N. M. Kayumova

Adabiyotlarni o'rganish metodi 
- Pedagogik adabiyotlarni 
o'rganish jarayonida milliy va umuminsoniy qadriyatlarni aks 
ettiruvchi, mutafakkir va ma'rifatparvar pedagog olimlarning 
asarlari, mustaqil O'zbekistonning iqtisodiyotiga, mafkurasi- 
ga va ma'naviyatga doir adabiyotlar, tadqiqot mavzusiga doir 
darsliklar, monografiyalar, risolalar va maqolalar, tadqiqot 
mavzusiga doir pedagogik, psixologik tadqiqotlar, dissertatsi- 
yalar o'rganiladi, umumlashtiriladi, xulosa chiqariladi.
Kuzatish metodlari 
- Kuzatish adabiyotlarni o'rganishdan 
keyin boshlanadi. Kuzatishni tadqiqotchi biror maqsadni 
ko'zda tutib tashkil etadi. Kuzatish rejalashtiriladi, uning das­
turi tuziladi. Bunda kuzatish tezligi, soni, manzili, vaqti, vazi- 
yatni kuzatish, materiallarni qayd qilish muddati belgilana­
di. Kuzatish muddatiga ko'ra ikki turga ajraladi: qisqa va uzoq 
muddatli kuzatish - qisqa kuzatish obyektning kundalik faoli- 
yatdagi o'zgarishlaridan ma'lum xulosaga kelish. Uzoq mud­
datli kuzatish - qo'yilgan maqsad, reja va dastur asosida olib
31

---

borilib, ma'ium ilmiy, yakuniy xulosaga kelinadi. Kuzatishni 
yakuniy qayd qilishda kinosyomka, video yozuvi, televideniye 
va boshqa texnik vositalardan foydalanish mumkin. Kuzatish 
metodidan to'g'ri foydalanish o'quv-tarbiya jarayonining sa­
maradorligini oshiradi. Yangi ijodiy faoliyatga boshlaydi.
Suhbat metodi - Tadqiqot mavzusining biror tomoni yo­
ki hodisalari haqida bilib olish maqsadida mas’ul shaxslar bi­
lan og'zaki savollar berilib, ulardan axborot olish jarayonidir. 
So'roqlar mavzu doirasida mantiqan mazmunli, tartibli, aniq 
ifodaga ega bo'lishi lozim va uni to'g'ri yoki noto'g'rililigiga qa­
rab jadval tuzib natijasi aniqlanadi. Suhbat metodi jarayonida 
intervyu olish ham mumkin. O'rinli, mantiqan yuksak javoblar 
yoki noaniq javoblar magnit lentalariga yozib boriladi va tahlil 
etiladi.