68
6.15-rasm. Toshli bog‘lar dizayni.
Rokariy - erkin shaklda qanday yechilsa, shunday munta-zamlikda yechiladigan, tekis yoki tepalikdagi toshli bog4. Roka-riylar uchun bir turdagi toshdan, imkoniyatga qarab, dag‘al ish-langan (ohaktosh, qumtosh, porfit, granit, chig‘anoqtosh), bir necha yirik toshli bo‘lak va katta miqdordagi mayda toshlardan kompozitsiya tashkil etiladi.
Rokariylar uchun o‘simliklar ranglar uyg‘unligi bilan birlashgan va landshaftning boshqa elementlari bilan o‘zaro moslashgan holda tanlanadi.
6.16-rasm. Bog -paxklardagi rokariylaming ko‘rinishi.
69
Alpinariy - tabiiy yoki sun’iy relyefda tirgovuchli devor bilan qo‘shilib quriladigan, uncha katta bo‘lmagan suv inshootlari tog‘ landshaftlari o‘simliklari bilan tanlangan, landshaft kompozitsiyasi. Alpmariylami sharqiy yoki shimoli-sharqiy qiyaliklarda joylashtirish juda yaxshidir. Uning yaratilishida tabiiy tosh, mayda tosh, qumdan foydalaniladi, gullar esa po‘panak bilan, butalar, pakana daraxtlar bilan to‘ldiriladi. Alpinariylami, iloji boricha, chiroyli fon va tabiiy o‘rab olingan muhitga ega bo‘lish uchun, bo‘shroq joylashtirish maqsadga muvofiq. U uchun maysazor juda chiroyli fondir.
Morena (tog‘ jinslar uyumi) - yirik silliqlangan va mayda valunlardan tuproqli qorishma va shag‘allar asosida vujudga kelgan, sun’iy toshli qurilma. Morena Alp va toshli bog‘lar elementi bo‘lishi mumkin, hajmiga qaramasdan, o‘zida uncha katta bo‘lmagan xarsang toshlar tasawurini beradigan yonbag‘irlarda, asosan, qimmat va injiq o‘simliklar o‘stiriladi. Morena hech qachon semam boimaydi va hech qachon qurib qolmaydi.
Alp o‘tloqzori baland tog‘ o‘simliklari turkumiga imitatsiya (taqlid) qiladi. Mustaqil kompozitsiya sifatida amalda qo‘llash mumkin emas, ammo element sifatiga Alp bog‘i kompozit-siyasiga kirishi mumkin. Foydalanilayotgan turlaming assorti-menti juda o‘ziga mosdir va faqat baland tog‘ mintaqasining yowoyi o‘simliklarini o‘z ichiga oladi.
Alp bog‘i - baland tog‘ o‘simliklarining tabiiylikka yaqinlashtirish sharoitini ko‘rsatish uchun maxsus tashkil etilgan landshaftli makon. Alp bog‘larini tabiiy tog‘li uchastkalarda qurish va past bo‘yli juda ko‘p, rang-barang gullovchi o‘simlik-lardan yaratish ma’quldir. 0 ‘zining rejaviy tuzilishida u Alp floralaridan turli-tuman kompozitsiyalami (minialpinariy, alpinariy, Alp tepaliklari, Alp o‘tloqzori va boshqalar), shuning-dek, piyodalar va dekorativ yo‘lkalar tizimini kiritishi mumkin. Ko‘plab Alp o‘simliklari plitalar yoki yp‘lkalar toshlari orasida-gi kovakda o‘sishi mumkin.
|
