Muzrabot pedagogika kolleji maxsus fanlar kafedrasi maktabgacha yoshdagi bolalar
Yüklə 0,94 Mb.
|
|
nasliy xususiyatlar inson shaxsining tarkib topishiga yordamchi
manba sifatida ta’sir etadi. Ular imkoniyatlar tarzida beriladi. Bu layoqatla r qulay sharoitdagina ro‘yobga chiqishi mumkin. Bunday nasliy imkoniyatlariga malga oshishi, ya’ni ro‘yobga chiqishi uchun albatta ma’lum sharoit kerak. Agar tegishli qulay sharoit bo‘lmasa, imkoniyat tarzidagi nasliy xususiyatlar sekin-asta so‘nib, oqibat natijada yo‘q bo‘lib ketadi. Jamiyat bilan doimiy munosabatni ushlab turuvchi, o‘z-o‘zini anglab, har bir harakatni muvofiqlashtiruvchi shaxsga xos eng muhim va umumiy xususiyat – bu uning faolligidir. Faollik (lotincha aktus – harakat, faolus – faol) shaxsning hayotdagi barcha xatti-harakatlarini namoyon etishini tushuntirib beruvchi kategoriya bo‘lib, bu o‘sha oddiy qo‘limizga qalam olib, biror chiziqcha tortish bilan bog‘liq elementar harakatimizdan tortib, toki ijodiy uyg‘onish paytlarimizda amalga oshiradigan mavhum fikrlashimizgacha bo‘lgan murakkab harakatlarga aloqador ishlarimizni tushuntirib beradi.Shuning uchun ham psixologiyada shaxs, uning ongi va o‘z-o‘zini anglash muammolari uning faolligi, u yoki bu faoliyat turlarida ishtiroki va uni uddalashi bilan bog‘liq sifatlari orqali bayon etiladi. Inson faolligining 2 turi mavjud: a) tashqi faollik – bu tashqaridan o‘z istak-xohishlarimiz ta’sirida bevosita ko‘rish, qayd qilish mumkin bo‘lgan harakatlarimiz, mushaklarimizning harakatlari orqali namoyon bo‘ladigan faollik; b) ichki faollik – bu bir tomondan u yoki bu faoliyatni bajarish mobaynidagi fiziologik jarayonlar (modda almashinuvi, qon aylanishi, nafas olish, bosim o‘zgarishlari) hamda ikkinchi tomondan bevosita psixik jarayonlar, ya’ni asli78 da ko‘rinmaydigan, lekin faoliyat kechishiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillarni o‘z ichiga oladi. Ikkala faollik turi ham shaxsiy tajriba va rivojlanishning asosini tashkil etadi. Inson faolligi «harakat», «faoliyat», «xulq» tushunchalari bilan chambarchas bog‘liq bo‘lib, shaxs va uningongi masalasiga borib taqalib, shaxs aynan turli faolliklar jarayonida shakllanadi, o‘zligini namoyon qiladi ham. Demak, faollik yoki inson faoliyati passiv jarayon bo‘lmay, u ongli ravishda boshqariladigan faol jarayondir. Inson faolligini mujassamlashtiruvchi harakatlar jarayoni faoliyat deyiladi.
Yüklə 0,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|