3-cü f sil. Gün v ay n mü y-
n bir ölçü il h
t etm si
-
:
-
:
:
»
«
.
.
:
»
.
:
[
³
´
µ
¸¶
¹
º
»
¼
Z
.
]
:
[
1350.
bu Z rr r vay t etmi dir ki, (bir d ) gün batark n Pey mb r m n-
n soru du: “Gün in hara getdiyini bilirs nmi?” Dedim: “Allah v Onun
elçisi daha yax bilir!” Pey mb r buyurdu: “O, gedib
in alt nda s cd
ed
k (h
tin ) davam edir, sonra (yenid n) do maq üçün izn ist yir
ona izn verilir. Tezlikl el bir zaman
1
g
k ki, gün (ad ti üzr ) s cd
ed
k, lakin s cd si q bul olunmayacaq, izn ist
k, amma ona iz verilm -
k, üst lik ona: “G ldiyin yer qay t!” deyil
k v o, (gedib) m ribd n
do acaq. Uca Allah bu xüsusda bel buyurur: “Gün d özünün qald ye-
ax b gedir. Bu, Qüdr tli, Bil n Allah n
li hökmüdür.” ( l-Buxari, 3199)
-
:
»
«
.
]
:
[
1351.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Gün v ay Qiya-
t günü sar b bükül
kdir.” ( l-Buxari, 3200)
4-cü f sil.
Allah n: “Kül kl ri Öz m rh -
ti önünd ya dan qabaq
müjd çi olaraq gönd n Odur”
2
sözü haqq nda deyil nl r
-
:
:
[
µ
¶
¸
¹
º
»
¼
¾½
Z
-
:
:
»
:
[
W
X
Y
Z
[
Z
«.
]
:
[
1352.
vay t edilir ki, Ai
demi dir: “Pey mb r göy üzünd ya murla
yükl nmi buludlar gördükd (t vi içind ) ir li-geri gedib g r, (ev ) gi-
rib ç xar v simas d yi rdi
3
. Buludlardan ya ya ma a ba lad qda is
sakitl
rdi.”
Ai Pey mb rin n hala dü düyüynü ona bildirdikd o buyurmu -
dur: “Bilmir m, ola bilsin ki, (Ad) qövmünün ba na g lmi (müsib t bu üm-
1
Söhb t Qiyam t gününd n gedir.
2
“ l- raf” sur si, 57
3
Pey mb r
vv lki ümm tl rin ba na ya
kimi, onun da ümm tinin ba na b la ya aca n-
dan ehtiyat edirdi. vv lki ümm tl r bar sind bax: “ l- sra” sur si 68, “ n-Nur” sur si 43, “ l- raf”
sur si, 83-84, “ l- nk but” 39-40.
hih l-Buxari
Yarad
n ba lan
kitab .
528
tin d ) ba na g lsin: “N hay t, o zab vadil rin do ru g n bir bulud
klind gördükd : “Bu biz ya ya
racaq buluddur!”– dedil r. Hud de-
di: “Xeyr! Bu sizin tez g lm sini ist diyiniz – özü il a
-ac
zab g tir n
bir kül kdir!”
1
( l-Buxari, 3206)
5-ci f sil. M kl r haqq nda
deyil nl r
-
:
-
:
:
»
.
«.
]
:
[
1353.
vay t edilir ki, Abdullah ibn M sud demi dir: “Do ru dan an v do -
rulu u t sdiq edilmi R sulullah biz bel bir h dis dan
r: “Sizl r-
n h r k s anas n b tnind x lq edil rk n ilk q rx gün rzind nütf ha-
nda, sonrak q rx günd qan laxtas , daha sonrak q rx günd is t parças
olur. Sonra Allah (onun yan na) bir m k gönd rir. Bu m
dörd ey (yaz-
maq) mr edilir v ona: “(Bu u
n)
lini, ruzisini,
lini, b db xt v ya
xo
xt olaca
yaz!”– deyilir. Sonra ona ruh üfürülür. H qiq n, içiniz-
n kims o q
r yax i r gör bil r ki, ax rda onunla C nn t aras nda
bir
2
m saf qalar. Lakin
ld n yaz lm q
ri onu qabaqlayar v o,
nn m hlinin
lin b nz r
ll r ed r. (H mçinin) biriniz o q
r
pis i r gör r ki, ax rda onunla C
nn m aras nda bir
m saf qalar.
Lakin
ld n yaz lm q
ri onu qabaqlayar v o, C nn t hlinin
lin
nz r
ll r ed r.” ( l-Buxari, 3208)
-
:
»
.
.
«.
]
:
[
1354.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Allah bir qulunu
sevdiyi zaman C brail : “Allah filank si sevir, s n d onu sev!”– dey buyu-
rur, C brail d (h min adam ) sevir. Sonra C brail göy hlin xitab edib:
“Allah filank si sevir, siz d onu sevin!”– deyir, göy hli d onu sevir. Daha
sonra yer üzünd kil r d ona r
t b sl
ba lay rlar.” ( l-Buxari, 3209)
-
:
»
-
-
«.
]
:
[
1
“ l- hqaf” sur si, 24.
2
311-ci h disin qeydl rin bax.
529
1355. Pey mb rin zövc si Ai
r vay t etmi dir ki, o, Pey mb rin bel
dediyini e itmi dir: “H qiq n, m kl r buludlar n içind (yer do ru)
enir v göyd verilmi q rar b sind söhb t aç rlar. (Bu vaxt) eytanlar
(m kl
) o run-o run qulaq as rlar, sonra da e itdikl ri adda-budda söz-
ri, üst lik özl rind n uydurduqlar yüz yalan da bu do ru x
rl yana
kahinl
t lqin edirl r.” ( l-Buxari, 3210)
-
:
:
»
«.
]
:
[
1356.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Cüm günü yeti -
diyi zaman m kl r m scidin qap lar n önünd düzülüb (ora g n adam-
lar ) birb bir siyah ya al rlar. mam minb oturduqda is m kl r s hif -
ri büküb xütb ni dinl
g lirl r.” ( l-Buxari, 3211)
-
:
:
»
-
-
«.
]
:
[
1357.
ra ibn Azib r vay t edir ki, Pey mb r (kafirl rin cavab verm k
üçün) H ssana dey rdi: “Onlara eirl cavab ver! (Arxay n ol,) C brail d s -
ninl dir.” ( l-Buxari, 3213)
-
:
»
«
.
.
.
.
]
:
[
1358. Ai
r vay t edir ki, (bir zaman) Pey mb r ona demi dir: “Ey Ai !
Budur, C brail s
salam söyl yir!” Ai d (cavab nda) demi dir: “Ona sa-
lam olsun, Allah n r hm ti v Onun b
ti yeti sin! S n m nim görm di-
yimi görürs n.”
(Bunu dey nd ) o, Pey mb ri q sd edirdi. ( l-Buxari, 3217)
-
:
:
»
«
:
[
Ø
Ù
Ú
Û
ÝÜ
Þ
ß
à
á
â
ã
Z
.
]
:
[
1359. bn Abbas
r vay t edir ki, (bir d ) Pey mb r C brail dedi: “Niy
bizi daha çox ziyar t etmirs n?” Uca Allah da bu ay ni nazil etdi: “(M kl r
dedi): “Biz dünyaya ancaq s nin R bbinin mri il enirik. Önümüzd , arxa-
zda v onlar n aras nda n varsa, Ona m xsusdur”
1
. ( l-Buxari, 3218)
-
:
»
«.
]
:
[
1360. bn Abbas
r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “C brail m
(Alla-
n Kitab ) bir qira tl
2
oxuma öyr tdi, lakin m n ondan daha çox ( ey)
1
“M ry m” sur si, 64.
2
Mü yy n üsul v qayda il Quran oxumaq.
hih l-Buxari
Yarad
n ba lan
kitab .
530
öyr nm k ist dim. N hay t, o m
(Quran ) yeddi qira tl oxuma öyr t-
di.” ( l-Buxari, 3219)
-
:
:
[
Z
.
]
:
[
1361.
vay t edilir ki, Y 'l
demi dir: “M n Pey mb rin minb rd ik n be-
dediyini e itmi m: “Onlar dey
kl r: “Ey Mali!
1
”
2
( l-Buxari, 3230)
-
:
»
«.
]
:
[
1362.
vay t edilir ki, (bir d ) Pey mb rin zövc si Ai
Pey mb rd n
soru du: “S nin Uhud gününd n
3
daha a r bir günün olubmu?” Pey m-
r dedi: “M n art q s nin h mq bil rind n
4
ç kdiyimi ç kmi m. n
çox ziyy t ç kdiyim (gün) is
günü
5
olmu dur. O vaxt ki, m n ibn
Abdu-Yaleyl ibn Abdu-Kulal
n
6
m
himay olma xahi etdim, lakin o
d st k verm di. M n iztirab ç
-ç
geri döndüm v ancaq Q rnis-
alib
7
g lib çatd qda özüm g ldim. H min vaxt m n ba
yuxar qal-
b üstüm kölg salan bir bulud gördüm. M n buluda diqq t yetirdikd
içind C braili gördüm. O m ni s sl yib dedi: “Allah s nin h mq bil rinin
dedikl rini v s
nec r dd cavab verdikl rini e itdi. R bbin da lar
yini s nin yan na gönd rib ki, onlar (b laya düçar etm k) xüsusunda
ist diyini bu m
mr ed
n”. Da lar m yi m
salam verdikd n
sonra dedi: “Ey Muh mm d, n ist yirs ns , (buyur)! st yirs ns , bu iki
da
8
onlar n ba na uçurdum!” Pey mb r dedi: “Xeyr, m n ancaq onu
dil yir m ki, Allah onlar n belind n T k Allaha ibad t ed n v Ona heç bir
eyi rik qo mayan kims r g tirsin!” ( l-Buxari, 3231)
-
:
[
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
Z
.
]
:
[
1
Qira tl gör “Mali” v ya “Malik” Quranda zikr edilmi m yin, C
nn m göz tçisinin ad r.
2
“ z-Zuxruf” sur si, 77.
3
Uhud döyü ünd müs lmanlar m lubiyy u ram lar v bu döyü
shab rd n yetmi n r
hid olmu dur.
4
Y ni bl rd n.
5
Çox güman ki, burada Pey mb rin Taifd oldu u zaman taiflil r t
find n çox idd tli
zyiql m ruz qalmas n
rd tutulur.
6
bn Abdu-Yaleyl ibn Abdu-Kulal Taifin yax nl nda yerl
n S qif q bil sinin ba lar ndan biri
olmu dur.
7
Bu, M kk il Taif aras nda yerl
n da n ad r. Bura h mçinin Q rnul-M nazil d deyilir.
8
H disd “iki da ” deyildikd M kk
yerl n bu Qubeys v Queyqian da lar n rd tutulur.
531
1363. Abdullah ibn M sud Uca Allah n: “O, iki yay uzunlu unda, h tta ondan
da yax n m saf
idi. Sonra Allah Öz quluna nazil ed
yini v hy etdi”
1
ay sini t fsir edib demi dir: “Pey mb r C braili gördü. Onun alt yüz
qanad var idi.” ( l-Buxari, 3232)
-
:
[
v
w
x
y
z
{
|
Z
:
.
]
:
[
1364. Abdullah ibn M sud Uca Allah n: “O, öz R bbinin n böyük d lill rind n -
zisini gördü”
2
ay sini izah edib demi dir: “Orada Pey mb r bütün üfüqü
tutmu ya l xalça gördü.” ( l-Buxari, 3233)
-
:
.
]
:
[
1365.
vay t edilir ki, Ai
demi dir: “Kim iddia ets ki, Muh mm d R bbini
görmü dür, o, böyük günah i tmi olar. Lakin o, C braili öz sur tind v
xilq tind , bütün üfüqü tutmu v ziyy td görmü dür. ” ( l-Buxari, 3234)
-
:
:
»
«
.
]
:
[
1366.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Ki i öz h yat yol-
da
yata na ça rd zaman qad n (ona) yax nl q verm
v ri (bu s -
bd n) ona q
bi tutmu halda yatsa, m kl r s
q
r o qad na l -
t oxuyar.” ( l-Buxari, 3237)
-
:»
[
>
?
@
A
B
DC
Z
.
]
:
[
1367. bn Abbas
r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “M n isra gec sind
3
Musan gördüm. Qarabu day , hündürboylu v q vr msaçl bir adam idi,
lap nu q bil sinin ki il ri kimi. (M ry m o lu) san da gördüm. Orta-
boylu, alyanaq, a
niz v nazik saçl bir adam idi. H mçinin C
nn min
göz tçisi Maliki v Allah n m
göst rdiyi lam tl uy un kild d cca-
gördüm.”
“(Biz Musaya Kitab vermi dik.) S n onunla görü
yin übh etm .”
4
l-Buxari, 3239)
1
“ n-N cm” sur si, 9-10.
2
“ n-N cm” sur si, 18.
3
H disd Pey mb rimizin gec ik n M scidulharamdan M scidul qsaya getm si n
rd tutulur.
lav m lumat üçün “ l- sra” sur sinin 1-ci ay sin v onun t fsirin bax.
4
“ s-S cd ” sur si, 23.
hih l-Buxari
Yarad
n ba lan
kitab .
532
6-c f sil. C nn tin xüsusiyy tl ri
bar
deyil nl r v C nn tin
xluq olmas
-
:
-
:
:
»
«
.
]
:
[
1368. Abdullah ibn Öm r
r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Sizd n
biriniz öldüyü zaman s
r-ax am ona dü
yi yer göst rilir. C nn t hlin-
n olarsa, C nn td ki yeri, C
nn m hlind n olarsa, C
nn md ki yeri
(ona göst ril r).” ( l-Buxari, 3240)
-
:
»
«.
]
:
[
1369. mran ibn Hüseyn r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “M n C nn
baxd m v onun sakinl rinin ks riyy tinin kas blar oldu unu gördüm.
mçinin C
nn
baxd m v onun sakinl rinin ks riyy tinin qad nlar
oldu unu gördüm.” ( l-Buxari, 3241)
-
:
»
«
.
.
]
:
[
1370.
bu Hureyra r vay t edir ki, (bir d ) biz Pey mb rin yan nda ik n o
dedi: “Yuxuda gördüm ki, C nn td
m. Baxd m ki, bir z
n xeyla (möh-
m) bir q srin yan nda durub d st maz al r. M n: “Bu kimin q sridir?”–
dey soru dum. “Öm r ibn X ttab nd r!”– dedil r. El bu vaxt Öm rin q s-
qancl yad ma dü dü v m n dönüb (oradan) uzaqla m.”
(Bunu e id nd ) Öm r a lama a ba lad v dedi: “Heç s ni q sqana bil -
mmi, ya R sulullah?!” ( l-Buxari, 3242)
-
:
:
»
«.
]
:
[
1371.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “C nn gir
k ilk
zümr
olan kims rin simas on dörd gec lik ay kimi (göz l v parlaq)
olacaq. C nn td onlar n tüpür
k, n (burunlar ndan) selik ifraz ed
k,
d t bii ehtiyaclar r f ed
kl r. (
tdikl ri) qablar q ldan, daraqlar
is h m q ldan, h m d gümü
n olacaq. Buxurdanlar nda
1
ud
2
(yan-
1
Buxur: yand ld qda tir saçan qatran, a ac qab v s. Buxurdan is içind buxur yand lan kiçik
qabd r.
2
V ni Hindistan say lan, yand landa xo iy ver n a ac. T bii ki, C nn t udu bizim bildiyimiz
uddan f rqli olacaq.
533
lacaq). Onlar n t rind n mü k qoxusu g
k. Onlardan h r birinin iki
zövc si olacaq. Bu q zlar el göz l v el z rif olacaqlar ki, d ril rinin alt n-
dan ayaq sümüyünün iliyi görün
k. (C nn t hlinin) aras nda n bir ixti-
laf, n d kin-küdur t olacaq. Özl ri d canbir q lb olacaqlar. Onlar s
r-
ax am Allah n nin t rifl r dey
kl r.” ( l-Buxari, 3245)
-
:
»
-
-
«.
]
:
[
1372.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “C nn gir
k ilk
zümr
olan kims rin simas on dörd gec lik ay kimi (göz l v parlaq)
olacaq. Onlar n ard nca (ora) gir nl r is parlaq ulduz kimi olacaqlar. Onlar
canbir q lbd ya ayacaq v aralar nda n bir ixtilaf, n d kin-küdur t ola-
caq. Onlardan h r birinin iki zövc si olacaq. Bu q zlar el göz l v el z rif
olacaqlar ki, d ril rinin alt ndan ayaq sümüyünün iliyi görün
k. (C nn t
hli) s
r-ax am Allah n nin t rifl r dey
k. Onlar n x st
k, n
(burunlar ndan) selik ifraz ed
k, n d tüpür
kl r. Qablar q ldan v
gümü
n, daraqlar is q ldan olacaq. Buxurdanlar nda ud yand lacaq.
Onlar n t ri mü k iyi ver
k.” ( l-Buxari, 3246)
-
:
»
-
-
«.
]
:
[
1373.
hl ibn S d r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Ümm timd n yetmi
min, yaxud yeddi yüz min n r ham bird n (C nn daxil olacaq). Onla-
n üzü on dörd gec lik ay kimi (göz l v parlaq) olacaq.” ( l-Buxari, 3247)
-
:
:
»
«.
]
:
[
1374.
vay t edilir ki,
s demi dir: “(Bir d ) Pey mb
ip k cübb h -
diyy etdil r. Halbuki o, (ki il ) ip k geym yi qada an etmi di. Camaat
bu cübb nin z rifliyin heyran qald lar. Pey mb r (onlar n t ccübl
baxd
görüb) dedi: “Muh mm din can lind olan Allaha and olsun ki,
d ibn Muaz n C nn td ki d smal bundan da göz ldir.” ( l-Buxari, 3248)
-
:
:
»
«.
]
:
[
1375.
hl ibn S d s-Saidi r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “C nn td ki
qamç boyda yer, dünya v onun üz rind kil rd n daha xeyirlidir.” ( l-Bu-
xari, 3250)
hih l-Buxari
Yarad
n ba lan
kitab .
534
-
:
»
:
[
`
a
Z
.
]
:
[
1376.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “C nn td el bir
ac vard r ki, atl onun kölg sind yüz il yol ged
k, (amma onu q t ed
bilm
k). st yirsinizs , bu ay ni oxuyun: “uzanm kölg likl rd ...”
1
( l-
Buxari, 3252)
-
:
»
«
.
:
»
«.
]
:
[
1377.
bu S id l-Xudri r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “C nn t sakin-
ri, bir-biril rind n üstün olduqlar üçün (onlar n alt m rt
olanlar )
üst m rt
ki
2
otaqlarda yerl mi möminl ri, rq v ya q rb istiqam -
tind ax b ged n parlaq ulduzu seyr etdikl ri kimi seyr ed
kl r.” ( sha-
r) dedil r: “Ya R sulullah, y qin ki, bu pey mb rl
ayr lm yerdir v
onlardan ba qa heç k s orada sakin ola bilm
k.” Pey mb r buyurdu:
“Xeyr, can m lind olan Allaha and olsun ki, (bu otaqlar) Allaha iman g -
tirmi v pey mb rl ri t sdiq ed n kims r üçündür.” ( l-Buxari, 3256)
7-ci f sil.
nn min xüsusiyy tl ri v
onun m xluq olmas haqq nda
-
:
-
:
»
«.
]
:
[
1378. Ai
r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Q zd rma C
nn m isti-
sinin (bir hiss sidir). Odur ki, onu su il soyudun!” ( l-Buxari, 3263)
-
:
»
«
.
.
:
»
«.
]
:
[
1379.
bu Hureyra r vay t edir ki, Pey mb r demi dir: “Sizin istifad etdi-
yiniz od C
nn m odunun yetmi hiss sind n biridir.” (Bir n r) dedi:
“Ya R sulullah, el bu da b s ed r!” Pey mb r dedi: “C
nn m odu
dünyadak oddan altm doqquz d üstündür. H m d bunlar n h r biri
(gördüyünüz) od q
r yand b-yaxand r.” ( l-Buxari, 3265)
1
“ l-Vaqi ” sur si, 30.
2
Dig r bir h disd Pey mb r demi dir: “C nn td yüz m rt
vard r. Bu m rt
r aras ndak
saf yerl göy aras ndak m saf q
rdir. Firdovs onun n yüks k m rt
sidir. Oradan C nn tin
dörd çay ax r. Onun üstünd is
yerl ir. Odur ki, Allahdan dil dikd Firdovs ba
dil yin!” (Sün n
t-Tirmizi)..
535
-
:
:
»
«.
]
:
[
1380.
vay t edilir ki, Usam ibn Zeyd demi dir: “M n Pey mb rin bel
dediyini e itmi m: “Qiyam t günü bir n r g tirilib C
nn m oduna at -
lacaq. Onun ba rsaqlar at in için tökül
k v o, d yirman n traf nda
rlanan uzunqulaq kimi f rlanacaq. C
nn m sakinl ri onun ba na y
b
dey
kl r: “Ay filank s! Niy bu kök dü müs n? M
r s n biz yax
r görm yi buyurub pis
ll ri qada an etmirdinmi?” O dey
k: “M n
siz yax i r görm yi buyururdum, lakin özüm buna
l etmirdim, pis
ll ri qada an edirdim, amma özüm o i ri görürdüm.” ( l-Buxari, 3267)
8-ci f sil. blisin xüsusiyy tl ri v
onun sg rl ri
-
:
-
:
:
»
.
.
.
«
.
:
»
«
.
»
«
.
]
:
[
1381.
vay t edilir ki, Ai
demi dir: “(Bir d ) Pey mb
sehr edildi.
o yer g lib çatm
ki, h qiq td etm diyi bir i i etdiyi onun x yal na girir-
di. N hay t, bir gün o, uzun-uzad dua etdikd n sonra (m
) dedi: “Bilir-
nmi, Allah m
bu x st likd n sa almaq üçün yol göst rdi
1
. (Yuxuda)
nim yan ma iki n r g ldi. Onlardan biri m nim ba t fimd , dig ri is
ayaq t fimd oturdu v öz aralar nda (m nim haqq mda) dan ma a
ba lad lar:
– Bunun d rdi n dir?
– Ona sehr edilmi dir.
– Sehri ed n kimdir?
– L bid ibn l- sam.
– O, sehri n il etmi dir?
– Daraq, darananda saç-saqqaldan tökül n tük v erk k xurman n tozcu-
u il .
– Yax b s o cadu-pitik indi haradad r?
– Z rvan quyusunda.
1
Dig r r vay td Ai
demi dir: “Pey mb r h r gec yata na uzand qda ll rini cütl dirib
onlar n için üfür r, sonra ora “ l- xlas”, “ l-F q” v “ n-Nas” sur rini oxuyar, daha sonra is ll rini
ba v üz nahiy sind n ba layaraq, bacard q
r b
ninin h r yerin sürt rdi. Bel
, o, bunu üç d
krar ed rdi” (S hih l-Buxari).
hih l-Buxari
Yarad
n ba lan
kitab .
536
Bundan sonra Pey mb r quyunun yan na getdi. Sonra geri qay b
dedi: “(O quyunun suyu il suvar lm ) xurma a aclar n ba
eytan
ba lar na b nz yir.” M n soru dum: “Cadunu ç xarda bildinmi?” Dedi:
“Xeyr, (ç xartmad m)! Çünki Allah art q m
fa vermi dir. Lakin m n
onun insanlara t sir göst
bil
yind n ehtiyat etdim.” El buna gör d
min quyu (torpaqla) dolduruldu.” ( l-Buxari, 3268)
Dostları ilə paylaş: |