2-ci f sil.
Uca Allah n: “Allah n l
ti
olsun zal mlara!”
2
sözü
-
:
:
[
Ë
Ì
Í
Î
Ï
Z
-
:
:
»
.
:
.
:
[
Å
Æ
Ç
È
ÊÉ
Ë
Ì
Í
Î
Ï
Z
] .
:
[
1112.
vay t edilir ki, ibn Öm r
demi dir: “M n Pey mb rin bel dediyi-
ni e itdim: “Allah mömini Özün t f yax nla racaq, Özü onu hat edib
qoruyaraq v : “Filan günah (etdiyini) bilirs nmi? Filan günah (etdiyini) bi-
lirs nmi?”– dey soru acaq. (Mömin): “B li, ey R bbim!”– dey cavab ver -
k. N hay t, Allah ona günahlar etiraf etdirdikd v o, öz-özlüyünd
lak oldu unu güman etdikd Allah buyuracaq: “Dünyada s nin günahla-
ört-basd r etdim v bu gün d M n s nin günahlar ba lay ram.”
Sonra ona (içind ) yax
ll ri yaz lm bir kitab veril
k. Kafir v mü-
nafiql g ldikd is , (onlar n
ll rin ) ahid olanlar dey
kl r: “Bunlar
bbin iftira yaxanlard r”– dey
kl r. Allah n l
ti olsun zal mlara!” ( l-
Buxari, 2441)
1
Y ni C
nn m üz rind qurulmu körpüd n keçdikd n sonra.
2
“Hud” sur si, 18.
hih l-Buxari
Haqs zl qla keçiril nl r kitab .
416
3-cü f sil.
Müs lman müs lmana zülm
etm
li v onu (zal ma) t slim
verm
lidir
-
:
-
:
»
«.
]
:
[
1113. Abdullah ibn Öm r
r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Müs lman
müs lman n qarda
r; ona zülm etm z v onu verm z. Kim qarda
n
ehtiyac öd
rs , Allah da onun ehtiyac öd
r. Kim bir müs lman bir
nt dan qurtararsa, Allah da onu Qiyam t gününün s nt lar n birind n
qurtarar. Kim bir müs lman n eybl rini ört rs , Allah da Qiyam t günü
onun eybl rini ört r.” ( l-Buxari, 2442)
4-cü f sil.
st r zal m, ist rs m zlum olsun,
(din) qarda na yard m et!
-
:
-
:
:
»
«
.
:
»
«.
]
:
[
1114.
s r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “ st r zal m, ist rs m zlum
olsun (din) qarda na köm k et!” ( shab r) soru dular: “Ya R sulullah,
zluma köm k etm yi ba a dü dük. B s zal ma nec köm k etm liyik?”
Pey mb r buyurdu: “ lind n tutub saxlamaqla!” ( l-Buxari, 2444)
5-ci f sil.
Qiyam t günü zülm zülm tl
çevril
kdir
-
:
-
:
»
«.
]
:
[
1115. Abdullah ibn Öm r
r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Qiyam t
günü zülm zülm tl çevril
kdir.” ( l-Buxari, 2447)
6-c f sil. Birisin zülm etmi
adam ondan halall q dil diyi
zaman ona etdiyi zülmü
bildirm lidirmi?
-
:
-
:
»
«.
]
:
[
417
1116.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Qoy birisinin na-
musuna toxunmaqla v ya ona ba qa bir pislik etm kl zülm etmi adam, bu
gün, dinar v dirh min (fayda verm
yi gün) g lm mi
n vv l ondan
halall q dil sin.
r (Qiyam t günü) onun savab olarsa, etdiyi zülm q
r
savab ndan götürül r (v zülm etdiyi adama veril r); yox
r savab olmaz-
sa, onda zülm etdiyi adam n günahlar ndan götürülüb onun boynuna qoyu-
lar.” ( l-Buxari, 2449)
7-ci f sil. Haqs zcas na
(ba qas n) torpa
z bt ed n
kims nin günah
-
:
-
:
:
»
«.
]
:
[
1117.
vay t edilir ki, S id ibn Zeyd demi dir: “M n Pey mb rin bel dedi-
yini e itdim: “Kim (ba qas n) torpa
haqs zcas na z bt ets , (Qiyam t
günü) torpa n yeddi qat onun boynuna keç r.” ( l-Buxari, 2452)
-
:
:
»
«
.
]
:
[
1118. bn Öm r
r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Kim (ba qas n) tor-
pa
haqs zcas na z bt ets , Qiyam t günü torpa n yeddi qat na gir r.”
l-Buxari, 2454)
8-ci f sil. Bir adam ba qas n bir
görm sin izn ver rs , (bunu
etm k ona) caiz olar
-
:
-
.
]
:
[
1119.
vay t edilir ki, C
demi dir: “Biz b zi iraql larla birlikd M din
olark n biz q tl q üz verdi. O vaxt ibn Zubeyr biz xurma paylay rd . bn
Öm r is bizim yan
zdan keçib dey rdi: “Pey mb r iki-iki xurma
götürüb yem yi qada an etmi dir. Ancaq aran zdan birinin dig rind n izn
ist
si istisnad r.” ( l-Buxari, 2455)
9-cu f sil.
Uca Allah n: “O, n qat
mübahis çidir.”
1
sözü
-
:
:
[
M
N
O
Z
-
:
»
«.
]
:
[
1
“ l-B
” sur si, 204.
hih l-Buxari
Haqs zl qla keçiril nl r kitab .
418
1120. Ai
r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “( nsanlar aras nda) Alla-
n n nifr t etdiyi adam, n qat mübahis ed ndir.” ( l-Buxari, 2457)
10-cu f sil.
Haqs z oldu unu bil -bil
mübahis ed n adam n günah
-
:
-
:
»
«.
]
:
[
1121. Pey mb rin zövc si Ummu S
r vay t etmi dir ki, (bir d ) Pey-
mb r hücr sinin qap yan nda mübahis (ed n adamlar n) s sini e itdi
onlar n yan na ç b dedi: “M n sad
bir insanam. H rç nd mübahis -
ri dü mü insanlar (mübahis rini çözm k üçün) m nim yan ma g lirl r,
lakin olur ki, biriniz dig rinizd n daha b la tl dan r v m n d onun do -
ru dan
hesab edir m. Bu s
bd n d hökmü onun lehin ç xar ram.
r m n (s hv n) bir müs lman n haqq ba qa birisin verir ms , slin-
, m n ona C
nn m odundan bir parça vermi oluram. (Bundan sonra
is özü bil r,) ist r onu götürsün, ist rs d , t rk etsin.” ( l-Buxari, 2458)
11-ci f sil. Haqs zl a m ruz
qalm adam zal
n mal
tapsa ondan öz haqq götür
bil r
-
:
-
:
:
»
«.
]
:
[
1122.
vay t edilir ki, Uqb ibn Amir demi dir: “(Bir d ) biz Pey mb
dedik: “S n bizi (d
) gönd rirs n v biz el insanlar n yan nda qal q ki,
onlar bizi yem
qonaq etm k ist mirl r. Bu haqda n dey bil rs n?” Pey-
mb r buyurdu: “
r bir tayfaya qonaq gets niz v onlar sizi qonaq sax-
lasalar, onlar n ziyaf tini q bul edin. Yox
r onlar sizi qonaq q bul etm k
ist
r, onda onlardan qona a çatacaq pay götürün.” ( l-Buxari, 2461)
12-ci f sil.
Heç k s öz qon usuna onun
divar dibind a ac basd rma na
mane olmamal r
-
:
-
:
»
«
.
.
]
:
[
419
1123.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Heç k s öz qon u-
suna onun divar dibind a ac basd rma na mane olmamal r.”
Sonra bu Hureyra (onu dinl
nl ) dedi: “N üçün siz bu i
n boyun
qaç rs z? Vallahi, m n bunu siz daim xat rladaca am.” ( l-Buxari, 2463)
13-cü f sil. Evl rin h
tl ri,
orada oturmaq, habel yollarda
oturmaq
-
:
-
:
»
«
.
.
:
»
«
:
»
«.
]
:
[
1124.
bu S id l-Xudri r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Yollarda otur-
may n!” ( shab r) dedil r: “Bizim orada oturma
z labüddür. Biz oraya
b ancaq (i rimiz bar
) söhb t edirik.” Pey mb r buyurdu: “
r
orada oturma
z labüddürs , onda yolun haqq verin.” ( shab r): “N -
dir yolun haqq ?”– dey soru dular. Pey mb r buyurdu: “Nam hr
baxmamaq, (heç k
) ziyy t verm
k, salam almaq, yax i ri mr et-
k v pis i rd n ç kindirm k.” ( l-Buxari, 2465)
14-cü f sil. sas yol üstünd ixti-
laf dü rs (n etm k laz md r?)
-
:
-
:
.
]
:
[
1125.
vay t edilir ki, bu Hureyra demi dir: “Pey mb r hökm vermi dir
ki,
r yol üstünd mübahis dü rs , keçid üçün yeddi
1
enind yol
saxlamaq laz md r.” ( l-Buxari, 2473)
15-ci f sil. Soy unçuluq etm yin
(ölül ri) eyb
r hala salma n
qada an olunmas
-
:
-
:
.
]
:
[
1126.
vay t edilir ki, Abdullah ibn Yezid l- nsari
demi dir: Pey mb r
soy unçuluq etm yi v (ölül ri) eyb
r hala salma qada an etmi dir.”
l-Buxari, 2474)
1
311-ci h disin qeydl rin bax.
hih l-Buxari
Haqs zl qla keçiril nl r kitab .
420
16-c f sil. Mal qorumaq üçün
vuru an kims haqq nda
-
:
-
:
:
»
«
.
]
:
[
1127.
vay t edilir ki, Abdullah ibn Amr
demi dir: “M n Pey mb rin be-
dediyini e itmi m: “Mal qorumaq üçün vuru ub (öl n) kims
hid-
dir.” ( l-Buxari, 2480)
17-ci f sil. Birinin cam v ya
ba qa bir eyi s nd larsa (n
etm li?)
-
:
-
:
»
«
.
.
]
:
[
1128.
s r vay t edir ki, (bir d ) Pey mb r zövc rind n birinin evind
idi. Bu snada möminl rin analar ndan
1
(ba qa) birisi öz xidm tçisinin vasi-
sil Pey mb
taxta kasada pay gönd rdi. Bu vaxt (evind olan zövc -
si) li il qab vurub s nd rd . Lakin Pey mb r qab yap
rd v yem yi
onun için qoyub: “Yeyin!”– dedi. Qabdak yem k qurtarana q
r Pey m-
r xidm tçini yubatd . Bundan sonra o, (pay ver n zövc sin ) t
bir ka-
sa gönd rdi, s nm kasan is özünd saxlad .” ( l-Buxari, 2481)
1
Uca Allah buyurur: “Pey mb r möminl
onlar n özl rind n daha yax nd r. Zövc ri is mö-
minl rin analar r...” (“ l- hzab” sur si, 6).
421
-
48 – riklik kitab
1-ci f sil. rzaq mallar nda,
qoyulan x rcd v (ba qa) ticar t
mallar nda riklik
-
:
-
:
.
:
»
«
.
.
:
»
«.
]
:
[
1129.
vay t edilir ki, S
ibn kva demi dir: “(Bir d
shab r s rd
ik n onlardan) b zil rinin rzaq mallar azald v onlar (yem k-içm
) möh-
tac qald lar. Odur ki, Pey mb rin yan na g lib öz d
rini k sm k
üçün ondan izn ist dil r v o da onlara izn verdi. Sonra onlar Öm rast g l-
dil r v bu haqda ona x
r verdil r. Öm r dedi: “D
rinizi (k sdikd n)
sonra nec keçin
ksiniz?” Bundan sonra Öm r Pey mb rin yan na g lib
dedi: “Ya R sulullah, onlar d
rini (k sdikd n) sonra nec keçin
kl r?”
Pey mb r buyurdu: “Camaata elan et, art q qalm
rzaqlar g tirsinl r.”
Bunun üçün yer bir dö
k s rildi v ( shab r) art q qalm
rzaqla-
onun için qoydular. ( rza n ham bir yer y ld qdan) sonra Pey-
mb r qalx b dua etdi v (Allahdan) onun b
tli olmas dil di. Son-
ra shab rin qablar götürüb g lm yi mr etdi v onlar da g lib rzaq-
dan ist dikl ri q
r ovuclay b götürdül r. Sonra Pey mb r buyurdu:
“M n ahidlik edir m ki, Allahdan ba qa
(ibad layiq olan)
bud yox-
dur v m n Allah n elçisiy m!
” ( l-Buxari, 2484)
-
:
:»
«.
]
:
[
1130.
bu Musa r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “ aril rin
1
döyü s-
nas nda rza azald qda v ya
rd ik n ail rinin yem yi azald qda,
onlar özl rind olan rza n ham
bir parçan n üstün y ar, sonra da bir
qabla (h r k s üçün) eyni ölçüd ç
k onu öz aralar nda bölü dür rdil r.
Onlar m nd ndirl r, m n d onlardanam.” ( l-Buxari, 2486)
2-ci f sil.
Qoyunlar n bölü dürülm si
-
:
-
:
.
1
Y
n q bil rind n biri.
hih l-Buxari
riklik kitab .
422
:
»
«
.
-
-
.
»
«.
]
:
[
1131.
vay t edilir ki, Rafi ibn X dic demi dir: “(Bir d ) biz Pey mb rl
birlikd zül-Hüleyf
olark n camaata acl q üz vermi di. Onlar (döyü
)
çoxlu d
v qoyun keçirmi dil r. (H min vaxt) Pey mb r arxada
nl rin aras nda idi. Onlar heyvanlar (bir-bir) k sm
ba lad lar v qa-
zanlar odun üstün qoydular. (Bir az keçdikd n) sonra Pey mb r g lib
qazanlar bo altma
mr etdi. Sonra o, (heyvanlar shab rin aras nda)
payla rd v on qoyunla bir d
ni eyni hesab etdi. Bu vaxt d
rd n bi-
ri qaçd . (B zil ri) onun dal nca qaçd lar, lakin ona çata bilm yib yor un
dü dül r. Orduda az sayda atl oldu undan (d
ni tuta bilm dil r). Ax rda
onlardan biri d
ni oxla vurdu v Allah bu d
ni dayand rd . Sonra Pey-
mb r buyurdu: “H qiq n, bu heyvanlardan (b zisi) v
il ib v
i
heyvanlar kimi olmu dur. Odur ki, onlardan hans biri linizd n ç b qaçar-
sa, onu oxla vurun.” M n dedim: “Biz (sabah) dü
nl (qar -qar ya) g l-
yimizi gözl yirik (v ya dü
nin q fil hücumundan ehtiyat edirik).
Yan
zda b çaq da yoxdur (ki, heyvanlar k
k). Biz onlar qam la k
bil rikmi?” Pey mb r buyurdu: “(Heyvan n) qan ax lsa v onun üstün-
Allah n ad ç kils , ondan yey bil rsiniz. Lakin di v d rnaqla k sm k
olmaz. Siz bunun niy qada an oldu unu deyim: di sümükdür,
1
d rnaq
is h
il rin b ça
r
2
”. ( l-Buxari, 2488)
3-cü f sil.
rikl
m xsus mallar n dal tli
kild qiym tl ndirilm si
-
:
-
:
»
«
.
]
:
[
1132.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Kim öz köl sini qis-
n azad ed rs , öz mal ndan rikinin pulunu öd
kl köl ni tam azad
etm lidir.
r onun öd
pulu yoxdursa, onda köl ni dal tli kild
qiym tl ndirm li, sonra da köl ni gücü çatd bir i
i tm lidir.
3
” ( l-
Buxari, 2492)
1
Di vasit sil heyvan laz mi qaydada k sm k mümkün olmad ndan Pey mb r bunu qada an
etmi dir.
2
H
il r kafir oldu undan Pey mb r
shab rin onlara ox amama buyurmu dur.
3
r bir adam n rikli köl si varsa v bu köl ni azad etm k ist yirs , onda h min adam öz pay na
dü n hiss ni azad etm kl yana dig r yar na gör öz mal ndan götürüb rikinin haqq öd
lidir.
ni riki il birlikd köl ni qiym tl ndirm li v d
rin yar
rikin öd
lidir ki, köl ni azad ed
bilsin. Pulu olmad t qdird is köl ni gücü çatd i rd i dib
zind ald pulu rikin öd -
kl onu tam kild azad etm lidir.
423
4-cü f sil.
Bölgü apar ld zaman pü k
atmaq olarm ?
-
:
-
:
»
.
«.
]
:
[
1133. Nom n ibn B ir r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Allah n qoydu-
u hüdudlar qoruyanlar n v onu a anlar n hal , g miy minm k üçün pü k
atd qdan sonra bir qismi g minin göy rt sin , dig rl ri d g minin a
m r-
sin yerl mi bir toplumun hal na b nz yir. (Onlar d nizd olduqlar
zaman) a
dak lar su ist dikd g minin göy rt sin qalx b yuxar dak lar n
aras ndan keçir (v onlar narahat edirl r). Onda a
dak lar deyirl r: “G -
lin, g mini de ib buradan su götür k v yuxar dak lara ziyy t verm
k.”
r yuxar dak lar onlar n özba nal q etm sin göz yumsalar, (g mi bata-
caq v ) ham h lak olacaq; yox
r bunun qar
alsalar, onda h m öz-
ri, h m d a
dak lar xilas olacaqlar.” ( l-Buxari, 2493)
5-ci f sil.
Yem
v ba qa eyl
rik
olmaq
-
:
-
:
.
:
»
«
.
.
.
]
:
-
[
1134. Pey mb ri görmü ( shab rd n biri) Abdullah ibn Hi am r vay t
etmi dir ki, anas Zeyn b bint Humeyd onu Pey mb rin yan na apar b
dedi: “Ya R sulullah, bunun bey tini q bul et!” Pey mb r : “O h bala-
cad r
1
”– dedi v onun ba
s allay b onun üçün dua etdi.
(Zuhra ibn M
d
2
demi dir:) “Abdullah ibn Hi am bazara gedib yem k
alard . (H min vaxt) ibn Öm r v ibn Zubeyr ona rast g ldikd : “Bizi (yem -
yin ) rik et! Ax Pey mb r s nin üçün b
t dil yib”– dey r, o da onla-
yem yin
rik ed rdi. H rd n el olurdu ki, o, bir d
(yükü q
r r-
zaq) ld edib onu ev yollay rd . ( l-Buxari, 2501-2502)
1
O vaxt Abdullah n alt ya var idi.
2
Zuhra ibn M
d Abdullah n n
sidir.
hih l-Buxari
Girov kitab .
424
-
49 – Girov kitab
1-ci f sil.
Girov
1
qoyulmu minik
heyvan na minm k, sa mal
heyvan da sa maq (caizdir)
-
:
-
:
:
»
«.
]
:
[
1135.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “(Minik) heyvan gi-
rov qoyulmu dursa, (girov qald müdd t rzind ) ona ç kil n x rcin mü-
qabilind onu minib sürm k olar. Sa mal heyvan girov qoyulmu dursa, (gi-
rov qald müdd t rzind ) ona ç kil n x rcin müqabilind onu sa maq
olar. X rcl ri is heyvan min n v südünü iç n kims öd
lidir.” ( l-Bu-
xari, 2512)
2-ci f sil.
Girov qoyanla girov götür n
aras nda ixtilaf dü rs
-
:
-
.
]
:
[
1136. bn Abbas
r vay t edir ki, Pey mb r hökm vermi dir ki, ittiham
olunan adam and içm lidir”
2
. ( l-Buxari, 2514)
1
Borc al nan pul v s. müqabilind t minat üçün veril n ey.
2
r iddiaç d lil-sübut olmadan bir kims
qar ittiham ir li sür rs , o zaman ri gör
mütt him and içm li, bel likl d , özün qar olan iddian inkar etm lidir. lav olaraq 1090-c v 1108-ci
disl bax.
425
-
50 – Köl azad etm kitab
1-ci f sil.
Köl azad etm v bunun f zil ti
bar
deyil nl r
-
:
-
:
»
«.
]
:
[
1137.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Kim bir müs lman
köl likd n azad ed rs , onun (azad olan n) h r bir zas na gör , Allah azad
ed n adam n bir zas C
nn m odundan xilas ed r.” ( l-Buxari, 2517)
2-ci f sil. Hans köl ni azad
etm k daha yax
r?
-
:
-
:
:
»
«
.
:
»
«
.
.
:
»
«
.
.
:
»
«.
]
:
[
Dostları ilə paylaş: |