74-cü f sil.
Evl ri v xurmal qlar yand rmaq
-
:
-
:
:
»
«.
-
-
:
»
«
.
.
.
]
:
[
1294.
rir ibn Abdullah demi dir: “(Bir d ) Pey mb r m
dedi: “Zül-
ni (yox etm kl ) m nim q lbimi rahat etm k ist mirs nmi?” Zül-X -
X
m q bil sind yerl
n, Y
n k
si adlanan bir bütxana idi. M n
hm s q bil sind n olan yüz lli n rlik bir süvari d st
(oraya) yollan-
m. hm sil r yax at sür n adamlar idi. M n is at n belind dura bilmir-
dim. (Bu vaxt) Pey mb r ( li il ) m nim sin
el bir z rb vurdu ki,
barmaqlar n izi sin md qald , (sonra da dua edib) dedi: “Allah m, onu sa-
bitq
m et, onu do ru yol göst
n v do ru yolda olan (kims rd n) et!”
1
Söhb t lini Allah elan etmi kuf lil rd n gedir.
499
Bundan sonra C rir bütxanaya getdi v onu darmada n edib yand rd .
Sonra da Pey mb rin yan na adam gönd rdi (ki, n etdiyini) ona x
r
versin. C ririn gönd rdiyi adam (Pey mb
) dedi: “S ni haqq il gönd -
n Allaha and olsun ki, m n g nd o (bütxana) haldan dü mü v ya qo-
tur x st liyin tutulmu bir d
kimi (yan b qapqara) olmu du.”
(C rir) dedi: “Bundan sonra Pey mb r
hm sil rd n ibar t olan bu
st
v onlara qo ulanlara (Allahdan) be d xeyir-b
t dil di.” ( l-
Buxari, 3020)
75-ci f sil. Müharib aldatmad r
1
-
:
-
:
»
«
.
]
:
[
1295.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Xosrov
2
h lak ola-
caq v ondan sonra onun yerin xosrov g lm
k. Qeys r
3
h lak olacaq v
ondan sonra onun yerin qeys r g lm
k. Onlar n sahib olduqlar x zi-
r is Allah yolunda (q nim t olaraq) payla
lacaq.” ( l-Buxari, 3027)
-
:
.
]
:
[
1296.
vay t edilir ki, bu Hureyra demi dir: “Pey mb r müharib ni “al-
datma” adland rm
r.” ( l-Buxari, 3029)
76-c f sil. Döyü
mübahis
etm yin v ixtilafa dü
yin
nilm
si v mir qar
xanlar n c zas
-
:
-
:
-
-
:
»
«
.
-
-
.
1
Burada döyü snas nda kafirl ri aldatmaq, onlara qar hiyl qurmaq v ümumiyy tl , h r cür tak-
tikadan istifad etm k n
rd tutulur.
2
Fars ahlar n titulu.
3
Rum imperatorlar n titulu.
hih l-Buxari
Cihad kitab .
500
.
.
.
:
»
«
.
:
»
«
.
.
:
»
«
.
:
»
«.
]
:
[
1297.
vay t edilir ki, B ra ibn Azib demi dir: “Pey mb r Uhud döyü ün-
lli n rlik oxçu d st sin Abdullah ibn Cubeyri ba t yin etmi v de-
mi dir: “Qu lar n c
dl rimizi dimdikl yib yediyini görs niz bel , m n siz
r gönd rm yinc yerinizd n ayr lmay n! Bizim dü
ni darmada n
edib onlar tapdalad
görs niz bel , m n siz x
r gönd rm yinc
(yerinizd n) ayr lmay n!”
Müs lmanlar (ilk h ml
) dü
ni darmada n etdil r. Vallahi ki, m n
qad nlar n
1
paltarlar n yini ll rin al b qaçd
gördüm. Onlar n xal-
xallar
2
v ayaqlar görünürdü. Bu vaxt Abdullah ibn Cubeyrin d st sind ki
oxçular: “Q nim t! Ay camaat, q nim t! Qarda lar
z qalib g ldil r! Siz n -
yi gözl yirsiniz?!”– dedil r. Abdullah ibn Cubeyr dedi: “Pey mb rin siz
dedikl rini n tez unutdunuz?!” Onlar: “Vallahi, biz camaat n yan na gedib
(pay
za dü n) q nim tl ri götür
yik”– deyib ora yüyürdül r. (Mü rik-
r d bu fürs td n istifad edib ks hücuma keçdil r,
3
n tic
is ) müs l-
manlar qaçma a üz tutdular v m lubiyy u rad lar. H min vaxt Pey-
mb r arxa t fd n onlar ça
rd .
4
Pey mb rin yan nda c mi on iki
r adam var idi. (Mü rikl r) bizd n yetmi n ri hid etmi dil r. (Hal-
buki) B dr döyü ünd Pey mb r v onun shab ri mü rikl rd n yüz
rx n rin ba na müsib t g tirmi – yetmi ini sir götürmü , yetmi ini d
öldürmü dül r. (Müs lmanlar geri ç kildikd n sonra) bu Süfyan (onlara
yax nla v ) üç d (q
b) dedi: “Muh mm d aran zdad rm ?” Pey-
mb r
shab rin ona cavab verm yi qada an etdi. O, (yen ) üç d
(q
b) dedi: “ bu Quhaf nin o lu
5
aran zdad rm ?” (Yen ) üç d (q -
b) dedi: “X ttab n o lu
6
aran zdad rm ?” Bundan sonra o, mü rikl rin
yan na qay b dedi: “Bu üçü art q öldürülmü dür.” Onda Öm r özünü sax-
laya bilm yib dedi: “Vallahi, yalan dan
n, ey Allah n dü
ni! H qiq -
n, adlar ç kdiyin adamlar n ham sa
r v s nin m yus qalaca n
günl rin h qabaqdad r.” bu Süfyan dedi: “Bu gün, B dr gününün
zi-
1
Bunlar, mü rikl rin özl ri il g tirdikl ri qad nlar idi.
2
Keçmi
qad nlar n yara q üçün topuqlar na taxd qlar gümü , q l v s.-d n düz ldilmi z nq -
rovlu halqa, bil rzik.
3
O vaxt Xalid ibn V lid h mü rik idi v bu döyü
mü rikl rin süvari d st sin ba
q edirdi. O,
Abdullah ibn Cubeyr v onun yan nda qalm ona yax n shab
n ba qa oxçular n tutduqlar mövqeni
qoyub getdikl rini gördükd ks hücuma keçmi v müs lmalar m lubiyy u ratm
r.
4
Bax: “Ali- mran” sur si, 153-154.
5
Y ni bu B kr .
6
Y ni Öm r .
501
dir. (Bilin ki,) döyü d yi
ndir.
1
Siz ölül rinizin eyb
r hala sal nm ol-
du unu gör
ksiniz. H rç nd bunu m n mr etm mi m, lakin bu m ni
heç k
rl ndirmir d .” Sonra o, t nt
li sur td : “Ya as n Hub l!
2
Ya as n
Hub l!”- dey q
rd . Pey mb r ( shab rin ): “Onun cavab verm -
ksinizmi?!”– dey buyurdu. shab r soru dular: “N dey k, ya R su-
lullah?” Pey mb r buyurdu: “Deyin: “Allah (h r eyd n) uca v uludur!”
bu Süfyan is (cavab nda bel ) dedi: “Bizim Uzzam z
3
var, sizin is bel bir
bütünüz yoxdur!” Pey mb r : “Onun cavab verm
ksinizmi?!”–
dey buyurdu. shab r soru dular: “N dey k, ya R sulullah?” Pey m-
r buyurdu: “Deyin: “Allah bizim himay dar
zd r, sizin is himay da-
z yoxdur!” ( l-Buxari, 3039)
77-ci f sil.
Dü
ni görüb, camaat
rdar etm k m qs dil uca
sl “Köm
g lin!” dey
ran kims haqq nda
-
:
-
:
.
.
.
:
»
.
«.
]
:
[
1298.
vay t edilir ki, S
demi dir: “(Bir d ) m n M din
n ç b a-
4
getdim. N hay t, ab
ged n yolun üstünd ki da keçidin çat-
qda Abdur-R hman ibn Aufun köl sin rast g ldim. M n (ondan) soru -
dum: “Ay biçar , n olub s
?” O dedi: “Pey mb rin sa mal d
rini
apar blar.” M n: “Kim apar b?”– dey soru dum. Dedi: “
fan v F zara
(q bil sind n olan adamlar).” M n o saat üç d uca s sl : “Köm
g -
lin!”– dey q
b M din
kil ri x
rdar etdim. Sonra at
dörd nala
çap b onlara çatd m v gördüm ki, onlar, h qiq n d , Pey mb rin sa -
mal d
rini götürmü r. Onda m n onlar ox at in tutdum v bu sözl -
ri oxudum:
1
Y ni biziml sizin aran zda ged n döyü d yi
ndir, gah siz biz qalib g lir, gah da biz siz qalib
lirik.
2
K
nin için yerl dirilmi , Kinan q bil sinin sitayi etdiyi bütün ad r.
3
Bu, qad na b nz dilmi bütün ad r.
4
1027-ci h disin qeydl rin bax.
hih l-Buxari
Cihad kitab .
502
kvan n o luyam m n
Ölüm günüdür bu gün.
Onlar (su) içm
macal tapmam m n d
ri onlar n lind n ald m
qaba ma qat b Pey mb rin yan na g tirdim. Yolda m n Pey mb
rast g ldim. Dedim: “Ya R sulullah, bu adamlar susam lar, m n onlara
su içm
imkan verm yib ba lar n üstünü ald m. (M sl
tdirs ,) onlar n
dal nca adam gönd r.” Pey mb r dedi: “Ey kvan n o lu, s n onlar üs-
din. ( ndi is ) mülayim davran. H m d onlar art q öz q bil rin çat-
lar.” ( l-Buxari, 3041)
78-ci f sil. sirl ri azad etm k
-
:
-
:
:
»
-
-
«.
]
:
[
1299.
bu Musa r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “ sirl ri azad edin, ac-
lar n qarn doydurun v x st
ba ç kin!” ( l-Buxari, 3046)
-
.
.
]
:
[
1300.
vay t edilir ki, bu Cuheyf demi dir: “M n lid n soru dum: “Siz Alla-
n Kitab nda olanlardan ba qa qeyb x
rl rind n bir ey bilirsinizmi?” li
dedi: “Toxumu çatlad b cüc rd n v insan yaradan Allaha and olsun ki,
nim bildiyim ancaq Allah n insana Qurandan öyr tdikl ri v bu s hif -
rd yaz lanlard r.” M n: “S hif rd n yaz lm
r?”– dey soru dum.
Dedi: “Qanbahas öd
k, sirl ri azad etm k v kafir gör müs lman
öldürm
k.” ( l-Buxari, 3047)
79-cu f sil. Mü rikl ri fidy
müqabilind azad etm k
-
:
-
.
:
»
«.
]
:
[
1301.
s ibn Malik r vay t edir ki, nsardan olan (b zi) adamlar Pey mb r-
n izn ist yib dedil r: “Ya R sulullah, izn ver, bac
z o lu Abbasa gör
verilmi fidy ni
1
götürm
k.” Pey mb r buyurdu: “(Onun azad edil-
si üçün verilmi ) fidy
n bir dirh m d olsun bel saxlamay n!” ( l-Bu-
xari, 3048)
1
269-cu h disin qeydl rin bax.
503
80-c f sil. slama qar vuru an
adam n (t hlük sizliyin dair)
man t almadan müs lman
ölk sin daxil olmas
-
:
-
:
:
»
«
.
.
]
:
[
1302.
vay t edilir ki, S
ibn kva demi dir: “Pey mb r s rd olar-
n mü rikl rd n bir casus onun yan na g ldi. H min adam Pey mb rin
shab ri il oturub bir q
r söhb t etdikd n sonra ç b getdi. Onda Pey-
mb r buyurdu: “Tutun, öldürün onu!”
onu öldürdü v Pey mb r (ölmü mü rikin) mal S
verdi. ( l-Buxari, 3051)
81-ci f sil. Nümay nd
diyy r verm k
82-ci f sil. Zimmil
1
havadarl q
etm k v onlarla i görm k olarm ?
-
:
-
:
-
:
»
«
.
:
»
«
.
»
«
.
.
]
:
[
1303.
vay t edilir ki, (bir d ) ibn Abbas
: “Cüm ax am ! N dir cüm ax a-
?!”– deyib a lad v onun göz ya lar yerd ki da lar n üstün dü
ba lad . Sonra dedi: “Cüm ax am Pey mb rin a lar idd tl ndi v o:
“M
ka z g tirin, siz el bir yaz yaz m
2
ki, ondan sonra heç vaxt haqq
yoldan azmayas z”– dey buyurdu. (H min vaxt oradak lar) mübahis et-
ba lad lar, halbuki onun hüzurunda mübahis etm k olmaz. Onlar de-
dil r: “Pey mb rin v ziyy ti a rd r!” Pey mb r dedi: “M ni rahat bu-
rax n! M nim oldu um hal sizin m ni d
t etdiyiniz eyl rd n daha xeyir-
lidir.” Pey mb r ölüm aya nda üç eyi v siyy t etdi: “Mü rikl ri b
yar madas ndan ç xard n! M n (nümay nd
) h diyy verdiyim kimi, siz
(yan za g n) nümay nd
h diyy r verin!” Üçüncü (v siyy tini
is ) unutmu am.” ( l-Buxari, 3053)
1
1079-cu h disin f slinin qeydl rin bax.
2
“Yazd m” q sd edilir.
hih l-Buxari
Cihad kitab .
504
83-cü f sil.
aqlar slama nec d
t edilir?
-
:
-
:
:
»
«.
]
:
[
1304.
vay t edilir ki, ibn Öm r
demi dir: “Pey mb r camaat n aras nda
aya a qalx b Allaha – Ona layiq t rzd t rifl r dedikd n sonra d ccal yada
sal b dedi: “M n sizi ondan x
rdar edib ç kindirir m. El bir pey mb r
olmam
r ki, ümm tini ondan ç kindirmi olmas n. Nuh da öz ümm tini
ondan ç kindirmi dir. Lakin m n d ccal bar sind siz el bir söz dey
-
m ki, (onu) heç bir pey mb r öz ümm tin dem mi dir. Bilin ki, o, t k-
gözdür. Allah is t kgöz deyildir.” ( l-Buxari, 3057)
84-cü f sil. xtiyar sahibinin
camaat n (say ) yazd rmas
-
:
-
:
:
»
«
.
.
]
:
[
1305.
vay t edilir ki, Huzeyf
demi dir: “(Bir d ) Pey mb r : “Müs lman
oldu unu söyl
n kims ri siyah ya al n!”– dey buyurdu. Biz d min be
yüz n rin siyah
tutduq. Sonra (öz-özümüz ) dedik: “Min be yüz n -
r oldu umuz halda (mü rikl rd n) qorxaca q?!” Sonralar biz çox müsi-
tl r gördük, h tta el olurdu ki, adam t kba na q ld namaz qorxa-qor-
xa q rd
1
”. ( l-Buxari, 3060)
85-ci f sil. Dü
ni m lub
etdikd n sonra üç gün onlar n
torpaqlar nda qalmaq
-
:
-
.
]
:
[
1306.
bu T lh
r vay t edir ki, Pey mb r dü
ni m lub etdikd n sonra
üç gec rs
2
qalard . ( l-Buxari, 3065)
1
Ehtimal edilir ki, o, bununla Osman ibn ffan n xilaf ti dövründ Kuf nin miri olmu V lid ibn
Ukb ni v onun kimil rini q sd edirmi . Çünki V lid camaat namaz gecikdir rdi v ya onu laz mi qay-
dada q ld rmazd . El bu s
bd n d Allahdan qorxan dindarlar namaz gizlind qorxa-qorxa q lar, sonra
da g lib onun arxas nda h min namaz q lard lar ki, c zaland lmas nlar v ya n az q nanmas nlar.
(F thul Bari, 9/298)
2
Meydan, aç q yer, bo sah , düz nlik.
505
86-c f sil. Mü rikl r bir müs l-
man n mal
keçirdikd n
sonra h min müs lman öz mal
tapsa (n etm lidir?)
-
:
-
:
.
]
:
[
1307.
vay t edilir ki, ibn Öm rin
at qaç b getmi v dü
n t find n
keçirilmi di. Müs lmanlar onlar m lub etdikd n sonra onun at özün
qaytar ld . Bu hadis Pey mb rin zaman nda ba vermi di. Növb ti d
onun bir köl si qaçd v gedib rumlulara qo uldu. Müs lmanlar onlar m -
lub etdikd n sonra Xalid ibn V lid onun köl sini özün qaytard .” (Bu hadi-
) Pey mb rin v fat ndan sonra (ba vermi di). ( l-Buxari, 3067)
87-ci f sil. Farsca v ya dig r
m
dilind dan an kims haqq nda.
Uca Allah buyurur: “...dill rinizin
r ngl rinizin müxt lifliyi d
Onun d lill rind ndir.”
1
(Dig r
ay
) buyurur: “Biz h r bir elçini
ancaq öz xalq n dilind dan an
gönd rdik ki...”
2
-
:
:
[
t
u
wv
Z
:
[
f
g
h
i
j
k
l
Z
-
:
:
»
«.
]
:
[
1308.
vay t edilir ki, Cabir ibn Abdullah
demi dir: “M n dedim: “Ya R su-
lullah, biz bir quzu k smi ik v bir saa
3
arpa üyütmü ük
4
. Bir neç adam
götür, g l (biz )!” Pey mb r ( shab rini) ucadan s sl yib dedi: “Ey
nd k qazanlar, Cabir sur
5
haz rlay b. Hayd ged k!” ( l-Buxari, 3070)
-
:
:
»
«
.
.
1
“ r-Rum” sur si, 22.
2
“ brahim” sur si, 4.
3
152-ci h disin qeydl rin bax.
4
Cabir
hzab döyü ünd n vv l x nd k qaz lark n Pey mb rin ham yla birg i diyini v
acl qdan ziyy t ç kdiyini gör nd onu evin qonaq ça rm
.
5
“Sur” fars sözü olub qonaql q, ziyaf t v yem k-içm k m nalar ifad edir.
hih l-Buxari
Cihad kitab .
506
:
»
«
.
:
»
«.
]
:
[
1309.
vay t edilir ki, Ummu Xalid bint Xalid ibn S d
demi dir: “(Bir d )
n atamla birlikd Pey mb rin yan na g ldim. ynimd sar r ngli bir
paltar var idi. Pey mb r (paltar gör nd ): “S
h! S
h!”– dedi. Bu da
dilind : “Q
ngdir, q
ng!”– dem kdir. Sonra m n ( liml ) onun
pey mb rlik lam tini qurdalama a ba lad m. Atam üstüm q
b m ni
nara ç kdi. Pey mb r: “D ym u
a!”– dey buyurdu, sonra da lav
edib dedi: “(Bu paltar ) köhn
k, bir d köhn
k, bir d köhn -
k gey!
1
” ( l-Buxari, 3071)
88-ci f sil. man x yan t
etm k. Uca Allah buyurur:
man
x yan t ed n kims
Qiyam t günü x yan t etdiyi
eyl g r”
2
-
:
:
[
g
h
i
j
k
l
nm
Z
-
:
:
»
.
.
.
.
.
.
.
«.
]
:
[
1310.
vay t edilir ki, bu Hureyra demi dir: “(Bir d ) Pey mb r bizim
aram zda aya a qalx b man x yan t etm k bar sind dan
, bunun ol-
duqca böyük günah oldu unu vur ulay b dedi: “Qiyam t günü heç biriniz
boynunda m
n bir qoyunla v ya ki
n bir atla g lib dem sin ki: “Ya
sulullah, m
yard m et!” M n (cavab mda ona): “S
heç bir eyl yar-
m ed bilm
m. M n (Allah n hökmünü) s
t bli etmi dim”– dey
-
m. Yaxud boynunda n rild
n bir d
il g lib dem sin ki: “Ya R sulul-
lah, m
yard m et!” M n (cavab mda ona): “S
heç bir eyl yard m ed
bilm m. M n s
t bli etmi dim”– dey
m. Yaxud boynunda q l
gümü g lib dem sin ki: “Ya R sulullah, m
yard m et!” M n (cava-
mda ona): “S
heç bir eyl yard m ed bilm
m. M n s
t bli et-
mi dim”– dey
m. Yaxud boynunda par ldayan bir paltarla g lib dem -
sin ki: “Ya R sulullah, m
yard m et!” M n (cavab mda ona): “S
heç
bir eyl yard m ed bilm
m. M n s
t bli etmi dim”– dey
m.”
l-Buxari, 3073)
1
Duan n bc
n transkripsiyas bel dir: “ bli v xlifi, summ bli v xlifi, summ bli v xlifi!”
Pey mb r bu duan etm kl q zc aza uzun ömür sürm yi arzu etmi dir.
2
“Ali- mran” sur si, 161.
507
89-cu f sil. caz siz q nim td n
götürülmü çüzi bir eyin
(hökmü)
-
:
-
:
:
»
«
.
.
]
:
[
1311.
vay t edilir ki, Abdullah ibn Amr
demi dir: “Pey mb rin a r -
yalar da yan Kirkir adl bir köm kçisi var idi. O, v fat etdikd Pey m-
r dedi: “O, C
nn m at ind dir!” ( shab r) gedib ona baxd lar v
(onun yalar aras nda) q nim t mallar ndan ç rp
rd bir ba tapd lar”.
l-Buxari, 3074)
90-c f sil. Döyü çül ri
qar lamaq
-
:
-
:
.
]
:
[
1312.
vay t edilir ki, bir d ibn Zubeyr
ibn C
dedi: “Bizim – m nim,
nin v ibn Abbas n Pey mb ri qar lama
z yad ndad rm ?” O, dedi:
“B li! O bizi t rkin alm , s ni is yerd buraxm
.” ( l-Buxari, 3082)
-
:
.
]
:
[
1313.
vay t edilir ki, Saib ibn Yezid demi dir: “(Bir zaman) biz u aqlarla birlik-
Pey mb ri qar lamaq üçün Vida t
sin getmi dik.” ( l-Buxari, 3083)
91-ci f sil. Döyü
Dostları ilə paylaş: |