MühazirəLƏrin toplusu fənn müƏLLİMİ- I.ü. f d., Səmədov Sakit Müzəffər baki- 2022 Giriş
Yüklə 1,8 Mb.
|
|
Strateji istiqamətlər və prioritetlər. Rəqəmsal ödənişlərin institusional mühitinin yaxşılaşdırılması üçün aşağıdakı tədbirlər təmiiin olunmalıdır:
Əlverişli biznes mühitinin inkişaf etdirilməsi; Vergi sisteminin effektivliyinin artırılması; Sosial sığorta ayırmalarının diferensiallaşdırılması və təkmilləşdirilməsi; Bank sektorunun yenidən canlandırılması: Bank sektorunun sağlamlaşdırılmasının sürətləndirilməsi; Aktiv pul bazarının formalaşdırılması; Rəqəmsal ekosistemin formalaşdırılması: Rəqəmsal sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi; Elektron ticarətin inkişaf etdirilməsi; Ödəniş xidmətləri üzrə hüquqi bazanın təkmilləşdirilməsi; Yeni rəqəmsal ödəniş texnologiyalarının tətbiqi; Rəqəmsal bankçılığın inkişaf etdirilməsi; Smart ödəniş vasitələrinin geniş tətbiqi; Mövcud elektron ödəniş xidmətlərinin effektivliyinin və təhlükəziliyinin yüksəldilməsi; Region və ucqar ərazilərdə maliyyə inklüzivliyinin artırılması; Rəqəmsal ödənişlərin stimullaşdırılması; Rəqəmsal ödənişlər üzrə maarifləndirmə və təbliğatın gücləndirilməsi; Maliyyə savadlılığının yüksəldilməsi; Rəqəmsal ödənişlər haqqında ictimai məlumatlılığın artırılması. Dövlət Proqramının icrasında nağdsız ödənişlərin illik həcmi 17 mlrd. manat artmalıdır. Nağdsız ödənişlərin payının hər il 7% artması deməkdir. Nağd ödənişlərin payı 74%-dən 40%-dək qədər azalacaqdır. Azərbaycanda elektron ticarətin inkişafının mühüm tədbirləri həyata keçirilir. “Rəqəmsal Ticarət Qovşağı kimi AR-nın gücləndirilməsi və xarici ticarət əməliyyatlarının genişləndirilməsilə əlavə tədbirlər haqqında” Azərbaycanda rəqəmsal ödənişlərin inkişafı üçün elektron ticarətin inkişafilə bağlı Dövlət Proqramı çərçivəsində müəyyən tədbirlərin həyata keçirilir: Elektron ticarət infrastrukturunun genişləndirilməsi İnternet provayderlərə və mobil operatorlara regionlarda minimal internet sürətinin müəyyənləşdirilməsi, müasir logistika infrastrukturunun yaradılması, elektron ticarət şəbəkələrindən alınmış malların istehlakçılara vaxtında çatdırılması məqsədilə “Azərpoçt” MMC-nin potensialının artırılması vacibdir. 7/24 rejimində çalışan “smart-banderol” qutularından istifadə edilməsi məqsədəuyğundur. Elektron ticarət platformalarının təhlükəsizlik tələblərinin müəyyən edilməsi, istehlakçıların fərdi məlumatlarının qorunması və alqı-satqı əməliyyatlarının təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üzrə işlərin təmini. Qeyri-rezident vergi ödəyicilərinə vergitutma mexanizminin təkmilləşdirilməsilə Elektron ticarətin inkişafı. Rezident və qeyri-rezident ticarət platformalarında əhalinin banklara məxsus nağdsız ödəniş alətlərindən istifadəsinin yüksəldilməsilə, qeyri-rezident vergi ödəyicilərinə vergitutma mexanizminin təkmilləşdirilməsi. Ödəniş və elektron pul təşkilatlarının imkanlarından istifadə etməklə rəqəmsal ödənişlərin genişləndirilməsi. İstehlakçılar baxımından faydaları: hər hansı bir yerdən internetə qoşularaq zaman və məkan fərqi olmadan, alqı-satqı həyata keçirə bilər. İnternetdə alqı-satqı asan və əyləncəlidir. İstehlakçı, internetdəki məhsullar arasından özünə ən uyğununu müqayisə ilə seçir və sürətlə satın alma əməliyyatını həyata keçirir. e-ticarətin iqtisadi və sosial həyata təsiri: a) Açıq şəbəkədə e-ticarət əməliyyatları iqtisadi rabitəni artırdığı üçün, sahibkarlar və fərdi müştərilər, digər marketinq üsullarından daha asan və ucuz xərclə ticari fəaliyyət təmin edirlər. b) E-ticarətdən daha çox hamının istifadəsinə açıq olan və heç bir təşkilata və ya şəxsə aid olmayan internetdən istifadə edilməsidir. c) E-ticarət, mal və xidmətlərin istehsalı, paylanması və marketinqilə yanaşı hər növ məlumat mübadiləsinə yeni imkanlar açmaqdadır. d) Mal və xidmət bazarının strukturu e-ticarətlə tam əlverişli sürətdə dəyişəcəkdir. e) E-ticarətlə, satıcı və alıcının şəffaf və ədalətli rəqabətə yaxın şəraitdə bir aaraya gəlməsinə şərait yaranacaq və resursların daha səmərəli istifadəsi daha da asanlaşacaqdır. f) E-ticarətin, məşğulluğa təsiri də olacaqdır. g) Yeni iş yerləri və savadlı olaraq ifadə edilən – kompüterdən istifadə edə bilən əmək qüvvəsinin formalaşmasına təsir edəcəkdir. h) İnkişaf etmiş ölkələrdən inkişaf etməkdə olan ölkələrə yeni texnologiyaların ixracı, mədəniyət ixracını da özü ilə gətirəcəkdir. Bu gün hamıya məlumdur ki, Azərbaycan bazarında marketinq və xüsusən də reklam sahəsini kifayət qədər yaxşı bilən ixtisaslı kadr çatışmazlığı mövcuddur. Reklamçılar İttifaqı, Azərbaycan Marketinq Cəmiyyəti və Marketinq Azərbaycan Qrupu reklam işçilərinin bacarıqlarının artırılması üçün vaxtaşırı tədbirlərin keçirilməsinə xüsusi diqqət yetirir, onlar xüsusi təlim kursları təşkil edirlər. Məsələn: NİMA, MarketingAir, Digital Marketing və s. Bütün bunlar sahənin tam hüquqlu mütəxəssislərin yetişdirilməsinə və formalaşmasına yönəlib. Zamanın tələbidir və müəyyən hallardan sonra nəticəsi olacaqdır. Hər bir uğurlu marketoloq öz şirkətinin məhsulunun rəqiblərindən keyfiyyətcə fərqlənməsini təmin etməyə çalışır və buna görə də hədəf auditoriyaya birbaşa və güclü təsir vasitələrini müəyyən etmək istəyir. İndi bunu reklam sahəsində ən son qlobal internet texnologiyaları sayəsində reallaşdırmaq mümkündür. Azərbaycanda Motion Pro və ya Dumanlı ekran (dumanlı ekran) kimi vizual texnologiyalardan istifadə edən yerli reklam agentlikləri çox azdır. Bununla belə, yerli reklamçılar bu cür reklam alətlərini, məsələn, Türkiyədə sifariş edə bilərlər. Belə innovativ texnologiyalar artıq bir çox iri şirkətlər tərəfindən istifadə olunur: Coca Cola, General Electric, Red Bull, Nestle, Heineken Brewery, Baltika və yerli şirkətlər: Azercell və Bakcell mobil operatorları. Reklamda innovativ texnologiyalar xüsusilə hədəf auditoriyanı cəlb edir və reklam olunan məhsulda iştirak yaradır, ən əsası isə yüksək keyfiyyətli differensasiyanı təmin edir. Məsələn, insanların təxminən 40%-i Motion Pro-nu quraşdırmadan əvvəl bir dəqiqədən çox uzanır və FOG Screen texnologiyası ətrafda çoxlu sayda potensial müştəri əldə etməklə diqqəti reklam olunan məhsula cəlb edə bilir. Reklam sahəsində qeyri-adi texnoloji həllərdən istifadə reklam kommunikasiyalarını daha qabarıq təşkil etməklə yanaşı, məhsula yüksək prestij yaratmağa imkan verir. Reklam kommunikasiyalarında innovasiyalar sahəsində daha bir sehrli çubuq “Augmented Reality” texnologiyasıdır. Bu texnologiya məhsula 3D səhnəyə çevrilə bilən (bəzən kameradan istifadə etməklə) xüsusi təsvirin quraşdırılmasını nəzərdə tutur. Artırılmış Reallıq texnologiyası hədəf auditoriyaya sadəcə olaraq adi smartfonun kamerası qarşısına məhsulun şəklini yerləşdirməklə reklam olunan malların demək olar ki, canlı 3D modellərini görməyə imkan verir. Dünyaca məşhur “Papa Johns” pizzacısı “Augmented Reality” texnologiyasından istifadə edərək ilk dəfə böyük kampaniyaya başlamışdır. Bu pitseriyanın məhsul qablaşdırmasında avtomobilin təsviri var idi. Onu kameraya yönəldən insanlar smartfonlarında 1772-ci il istehsalı olan Camaro-ya baxa bilərdilər. Xatırladaq ki, məhz bu avtomobil Papa Johns pizzacısının yaradılması tarixində mühüm rol oynayıb. İnsanlar bu avtomobili nəinki video rejimində izləyə, həm də onu idarə edərək müxtəlif marşrutlar üzrə pizza çatdıra bilirdilər. Azərbaycanda da “Augmented Reality” texnologiyasının tətbiqi halları var. Azərbaycanda kompüter və canlı reallığın birləşdirilməsi texnologiyası ilk dəfə “Baku-Tel 2014” sərgisində yerli innovasiya şirkəti CustomAR tərəfindən təqdim edilib. Təəccüblü deyil ki, bu texnologiyadan istifadə edən ilk yerli şirkət yenə Azercell oldu. İstənilən mobil cihaza - xüsusi yüklənmiş proqramı olan telefona və ya planşetə “Azercell” əməkdaşının təsviri olan afişaya yaxınlaşanda telefondakı şəkil canlanır və tamaşaçılara şirkətin bu sərgidə təqdim etdiyi yeniliklərdən danışmağa başlayır. Bu xidmət vasitəsilə Azercell abunəçilərinə ənənəvi ikiölçülü reklam afişalarını üçölçülü, yəni video formatda izləmək imkanı yaradıb. “Augmented Reality” texnologiyası ölkənin tikinti şirkətlərinin reklamında da uğurla tətbiq edilib. Belə ki, 2015-ci ildən etibarən “Kristal Abşeron” şirkəti öz kataloqunda smartfonu müvafiq binaya yönəltdikdə tikilməkdə olan binanın 3D modelinə baxmaq imkanı verən texnologiyanı təqdim edib. Belə texnologiyanın üstünlüyü ondan ibarət idi ki, o, binaların böyük və bahalı fiziki planlarını əvəz etdi və evlərə istənilən yerdə baxmağı asanlaşdırdı. Kim maraqlanırsa, bu link: https://goo.gl/dlpWf5 Texniki nöqteyi-nəzərdən, Artırılmış Reallıqdan istifadə etmək üçün kamerası, çap edilmiş marker təsviri və internet bağlantısı olan smartfonun olması kifayətdir. Kamera vasitəsilə görüntü şirkətin serverinə daxil olur və burada xüsusi hazırlanmış proqram təminatı onu virtual ünsiyyət vasitəsinə çevirir. Prinsip ondan ibarətdir ki, sistem şəkilləri forma (məsələn, üçbucaq) kimi görür və onu çevirərkən, sistem müvafiq sinxron hərəkətləri yerinə yetirir. Aşağıda ən böyük beynəlxalq reklam agentliklərinin və onların reklamçılarının cədvəli verilmişdir. Müasir İnternet reklam texnologiyalarını izləmək çox çətindir. İnternetdə hər gün istifadəçi ilə yeni ünsiyyət vasitələri peyda olur. Mən dünyada və ölkəmizdə ən uğurlularından danışacağam. Double Click reklam imkanları təklif edən bir neçə partnyor saytları birləşdirən Google-a məxsus platformadır. "Reklam serveri" - reklam serveri, texnoloji xidmət, reklamın dərhal saytlarda yerləşdirilməsi üçün proqram təminatı. Reklam serveri reklam materiallarının vebmasterin vebsaytına köçürülməsini təmin edir, təəssüratların, kliklərin və RTB ekosisteminin digər elementlərinin sayını hesablayır və kampaniyanın optimallaşdırılması üçün alətlərə malikdir. Cədvəl 9.1 Ən böyük beynəlxalq reklam agentlikləri və reklamçıları
Rich-media texnologiyası qrafik reklamdır, animasiya effektlərinin istifadəsi sayəsində reklam olunan məhsulun cəlbediciliyini bir neçə dəfə artırır. ScreenGlide hər hansı bir saytdakı banner reklamını onun üzərinə gətirdiyiniz zaman böyütməyə və ya fərqli forma almağa imkan verən texnologiyadır. Videolar da ifa edilə bilər. FlyingScreen - yükləmə zamanı banner böyüyə və standart çərçivələrdən kənara çıxa bilər. Bu texnologiya pankartı kütlədən aydın şəkildə ayırmağa imkan verir. FullScreen - bir neçə saniyə ərzində monitorun bütün ekranında görünən reklam pankartı. Bəzən onu bağlamaq belə mümkün olmur. Reklam xarakterli proqramlar və oyunlar, mobil reklamlar çox populyarlaşıb. Azərbaycanda bu kimi reklam internet texnologiyalarından istifadə xüsusilə populyardır. Bank işində Məsələn, “Bank of Baku”, “Unibank” və “Kapital Bank” bankları tez-tez xüsusi internet saytları və proqramlar yaradırlar ki, onların vasitəsilə siz onların məhsulları haqqında məlumat əldə edə bilərsiniz. əyləncəli yol. “Öz Bolkartını seç” tətbiqini xüsusilə qeyd etmək istəyirəm. Tətbiqi açmaqla ziyarətçilər müxtəlif sualları cavablandırıblar ki, bu suallara əsasən sayt ziyarətçiyə onlayn sifariş imkanı ilə uyğun “Bolkart” təklif edib. https://www.bolkart.az/az/app/ Səriştəli menecerlər başa düşürlər ki, mövcud müştəriləri saxlamaq, onlarla isti münasibətlər qurmaq yeni müştərilər tapmaqdan daha sərfəlidir. Buna əsaslanaraq, əksər uğurlu şirkətlər artıq öz müştəri münasibətlərinin idarə edilməsi (CRM) sistemlərini işə salıblar. Yuxarıda qeyd etdiyim kimi, burada şanslı olan müştəriləri haqqında daha çox məlumatı olan və onlardan necə istifadə edəcəyini biləndir. Azərbaycanda mən loyallıq proqramları kontekstində CRM sistemlərinin uğur və uğursuzluqlarını qısaca qeyd etdim. Şübhəsiz ki, ən uğurlu proqramı “Bakcell”dən “Ulduzum” adlandırmaq olar, ən uğursuzu isə rəqibi “Azercell”dən “Gənc Ol” proqramıdır. https://unec.edu.az/application/uploads/2016/07/Sabir-Meshadizade-Dissertatsiya-28.06.2016.docx Yüklə 1,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|