Muzrabot pedagogika kolleji maxsus fanlar kafedrasi maktabgacha yoshdagi bolalar
Yüklə 0,94 Mb.
|
|
Faoliyat
– inson ongi va tafakkuri bilan boshqariladigan, undagi turlituman ehtiyojlardan kelib chiqadigan hamda tashqi olamni va o‘z-o‘zini o‘zgartirish va takomillashtirishga qaratilgan o‘ziga xos faollik shaklidir. Odam ma’lum faoliyatda bo‘lar ekan, u har doim qat’iy bir maqsad asosida harakat qiladi. Inson faoliyatining o‘ziga xosligi uning har doim ma’lum maqsadga qaratilganligidir. Faoliyat bilish va irodaga asoslanadi hamda bu jarayonlarsiz yuzaga kela olmaydi. Bundan tashqari faoliyatni anglash hamma vaqt maqsadni anglash bilan bog‘liq bo‘ladi. Maqsad bo‘lmagan yerda faoliyat ham bo‘lmaydi. Impulsiv harakatlar shaxsning maqsadsiz individual mayllari tufayli yuzaga keladi. Shu sababli impulsiv harakatlar ko‘pincha egoistik, ya’ni g‘ayri ijtimoiy xarakterga ega bo‘ladi. Masalan, haddan tashqari g‘azablangan yoki nihoyatda kuchli ehtirosga uchragan odam impulsiv harakat qiladi. Lekin bundan impulsive harakatlarda ong mutlaqo ishtirok qilmaydi, degan ma’no kelib chiqmaydi. Impulsiv harakatlarda ham ma’lum darajada ong ishtirok qiladi. Bunda faqat shaxsiy motivlargina anglanadi. Inson faoliyatining tuzilishi Inson o‘zining xilma-xil faoliyatlari orqali tabiat va jamiyatdagi turli-tuman narsalar va hodisalarni biladi, boshqa odamlar bilan ijtimoiy munosabatga kirishib o‘zini shaxs sifatida namoyon qiladi. Odamning faoliyati o‘zining tuzilishi jihatidan ancha murakkabdir. Inson faoliyati hamma vaqt ayrim ish-harakatlardan, aniqrog‘i ayrim harakat va amallardan tarkib topadi. U yoki bu faoliyatning tarkibiga kiruvchi harakat va amallar anglangan hamda ba’zan anglanmagan bo‘lishi mumkin. Masalan, biron katta yoshli odam ma’lum faoliyatga kirishishidan oldin, faoliyatdan kelib chiqadigan natijani, ya’ni maqsadini to‘la anglaydi. Bog‘cha yoshidagi bolalar har kuni ko‘p vaqtini asosan o‘yin faoliyatiga sarflaydi. Ular o‘zlarini o‘yin faoliyatiga undovchi mayllarini kamdan kam paytlarda anglaydilar. Kichik maktab yoshidagi bolalarni oladigan bo‘lsak, ular o‘zlarining o‘qish faoliyatiga bo‘lgan motivlarini deyarli anglab yetmaydilar. Intizomsiz o‘quvchilar ham qanday maqsadlar asosida xatti-harakat qilayotganligini ongli ravishda tushunmaydi. Demak, ana shu misollardan ravshanki, faoliyat tarkibiga kiruvchi harakatlar va amallar asosan bolalarda anglanmagan bo‘lishi mumkin. Mehnat faoliyati bilan shug‘ullanuvchi katta yoshli odamlarda faoliyat tarkibidagi barcha harakat va amallar albatta anglangan bo‘ladi. Shuni ham nazarda tutish lozimki, faoliyatni amalga oshirish usullarining ko‘pchiligi ongning minimal ishtiroki bilan bajariladi. Boshqacha qilib aytganda faoliyatni amalga oshirish avtomatlashgan malakalarga aylangan bo‘ladi. Shuning uchun bunday faoliyat turlarini odam ortiqcha o‘ylamasdan, avtomatik ravishda amalga oshiradi. Yüklə 0,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|