruktiv xüsusiyyətləri araşdırılmalıdır. Sokülmə zamanı ardıcıllıqdan asılı olaraq hissələrin yığım sxemi tərtib olunur. Həmin sxemdə məmulatın adı və şərti indeks işarəsi göstərilir. Şəkildə kranın bir hissəsi olan istiqamətləndirici blokun təsviri sökülmüş vəziyyətdə verilib. Blokun gövdəsi ( 2 ) üzərində müstıqil diyircək yığımı yerləşdirilmişdir. Diyircəyin( 1) daxili səthində presləmə üsulu ilə oymaq(9) oturdulub. Diyircək yığımı istiqamətləndirici blokun oxu (5) üzərində sərbəst fırlanma hərəkəti edə bilir. Oxun hoizontal müstəvi boyunca yerdəyişməsinin qarşısını almaq məqsədilə onun bir tərəfində paz yuvasında yerləşdirilmiş planka (4) iki ədəd vint (7) vasitəsilə gövdəyə bərkidilmişdir. Gövdə dörd ədəd bolt (6) və qaykalar (8) vasitəsilə dayağa ( 3) bərkidilmişdir. Şəkil 1 Şəkil 2 – də istiqamətləndiriciblokun yığım sxemi verilmişdir. Qrafik olaraq yığım sxemi yığma əməliyyatlarının hər bir mərhələsində, prosesdə iştirak edən düyün və hissələrin ardıcıl olaraq düzbucaqlılar şəklində təsvir olunmasıdır. Bu düzbucaqlıların ölçüləri çertyojun formatından asılı olaraq şərti qəbul olunur. Bu düzbucaqlıların ölçüləri çertyojun formatından asılı olaraq şərti qəbul olunur. onların içərisində hissələrin adları və şərti indeks işarəsi göstərilmişdir. Standart məmulatların adları ilə birlikdə ГОСТ nömrəsi və onun təsdiq olunduğu il göstərilməlidir. ГОСТ 2. 102 – 68 tələblərinə uyğun olaraq hər bir məmulat üçün müvafiq konstruktor sənədləri hazırlanmalıdır. Konstruktor sənədləri dedikdə, məmulatın quruluşunu, iş prinsipini və s. özündə tam əks etdirən çertyojlar, sxemlər, texniki şərtlər və təsnifat cədvəli ( spesifikasiya) nəzərdə tutulur. Yığım çertyoju dəstinə onun ümumi görünüşü, tərkibinə daxil olan bütün hissələrin şertyojları, eləcə də məmulatın yığılması və nəzarəti üçün sənədlər daxildir. Şəkil 2 Yığımın ümumi görünüşü məmulatın konstruksiyasını, onun tərkibinə daxil olan hissə və düyünlərin bir – birinə nəzərən vəziyyətlərini müəyyən edən sənəddir. Təsnifat cədvəli əsas konstruktor sənədi olub yığım vahidinin, kompleks və komplektin tərkibini müəyyən edir. Təsnifat cədvəli ГОСТ 2.104 – 68 tələblərinə uyğun yerinə yetirilir. Aşağıdakı şəkillərdə istiqamətləndirici bloku təşkil edən hissələrin çertyojları göstərilmişdir. Şəkil 3 də mövqe nömrəsi 2 olan gövdənin çertyoju üç proyeksiyada göstərilmişdir. Şəkil 4 də mövqe nömrəsi 3 olan dayağın çertyju verilmişdir. Şəkil 5 – də mövqe nömrəsi 4 olan planka iki proyeksiyada verilmişdir. şəkil 3 Şəkil 6 – da mövqe nömrəsi 5 olan ox ba. Görünüşdə və mövqe nömrəsi 4 olan plankanın yerləşəcəyi paz yuvasının formasını aydınlaşdıra biləcək A – A kəsimi verilmişdir. Şəkil 7 – də istiqamətləndirici blokun tərkibində müstəqil yığma vahidi olan liyinxək düyününün çertyoju verilmişdir. Şəkil 8 və 9 – da diyircək və oymağın çertyojları verilmişdir. Şəkil 10 – da istiqamətləndirici blokun yığım çertyoju verilmişdir. Şəkil 4 Şəkil 5 şəkil 6 Şəkil Yığım çertyoju tərtib olunarkən aşağıdakı qaydalara riayət olunması tövsiyyə olunur. 1. Məmulatın təyinatı və iş prinsipi ilə tanış olmaq, onun hansı hissələrdən ibarət olduğunu təyin etmək, sökülmə və yığılma ardıcıllığını müəyyən etmək lazımdır. 2. Məmulatın işçi vəziyyətini nəzərə alaraq, yığım çertyojunun baş görünüşü seçilir. Baş görünüş məmulat və onun düyünləri haqqında mümkün qədər çox məlumat verməli, hissələrin qarşılıqlı əlaqələrini aydınlaşdırmalıdır. 3. Məmulatın formasının mürəkkəbliyindən asılı olaraq, yığım çertyojunun miqyası seçilir. İmkan daxilində miqyas 1 : 1 qəbul edilir. 4. Yığım çertyijunda çəkiləcək hər bir təsvir üçün düzbucaqlı şəkildə sahə ayrılır ki, bu sahədə təsvirin simmetriya oxları çəkilir. Yadda saxlamaq lazımdır ki, ölçü xətləri, işarə və yazıları göstərmək üçün bu düzbucaqlılar arasında kifayət qədər məsafə olmalıdır. 5. əvvəcə məmulatın əsasını təşkil edən hissənin çertyoju çəkilir. Bunun üçün gövdənin eskizindən istifadə edilir. Qalan hissələrin təsvirləri yığmanın ardıcıllığından asılı olaraq, gövdənin təsvirləri üzərinə tədricən əlavə edilib çəkilməklə, yığımın çertyoju tərtib edilmiş olur. 6. Qaynaqla birlədirilmiş hissələ yığım çertyojunda vahid bir detal kimi təsvir edilir. 7. Yığım çertyojunda kəsiyə düşən detalların daxilində boşluq olmadıqda ( bolt, sancaq, val, ox və s. ), onlar kəsilmuş sahədə bütöv təsvir edilməlidir. 8. Yığım şertyojunda veilmiş kəsim və kəsiklər ştrixlənir. 9. Yığım çertyojunda bir – biri ilə sərhəd olan iki detal müxtəlif istiqamətlərdə ştrixlənir. Yüklə 131,33 Kb. Dostları ilə paylaş:
|