6-c f sil.
r v kil bir eyi
ldaq i
k satarsa, onun
bu sövd si q bul olunmaz
-
:
-
:
:
»
«
.
:
»
«.
]
:
[
1
“ l-B
” sur si, 255.
395
1067.
vay t edilir ki, bu S id l-Xudri demi dir: “(Bir d ) Bilal Pey mb -
b rni
1
xurmas g tirdi. Pey mb r ondan soru du: “Bu haradand r?”
Bilal dedi: “Bizim köhn xurmam z var idi. M n köhn xurmalardan iki saa
verib bir saa ( la növ) xurma ald m ki, Pey mb r ondan yesin. Pey m-
r dedi: “Ax! Ax! Bu, sl ribad r!
2
Bu, sl ribad r! (Bir d ) bel ey el
!
r ( la) növ xurma almaq ist yirs ns , onda vv lc köhn xurman sat,
sonra (ist diyin) xurman al.” ( l-Buxari, 2312)
7-ci f sil.
zan yerin yetirm
dair
kal t verm k
-
:
-
:
.
]
:
[
1068.
vay t edilir ki, Uqb ibn Haris demi dir: “(Bir d ) Nueyman , yaxud
Nueyman n o lunu içkili halda (Pey mb rin yan na) g tirdil r. Pey m-
r evind olan adamlara onu vurma
mr etdi. M n onu vuranlar n ara-
nda idim. Biz onu s nd l v xurma çubu u il döydük.” ( l-Buxari, 2316)
1
la xurma növü.
2
Y ni s mdir.
hih l-Buxari
Yardarl q kitab .
396
-
42 – Yardarl q
1
kitab
1-ci f sil.
(Tax l) km yin v (a ac)
basd rma n f zil ti. Uca Allah
buyurur: “ kdiyinizi gör-
dünüzmü? Onu siz bitirirsiniz,
yoxsa Biz?
r Biz ist
ydik,
onu bir saman çöpün dönd
r,
siz d heyr g rdiniz...”
2
-
:
:
j i h g
l k
n m
p o
u t s r q
v
-
:
»
«
.
]
:
[
1069.
s r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Hans bir müs lman a ac
basd rarsa v ya (tax l v s.)
rs , sonra da qu lar, insanlar v heyvanlar
onun (m hsulundan) yey rs , bu, mütl q ona s
say lar.” ( l-Buxari, 2320)
2-ci f sil.
kinçilik al tl ril i dikd
onlar n h r hans n tic sind n
ehtiyat etm k v ya qoyulmu
rh dl ri keçm kd n ç kinm k
(g
kdir)
-
:
-
-
:
»
«.
]
:
[
1070.
vay t edilir ki, (bir d ) bu Ümam l-Bahili bir kotan v yer umla-
maq üçün istifad edil n bir al t görüb dedi: “M n Pey mb rin bel de-
diyini e itmi m: “Bunlar hans bir qövmün evin daxil olarsa, Allah onlar
zill salar.
3
” ( l-Buxari, 2321)
1
car
götürülmü torpaqdan y lan m hsulun bir hiss sini icar haqq olaraq torpaq sahibin
verm .
2
“ l-Vaqi ” sur si, 63-65.
3
Ehtimal edilir ki, bununla o, kinçilikl m
ul olan kims rin daha çox t zyiql m ruz qala-
caqlar v ya dinind n uzaq dü üb ancaq dünya i rin alud oaln müs lmanlar n dü
n tapda
alt nda qalacaqlar q sd etmi dir. “F thul-Bari”, 7/169.
397
3-cü f sil. kin sah rini
qorumaq üçün it saxlamaq
-
:
-
:
:
»
«.
]
:
[
1071.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “ t saxlayan adam n
günd lik olaraq savab ndan bir qirat
1
azalar. Yaln z kin sah sini v mal-
qaran qoruyan itd n ba qa.” ( l-Buxari, 2322)
-
:
»
«.
]
:
[
1072.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Yaln z çoban itin-
n, ba itind n
2
v ov itind n ba qa.” ( l-Buxari, 2322)
-
:
»
«.
]
:
[
1073.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Yaln z ov itind n
mal-qaran qoruyan itd n ba qa.” ( l-Buxari, 2322)
4-cü f sil.
yi yer umlamaq
üçün istifad etm k
-
:
-
:
»
.
.
«
.
.
]
:
[
1074.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “(Bir d ) bir n r
in yin belin minib onu sür rk n in k ona t f çevrilib dedi: “M n bunun
üçün yarad lmam am. M n yer ümlamaq üçün yarad lm am.” Sonra Pey-
mb r buyurdu: “M n, bu B kr v Öm r buna inan q.”
Pey mb r davam edib dedi: “(Bir d ) canavar bir qoyunu tutub
apard . Çoban onu t qib etdikd canavar dedi: “M nd n ba qa bu qoyunun
heç bir çoban olmayaca , y rt heyvanlar n hökm sür
yi gün onu kim
xilas ed bil r?” Sonra Pey mb r buyurdu: “M n, bu B kr v Öm r
buna inan q.”
(H disi bu Hureyradan
r vay t ed n) bu S
demi dir:
“Halbuki onlar
3
camaat n aras nda yox idil r.” ( l-Buxari, 2324)
1
44-cü h dis bax.
2
Burada meyv ba lar v kin sah rini qoruyan it n
rd tutulur.
3
Y ni bu B kr v Öm r .
hih l-Buxari
Yardarl q kitab .
398
5-ci f sil. (Bir kims nin ba qa
birisin :) “Xurma v ya dig r
aclar ma qulluq et
1
v götür-
düyüm m hsula rik ol” dem si
-
:
:
-
:
.
:
»
«
.
.
.
]
:
[
1075.
vay t edilir ki, bu Hureyra demi dir: “(Bir d ) nsar Pey mb
dedi: “Xurma a aclar
biziml (mühacir) qarda lar
z aras nda bölü -
dür.” Pey mb r : “Xeyr!”– dey buyurdu. Onda onlar (mühacirl ) dedi-
r: “Siz bizim a aclar
za qulluq edin, biz d sizi götür
yimiz m hsula -
rik ed k.” (Mühacirl r): “E idirik v ita t edirik”– dedil r.” ( l-Buxari, 2325)
-
:
.
]
:
[
1076.
vay t edilir ki, Rafi ibn X dic demi dir: “M din hli aras nda ham dan
çox biz kinçilikl m
ul olurduq. Biz tarlan n sahibi üçün ay rd
z sa-
n (götür
yimiz) m hsulu ona verm k rtil onun tarlas kiray gö-
tür rdik. B
n tarlan n sahibi üçün ayr lan sah nin m hsulu zay olur, qalan
hiss sind n is bol m hsul ç rd , b
nd t rsin olurdu. (N hay t, Pey-
mb r ) bel etm yi biz qada an etdi. O ki qald q l v gümü , h min
vaxt q l v gümü yox idi.
2
” ( l-Buxari, 2327)
6-c f sil. ( car
götürülmü
torpaqdan)
lan m hsulun
yar
icar haqq olaraq torpaq
sahibin verm k
-
:
-
.
]
:
[
1077.
vay t edilir ki, Abdullah ibn Öm r
demi dir: “Pey mb r Xeyb r
(y hudil rin ) kin sah rind n götürdükl ri m hsulun yar
verm k r-
til o torpaqlar onlara icar
verdi. Pey mb r zövc rin yüz v sq
3
–
ks n v sq xurma v iyirmi v sq arpa ver rdi. Sonralar Öm r Xeyb ri bölü -
1
Burada “qulluq et” deyildikd , a aclar suvarmaq, dibini t mizl
k v s. n
rd tutulur.
2
Y ni o vaxtlar torpa n kiray sini öd
k üçün q l v gümü vermirdil r.
3
708-ci h disin qeydl rin bax.
399
dürdü
1
v Pey mb rin zövc rin seçim verdi ki, ist r (paylar na) dü n
sular v torpaq sah rini götürsünl r, ist rs d ( vv lki kimi) onlara m h-
suldan pay ayr ls n. B zil ri torpa , b zil ri d m hsulu seçdil r, Ai is
torpa seçdi.” ( l-Buxari, 2328)
-
:
.
-
:
»
«.
]
:
[
1078.
vay t edilir ki, Amr demi dir: “(Bir d ) m n Tavusa dedim: “Müxab -
ni”
2
t rk ets n yax olar. Çünki camaat Pey mb rin bunu qada an et-
diyini söyl yir.”
Tavus dedi: “Ey Amr, m n onlara (kiray
kin sah si) verir v onlar
ehtiyacdan qurtar ram. Onlar n n a ll – ibn Abbas – m
x
r vermi -
dir ki, Pey mb r bunu qada an etm mi dir. F
t o buyurmu dur: “Biri-
nizin, ( kin sah sini) öz qarda na havay verm si, onun üçün (h min torpa-
mü yy n muzd) müqabilind kiray verm sind n daha xeyirlidir.” ( l-
Buxari, 2330)
7-ci f sil. Pey mb rin
sha-
rinin v qf
3
etdiyi razil r,
rac götürül n razi, habel
(zimmil rl
4
) yardarl q v dig r
sövd
rd sazi ba lamaq
-
:
-
:
.
]
:
[
1079.
vay t edilir ki, Öm r demi dir: “
r (g
k) müs lman n sill r olma-
sayd , Pey mb r Xeyb ri payla rd kimi, m n d f th etdiyim h r m m-
ti ona haqq çatan kims rin aras nda bölü dür rdim.” ( l-Buxari, 2334)
8-ci f sil. Ölü bir torpa
diriltm k
-
:
-
:
»
«.
]
:
[
1080. Ai
r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “H r kim heç k
m xsus
olmayan bir razini götürüb bec
rs , (bu raziy sahib olma a) daha çox
haqq çatar.” ( l-Buxari, 2335)
1
Y ni x lif olduqdan sonra y hudil ri oradan köçürtdü v o torpaqlar müs lmanlara paylad .
2
car
götürülmü torpaqdan y lan m hsulun bir hiss sini icar haqq olaraq torpaq sahibin verm k.
3
746-ci h disin qeydl rin bax.
4
Müs lman ölk sind muzdla i
n kafir.
hih l-Buxari
Yardarl q kitab .
400
9-cu f sil.
r torpaq sahibi
mü yy n bir vaxt t yin etm
n
(kims
) : “Allah ist diyi q
r
burada kib bec
bil rs n”–
dey rs , t
fl r qar
ql
raz
a gör h
t etm lidirl r
-
:
-
:
»
«
.
.
]
:
[
1081.
vay t edilir ki, ibn Öm r
demi dir: “Öm r ibn X ttab y hudi v xristi-
anlar Hicaz torpa ndan qovub ç xarm
r. Pey mb r Xeyb r f th edil-
diyi zaman y hudil ri oradan ç xarmaq ist mi di. Xeyb r f th edildikd n son-
ra o torpaqlar Allaha, Onun elçisin
v müs lmanlara m xsus olmu du.
Pey mb r y hudil ri oradan ç xarmaq ist dikd onlar Pey mb rd n
xahi etdil r ki, onlara h min torpaqlarda i yib götürdükl ri m hsulun ya-
müs lmanlara verm k rtil orada qalma a izn versin. Onda Pey m-
r onlara dedi: “(Bu rtl rl siz) bizim ist diyimiz q
r orada qala bi-
rsiniz.” Bel likl , Öm r onlar Teymaya v
riyhaya
1
qovanad k onlar
orada qald lar.” ( l-Buxari, 2338)
10-cu f sil. Pey mb rin
shab rinin (tarladan götürdük-
ri) m hsulu v meyv ri bir-
biril ri il bölü dürm si
-
:
-
.
.
:
»
«
.
.
:
»
«
.
.
]
:
[
1082.
vay t edilir ki, Rafi ibn X dic misi Zuheyr ibn Rafid n r vay t edib
demi dir: “Pey mb r bizim üçün asan olan bir eyi biz qada an etmi -
dir.” M n dedim: “Pey mb r n demi dirs , ham do rudur.”
(Zuheyr davam edib) dedi: “(Bir d ) Pey mb r m ni ça
b soru du:
kin sah rinizd n i r görürsünüz?” Dedim: “Biz o sah ri, (oradan gö-
türül
k m hsulun) dördd biri, yaxud bir neç v sq
2
xurma ya da arpa
müqabilind kiray veririk.” O buyurdu: “Bel etm yin! Ya özünüz bu sah r-
kin, ya onu (havay olaraq) ba qalar na verin, ya da orada heç n km yin!”
1
Teyma –
b yar madas n imal nda yerl
n razi; riyha – am
rl rind n biri.
2
708-ci h disin qeydl rin bax.
401
(Rafi ibn X dic) dedi: “E idir m v ita t edir m!” ( l-Buxari, 2339)
-
.
:
.
.
]
:
-
[
1083.
vay t edilir ki, ibn Öm r
öz kin sah rini Pey mb rin , bu B k-
rin, Öm rin, Osman n dövründ v Müaviy nin xilaf tinin vv lki ill rind
kiray ver rdi. Sonra ona x
r verdil r ki, Rafi ibn X dic Pey mb rin
kin sah rini kiray verm yi qada an etdiyini r vay t edir. Onda ibn
Öm r Rafinin yan na gedib (bu haqda) ondan soru du. Rafi dedi: “Pey m-
r
kin sah rini kiray verm yi qada an etmi dir.” bn Öm r dedi:
“S n bilirs n ki, biz Pey mb rin zaman nda kin sah rimizi çay k na-
nda bit n bitkil rin v mü yy n miqdar saman müqabilind kiray ver r-
dik.” ( l-Buxari, 2343-2344)
-
:
.
.
]
:
[
1084.
vay t edilir ki, Abdullah ibn Öm r
demi dir: “M n Pey mb rin
zaman nda el bilirdim ki, torpaq sah sini kiray verm k olar.”
Sonra ibn Öm r Pey mb rin bu xüsusda onun bilm diyi bir hökmü
vermi oldu undan, ehtiyat edib torpa kiray verm kd n vaz keçdi. ( l-
Buxari, 2345)
11-ci f sil
-
-
:
»
.
«
.
.
.
]
:
[
1085.
bu Hureyra r vay t edir ki, bir d b
vil rd n birisi Pey mb rin
yan nda ik n Pey mb r bel bir h dis dan
ki: “C nn t hlind n biri
bbind n orada kinçilikl m
ul olmaq üçün izn ist
k.” (R bbi ona)
buyuracaq: “M
r ist dikl rin nail olmam san?” Adam dey
k: “El dir,
lakin m n kin km yi sevir m.” (Onda ona izn veril
k v o) torpa a to-
xum s
k. Toxumlar bir göz q rp
nda cüc rib yeti
k v bol m hsul
ver
k; (o m hsul) da boyda olacaq.” Onda Allah ona buyuracaq: “Götür
onlar , ey Ad m o lu! H qiq n, heç bir ey s nin gözünü doydura bilm z.”
(Pey mb rin yan ndak ) b
vi dedi: “Vallahi, bu adam olsa-olsa, ya
qurey
n, ya da nsardan bir kims olacaq. kinçilikl m
ul olan onlar-
r, biz yox.” Pey mb r (onun bu sözün ) gülüms di. ( l-Buxari, 2348)
hih l-Buxari
Su il t min etm kitab .
402
-
43 – Su il t min etm kitab
1-ci f sil. st r bölünmü , ist r
bölünm mi olsun, suyun (insan-
lara) s
verilm sini, h diyy
olunmas v ya v siyy t
edilm sini caiz hesab ed n kims
haqq nda
-
:
-
:
:
»
«
.
.
.
]
:
[
1086.
vay t edilir ki, S hl ibn S d demi dir: “(Bir d ) Pey mb
bir cam
süd g tirdil r v o, bu südd n içdi. (H min vaxt) onun sa nda (m clisd kil -
rin) n kiçiyi – yeniyetm
1
bir o lan, solunda is ya adamlar oturmu du.
Pey mb r (yeniyetm
) dedi: “Cavan o lan! M
izn verirs nmi, bunu
qocalara verim?”
2
(Cavan o lan cavab nda) dedi: “S nin art
(birinci ola-
raq içm k) xüsusunda heç k
güz
ged n deyil m, ya R sulullah.” (Bu-
na gör d ) Pey mb r cam o cavan o lana verdi.” ( l-Buxari, 2351)
-
.
:
»
«.
]
:
[
1087.
s ibn Malik r vay t etmi dir ki, (bir d ) Pey mb r onlar n evind
olark n, onun üçün a lda
3
b sl nmi bir qoyunun südünü sa
lar v bu
süd
sin h
tind ki quyunun suyundan lav etdil r. Sonra Pey m-
bir bardaq (süd) verdil r v o, bu südd n içdi. Barda a ndan ç k-
diyi zaman onun solunda bu B kr, sa nda is bir b
vi (oturmu du). Bu
md Öm r Pey mb rin barda b
viy ver
yind n ehtiyat edib:
“Ya R sulullah, (onu) yan nda (oturan) bu B kr ver”– dedi. (Lakin Pey-
mb r ) barda sa nda (oturmu ) b
viy verdi v dedi: “(Növb il )
sa da (oturanlara ötürm k laz md r).” ( l-Buxari, 2352)
1
Söhb t h min vaxt h on üç ya tamam olmam ibn Abbasdan
gedir.
2
Pey mb r h r i ind sa t find n ba lama xo lay rd dey , bu cam ilk vv l sa nda oturana
çatmal idi.
3
Mal-qara v qoyun saxlamaq üçün traf tikan v ya a ac il hasarlanm üstüaç q yer.
403
2-ci f sil. “Su sahibinin sudan
ist diyi q
r istifad etm
daha çox haqq var” dey n kims
-
:
-
:
»
«.
]
:
[
1088.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Otlaqda (otlayan
qoyunlar n) art q qalm sudan içm yin maneçilik tör tm k olmaz.
1
” ( l-
Buxari, 2353)
-
:
»
«.
]
:
[
1089.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “(Kimins ) otlaqdan
istifad etm sin mane olmaq üçün onun art q qalm sudan istifad etm -
yin mane olmay n.” ( l-Buxari, 2354)
3-cü f sil. Su quyusu üstünd
mübahis etm k v onun hökmü
-
:
-
:
»
:
[
¿
À
Á
Â
Ã
Ä
Å
Æ
Z
:
:
»
«
.
.
:
»
«
.
.
.
]
:
-
[
1090. Abdullah ibn M sud r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “H r kim
ba qa birisini mal ndan m hrum etm k m qs dil yalandan and iç rs ,
Allah n hüzuruna g
yi gün Allah n ona q
bi tutar.” Sonra Uca Allah
bu ay ni nazil etdi: “H qiq n d , Allah il olan hdl rini v andlar ucuz
qiym satan k sl r üçün axir td heç bir pay yoxdur. Qiyam t günü Allah
onlar dan
rmayacaq, onlar n üzün baxmayacaq v onlar t miz ç xar-
mayacaqd r. Onlar üçün a
-ac bir zab vard r.”
2
Bu d md
s ibn Qeys g lib dedi: “ bu Abdur-R hman n siz r va-
t etdiyi bu hadis , slind , m
aiddir, bu ay m
gör nazil olmu dur.
Bel ki, mim o lunun torpaq sah sind m
m xsus bir su quyusu var idi.
(Bizim aram za mübahis dü dükd ) Pey mb r m
: “ ahidl rini (g -
tir)!”– dey buyurdu. M n: “ ahidim yoxdur”– dedim. Pey mb r buyur-
du: “El is qoy o
3
and içsin!” M n dedim: “Ya R sulullah, o, (yalandan) and
1
Bu o dem kdir ki,
r su quyusunun traf nda otlaq varsa v orada bu quyudan ba qa heç bir quyu
yoxdursa, quyu sahibi orada otlayan qoyunlar n su içm sin mane olmamal r. Çünki
r qoyunlar
doyunca otlad qdan sonra su içm
r, otlama a davam ed bilm
k v bel oldu u t qdird çoban-
lar m cbur qal b ba qa su hövz ri axtaracaqlar. Buradan da bel n tic ç r ki, onlar n su içm sin mane
olmaq, el onlar n otlaqda otlamas na mane olmaq dem kdir. Bunu etm k is qada and r.
2
“Ali- mran” sur si, 77.
3
Y ni, “qoy min o lu quyunun ona m xsus oldu una dair and içsin”.
hih l-Buxari
Su il t min etm kitab .
404
iç
k.” Onda Pey mb r bu h disi
1
dan
v Uca Allah da onun dedik-
rini t sdiq etm k üçün bu ay ni nazil etdi. ( l-Buxari, 2356-2357)
4-cü f sil. Müsafirin su içm sin
mane olan kims nin günah
-
:
-
:
:
»
:
[
¿
À
Á
Â
Ã
Ä
Å
Æ
Z
.
]
:
[
1091.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Qiyam t günü üç
sinif insan olacaq ki, Allah onlar n üzün baxmayacaq v onlar t miz ç xar-
mayacaqd r. Üst lik onlar üzücü bir zab gözl yir:
– o adam ki, yol k nar ndak suya sahib olmu v (oradan keç n) müsa-
firl bu sudan verm mi dir;
– o adam ki, mir yaln z dünya xatirin bey t etmi v mir dünya ma-
ndan ona verdikd ondan raz qalm , heç n verm dikd is ona q
bi
tutmu dur;
– o adam ki, mal ax am ça satma a ç xar b: “Özünd n ba qa m bud
olmayan Allaha and olsun ki, bu mala filan q
r pul vermi m”- dey r, ca-
maat da ona inanar.
Sonra Pey mb r bu ay ni oxudu: “H qiq n d , Allah il olan hd-
rini v andlar ucuz qiym satan k sl r üçün axir td heç bir pay yox-
dur. Qiyam t günü Allah onlar dan
rmayacaq, onlar n üzün baxmaya-
caq v onlar t miz ç xarmayacaqd r. Onlar üçün a
-ac bir zab var-
r.”
2
( l-Buxari, 2358)
Dostları ilə paylaş: |